1-son davolash fakulteti 117-b guruh talabasi abdillayev umidjonning

BOʻGʻIMOYOQLILAR (Arthropoda) - umurtqasiz hayvonlar tipi. B.ning ajdodi tuban
tuzilgan dengiz halqali chuvalchanglari hisoblansada, ularning bitta yoki bir necha
umumiy ajdodlardan kelib chiqqanligi toʻgʻrisidagi muammo hozirgacha uzilkesil hal
etilmagan. Eng qad. boʻgʻimoyoklilardan trilobitasimonlar quyi kembriy qatlamlaridan
boshlab uchraydi. Ordovik va silur davrida B. quruqlikka chiqishgan. B.ning tanasi va
oyoqlari boʻgʻimlarga boʻlingan (B. nomi ham ana shundan olingan), ikki tomonlama
simmetriyali. Tanasi qattiq xitin kutikula bilan qoplangan. Xitin qoplogʻich tashqi skelet
funksiyasini ham bajaradi, unga ichki tomondan muskullar birikadi. Tana boʻgʻimlari
geteronom, yaʼni ularning shakli va kattaligi har xil boʻladi. B. tanasi, odatda, bosh, 
koʻkrak va qorin boʻlimlaridan iborat. Lekin baʼzan tananing turli boʻlimlari oʻzaro har xil
tarzda birikib ketishi mumkin. B.ning bosh boʻlimi bosh boʻlagi — akrondan va 4 tana
boʻgʻimlarining qoʻshilishidan hosil boʻladi.

---

O`RGIMCHAKLARSIMONLAR
Arachnida
Oʻrgimchaksimonlar —
xelitseralilar
kenja tipiga
mansub
boʻgʻimoyoqlilar sinfi
. Uz. 0,1 mm dan 17 
sm gacha. Ogʻiz organi soʻruvchi.
Koʻzlari
oddiy. 
Boshkoʻkragi ingichka poyacha orqali qorin bilan
tutashgan yoki unga qoʻshilib ketgan. 
Qorinoyoqlari reduksiyaga uchragan yoki shaklan
oʻzgarib taroqsimon oʻsimta, varaqsimon oʻpka yoki
toʻr bezlarini hosil qiladi. Oʻpka yoki traxeyalar
orqali nafas oladi. Ayirish organlari —
malpigi
naychalari
va
koksal bezlar
. Koʻpchilik Oʻ.da zahar
bezlari bor. Ayrim jinsli,
tuxum
qoʻyadi, ayrim
turlari (chayonlar) tirik tugʻadi. 60000 ga
yaqin
turi
bor;
kanalar
,
chayonlar
,
telifonlar
,
frinla
r
,
tartaridlar
,
palpigradlar
,
fitsinuleylar
,
soxta
chayonlar
,
solpugalar
,
pichanoʻrarlar
,
oʻrgimchaklar
turkumlariga boʻlinadi. Oʻ. keng tarqalgan, 
koʻpchiligi quruqlikda yashaydi; kanalar va
oʻrgimchaklar orasida ikkilamchi marta suvda
yashashga oʻtgan turlari bor.

---

KANALAR TURKUMI
Asarina