1. Shahar va shaharsozlik. Shahar transport tarmog‘ini loyihalash tushunchasi. Tayanch so‘zlar

Shaharsozlikda transport tizimi tushunchasi 
Zamonaviy shaharda transport, shahar tashkil etuvchi omil hisoblanadi.
Transport magistrallari va ko‘chalar tarmoqlari shaharning rejali tuzilmasining
asosiga aylanmoqda, chunki ijtimoiy va texnik taraqqiyot shaharning faol
kuchlarining rivojlanishini keltirib chiqaradi. Boshqa tomondan ilk davrlarda
tashkil topgan yirik shaharlar, kam o‘tkazuvchanlik imkoniyatiga ega bo‘lgan tor
va kalta ko‘chalardan iborat. Mavjud ko‘cha tarmoqlari va jadal harakat o‘rtasidagi
qarama-qarshilik dunyoning qariyb barcha yirik shaharlarida kuzatilmoqda. Bu
holat rejalashtirilgan tuzilmaning quyidagi kamchiliklari tufayli vujudga kelgan.

---

---

Birinchidan, eski shaharlarning reja tuzilmasi tranzit transportlarning shahar

markazidan o‘tishi xususiyati bilan bog‘liq. Bu, unga nisbatan ortiqcha bosimning
oshishiga olib keladi.
Ikkinchidan, shaharlarda ko‘cha tarmoqlarining aniq taqsimlanishi mavjud
emas. Tez qatnov ko‘chalar tranzit harakatni ta’minlash imkoniga ega emas.
Ko‘chalarning transport qatnovchi qismining kengligi oz va shu bilan birga transport
to‘xtash joylari yo‘q.
Uchinchidan, jadal harakat ko‘chalarida turli qavatli transport chorrahalari
etarli emas. Transport oqimlari piyoda yo‘laklaridan to‘liq ajratilmagan.
To‘rtinchidan, magistral ko‘chalar bo‘yida joylashgan turar joy binolari
shovqin, chang va gazdan etarli darajada himoyalanmagan.
Ko‘cha dizayni loyihasida avtotransport vositalari 

Avtomobillar paydo bo‘lgandan

buyon
muammolar,
chorrahalarda
yuzaga keladigan nizolar soni ortib
bormoqda. Halqa yo‘llar arzon bo‘lish
bilan bir qatorda, estetik jihatdan
chiroyli va u bexatar
harakat

nazoratini ta’minlaydi. Halqa yo‘llar turli harakat ishtirokchilari o‘rtasida

nizolarni kamaytiradi, tezlik pasayishi evaziga tartibni barqarorlashtiradi.