1 Sportshılar tayarlawdı basqariw
Shuǵıllanıwjúklemeleriniń dúzilmesi
Download 0.62 Mb. Pdf ko'rish
|
Aynur
|
9 Shuǵıllanıwjúklemeleriniń dúzilmesi Jekke shıdamlılıq bellesiw jaǵdaylarında tolıq belgili boladı. Biraq, olar basqa faktorlar qatarına baylanıslı bolǵanı ushın, sport nátiyjeleri óz-ózinen onıń dárejeleri haqqında kerekli xabarlar sıyımın alıp kelmeydi. Sonlıqtan, jekke shıdamlılıqtı bahalawda, bellesiw aralıqlarındaǵı usı nátiyjelerdiń tezlik imkaniyatları tásiriniń shetlesiwin gózleytuǵın tómen kórsetkishlerdi esapqa aladı. Bunı eń ápiwayı jekke shıdamlılıqtıń indeksi (MChI) bellesiw aralıǵınan ótkende ortasha tezlik múnásiybetlerinde qısqa bólekten ótkende bilingen tezlik kórsetkishleriniń anıqlanıwı múmkin bolǵan máwsimlik sport túrlerinde ótkeriwge boladı. Sonı yadta tutıw kerek, yaǵnıy bunday kórsetkishlerden paydalanǵanda abaylı bolıw kerek, óytkeni qısqa bóleklerde maksimal quwat penen hám bellesiw aralıqları ushın xarakterli bolǵan túrli uzınlıqtaǵı az kúsh penen islegende is waqtı mexanizminiń parqın anıqlamaydı. Kórinip tur, yaǵnıy keltirilgen usıldı sonday jaǵdayda qollanıw múmkin yaǵnıy, etalon bóleklerindegi hám bellesiw aralıgındaǵı isler, kúshtiń aralas zonasına tiyisli bolǵanda. Máselen: júziwshiniń jekke shıdamlılıq bahalanıwı tómendegidey iske asırıladı: 100 metrli aralıqqa qanigelesken sportshılar ushın etolon sıpatında 25 yaki 50 metr bólek, 200 metrlige 50 metr, 400 metrlige 100 metr, 300 metrlige 200 metr, 1500 metrlige 400 metr tańlanadı. Sport shınıǵıwlarınıń aqılıy dúzimi processii ushın, jekke shıdamlılıq jaǵdaylarındaǵı baqlawdı tártipke salıw kerek, biraq baqlaw jaǵdaylarında tájiriybeler ótkeriw belgili sebeplerge qarap imkaniyatı joq. Sonlıqtan praktikada bellesiw xızmetinen óziniń xarakteri menen ayırılıp turıwshı, biraq ózine tán jaǵdaylar tuwdırıwshı, shıdamlılıq payda bolıwın támiynlewshi testler qollanıladı. Máselen: júziw boyınsha, túrli aralıqlarda qánigelesken sportshılardıń jekke shıdamlılıǵın bahalaw ushın tómendegi testler jıynaǵı usınıs etiledi: 100 m aralıq: 1) maksimal tezlik penen 75 m júzip ótiw; 2) 4x50 s maksimal tezlik penen bólekler arasındaǵı 15 s dem alıw, 200 m aralıq 1) 4x50 maksimal tezlik penen hám bólekler arasında 10 s dem alıw; 2) 6x50 m maksimal tezlik penen hám bólekler arasında 20 s dem alıw. 400 m aralıq 8x50 mmaksimal tezlik penen hám bólekler arasında 20 s dem alıw. 800 m hám 1500 m aralıq; 1000 m maksimal tezlik penen. Jekke shıdamlılıqtı bahlaw ushın baydarsha eskek esiwshilerdiń testi 4x250 m maksimal tezlikte bólekler arasında dem alıw dárejesimenen kórsetkishlerge iye boladı. Trek-velosipedlerdiń jekke shıdamlılıǵı tómen testlerde bahalanadı: 5x200 m maksimal tezlikte júriw hám 20 s dem alıw dárejesi menen (1000 m aralıq ushın); 4x100 m maksimal tezlikte júriw hám 1 minut dem alıw dárejesi menen (4000 m aralıq ushın). Mawsimlik sport túrlerinde jekke shıdamlılıqtıń analizi laboratoriya jaǵdayında ótiwi múmkin. Juwırıwshılar ushın túrli úzliksiz bir temptegi júkleme bolıwı múmkin yaki sharshaǵanǵa shekem zinalardan kóterilip is kúshin arttırıw. Velosipedler ushın veloergometrde islew, júziwshiler yaki eskek esiwshiler ushın suw kanalındaǵı tezlik penen aǵıp turǵan suwǵa qarsı barıw. Erkin gúres usılında jekke shıdamlılıq jıynaǵı testleri arqalı anıq bahalanadı hám programmalar óz ishine tómendegi lerdi aladı: gúresshi belgili tártipte hár kıylı xarakterdegi joqarı tezlikte hám anıq belgilengen dem alıw aralıǵı menen ayrım islerdi orınlaydı. Tómendegi programmada úsh ese orınlanıwı kerek ekenligi kórinedi: - manekendi taslaw – 20 s. - dem alıw – 10 s. - juwırıw, mostqa turıw – 20 s. - dem alıw 10 s. - perednie podsechki – 20 s. Programmaǵa kirgen teste 1 hám 2-shi oyınnan keyin 20 sek áste dem alıs beriledi. Solay etip, test programmaların orınlawdaǵı is summasınıń sıyımı 3 minuttı quraydı, kelesi toqtawlar sıyımı bolsa, 1 minut 40 sekunttı quraydı. Maneken salmaǵı sporttıń awırlıǵınıń kategoriyasın, esapqa ala otırıp differenciyallanadı: salmaǵı jeńil bolǵan gúresshiler ushın 200 N, ortasha bolǵan gúresshiler ushın 250 N. Awır bolǵan gúresshiler ushın 300 N nı quraydı. Test nátiyjelerin islew tómendegishe iske asadı: 20 sekundlı is bóleginiń hárbir 9-ın orınlawdaǵı tákrarlawlar sanı anıqlanadı hám istiń birinshi minutlarında tákrarlawlar sanı jayǵasadı. Bul maǵlıwmatlar maksimal dáreje sıpatında alınadı. Ekinshi hám úshinshi minutlar ishindegi tákrarlawshılar muǵdarı jayǵasadı hám ortasha mazmunı anıqlanadı. Tákirarlawlar sanı 27 (birinshi bólimdegi is nátiyjesi). Ekinshi hám úshinshi bólimdegi tákrarlanıwlardıń ortasha sanı – 22 (24+20)/2. Shıdamlılıq indeksi – 0,814 (22/27). Download 0.62 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|