1 savol Замонавий маълумот узатиш тизимларининг роли ва аҳамияти

Diskret ma’lumotlarni uzatish (DMU) uchun mo‘ljallangan aloqa kanallarining xarakteristikalari. Aloqa kanallarining DMU uchun yaroqliligi birinchi navbatda uning chastota xarakteristikasi, aynan amplituda – chastota xarakteristikasi (AChX) va faza – chastota xarakteristikalari (FChX) bilan baxolanadi. AChX – kanaldagi qoldiq so‘nishni chastotaga bog‘liqligini ifodalaydi. Signallarning buzilish sabablari: 1. Additiv: - fluktuatsion; - garmonik; - impulsli. 2. Multiplikativ: - kontaktlarning buzilishi; - operator xatolari; - chastota surilishi; - qoldiq so‘nishning o‘zgarishi; - faza sakrashi. Aloxida xatoliklar o‘rtasida korrelyatsion bog‘liqlik mavjud yoki mavjud emasligiga qarab diskret kanalni xatoliklari mustaqil kanal (xotirasiz kanal) yoki xatoliklari guruxlanuvchi kanal (xotirali kanal) deb ataladi.
7. Ахборот хажми. Diskret xabar tarkibidagi axborot hajmini o‘lchash birligi bit hisoblanadi. U yoki bu xabar paydo bo‘lish ehtimolligi qanchalik kam bo‘lsa, uning qabulidagi olinadigan axborot shunchalik ko‘p bo‘ladi. Agar xabar manbai xotirasida bir – biridan holi (x₁ va x₂) xabarlar bo‘lib, ulardan birinchisining R(x₁) = 1 ehtimollik bilan uzatiladigan bo‘lsa, u holda x₁ xabar axborot tashimaydi, chunki u oldindan xabar oluvchiga ma’lum deb hisoblanadi. Bitta xabarga (x_i) to‘g‘ri keladigan axborot hajmi quyidagicha aniqlanadi: I (a_i) = log ₂ [1/P (x₁)] = log ₂ P (x₁) (1.1) bu yerda P (x_i) – xabardagi x_i belgining paydo bo‘lish ehtimolligi
8. Дискрет хабарлар манбасининг энтропияси.
Umuman olganda, bo‘ysunadigan tizimning holatiga qarab boshqaradigan tizimning holatini to‘liq aniqlab bo‘lmaydi. Bo‘ysunadigan tizim entropiyasining qiymati boshqaradigan tizim entropiyasidan kam, chunki odatda boshqaradigan tizim to‘g‘risida ma’lumot kam, bo‘ysunadigan tizim to‘g‘risidagi ma’lumot yetarli darajada bo‘ladi. Bunday holatda, ya’ni biri boshqaradigan, boshqasi esa bo‘ysunadigan tizimlarda bir-birlari to‘g‘risida saqlanayotgan to‘liq ma’lumot miqdori bo‘ysunadigan tizimning entropiyasiga teng bo‘ladi. X i Y tizimlardan Y bo‘ysunadigan va X boshqaradigan tizimlar bo‘lsin. Bunda H(Y/X)=0, va L _X↔Y = H (Y) Shunday qilib, ikki tizimdan biri bo‘ysunadigan holatda tizimlarda bir-birlari to‘g‘risida saqlanayotgan to‘liq ma’lumot miqdori bo‘ysunadigan tizimning entropiyasiga teng bo‘ladi. 10. Хабарлар манбаи учун Шеннон теоремаси. 3-Maruza
Шовқинсиз алоқа каналлари орқали узатиладиган маълумотларни самарали кодлаштириш Шеннон теоремасига асосланади:
Агар маълумот манбаининг энтропияси Н [бит/символ] га ва алоқа каналининг узатиш қобилияти С [бит/сек] га (алоқа каналининг узатиш қобилияти деганда, унинг энг максимал маълумот узатиш тезлигини таъминлаши тушунилади) тенг бўлса , ҳар доим шундай кодлаш усулини топиш мумкинки, каналда маълумот узатиш тезлигининг ўртача қиймати ушбу формула негизида ҳисобланган тезликга тенг бўлади: Н- маълумот манбанинг энтропияси; С- алоқа каналининг узатиш қобилияти.Shovqinsiz aloqa kanallari orqali uzatiladigan ma’lumotlarni samarali kodlashtirish Shennon teoremasiga asoslanadi.