Narsa-buyumning rang-tusi, mazasi, hajmi, kim yoki nimaga qarashliligini
bildirib, gapning ot bilan ifodalangan bo‘lagini aniqlab kelgan ikkinchi darajali
bo‘lak
aniqlovchi deyiladi. U
qanday, qaysi, nechanchi, qancha, nechta,
kimning, nimaning, qayerning so‘roqlaridan biriga javob bo‘ladi.
Aniqlovchi
aniqlagan (bog‘langan) bo‘lak
aniqlanmish hisoblanadi.
Aniqlovchi gapning bаrcha bo‘laklarini aniqlashtirib kelishi mumkin.
Aniqlovchi ega, ot kesim, aniqlovchi, to‘ldiruvchi va holga bog‘lanadi:
Bahay-
bat samolyot (ega)
yerga ohista qo‘ndi. Salimjon — a’lochi o‘quvchi (ot kesim).
Ilg‘or ishchilarga (to‘ldiruvchi)
mukofotlar topshirildi. Mehnat faxriylari bilan
yangi bog‘da (hol) uchrashdik.
Tadbirkor insonning (aniqlovchi)
ishlariga
havasing keladi.
56.2-topshiriq.
Aniqlovchilarni aniqlab, uch guruhga ajrating va jadvalga
tushiring:
Qarashlilik ma’nosini
ifodalovchi aniqlovchi
Belgi-xususiyat ma’nosini
ifodalovchi aniqlovchi
Shaxs yoki narsani
boshqa tomondan
nomlovchi
1. Nodonlardek otangning kimligini pesh qilma, O`zingga sen hunardin
o`zgani ota bilma. (A.Jomiy) 2.
Kamol ahli aro, albatta, topg`ay izzati oliy, Har
qaysi kasbida har kimsakim qildi hunar ixlos. (Ogahiy) 3. Har bir hunarg`a bordur
mushkul base mashaqqat, Beranj muft davlat bor elga nogahonda. (Nodim) 4.
Hojatmand kishini noumid qaytarma. (Luqmoni Hakim) 5. Agar yerga topshirsang
bir
arpa dona, O`rim vaqti berar biri yuz dona. (A.Jomiy) 6.Rayimbek dodxoh
qilich yalanglab, sipohlar oldida olomong‘a qarab yugurdi. Biroq uning bu g‘ayrati
o‘zi uchun halokat bilan natijalanib, Usta Mo‘minjon ismlik
bir miltiq ustasining
otqan o‘qi bilan ko‘kragidan yaralanib yiqildi. (A.Qodiriy)
Do'stlaringiz bilan baham: 
