1. Tayanch-xarakat apparatiining ahamiyati va vazifasi. Odam skeletinnig umumiy tuzilishi va yosh xususiyatlari

 
Skolioz, uning kelib chiqish sabablari va uni oldini olish. 
Skolioz. Tayanch-harakat apparati kasalliklariga kiradi, u umurtqa 
pog‘onasining yon tom onga qiyshayishidir. Kasallik o‘z vaqtida davolanmasa, 
uzoq yilga cho'ziladi va oqibat natijada ko‘krak qafasi bo‘shlig‘idagi hayotiy 
muhim organlarga zarar yetadi. Bu kasallikda ko‘pincha umurtqa pog‘onasining 
shakli buziladi. Skohozning og‘ir-engil kechishi umurtqa pog‘onasining qanchahk 
qiyshayganiga bog‘liq.
Qobirg‘alar uchining bir oz bo‘rtganligi 10
0
qiyshayishi skoliozning birinchi 
darajali belgisi qovurg‘alarda bukirlik hosil bo‘lib qiyshayish burchagi 30
0
gacha 
bo’lsa ikkinchi darajali, qiyshayish burchagi 30-50
0
bo’lganda skoliozning 
uchinchi darajasi va nihoyat qiyshayish burchagi 50
0
dan ortsa, slkoliozning 
to‘rtinchi darajasi rivojlangan bo’ladi. O‘quvchilar o‘qish jarayonida umurtqa 
pog'onasining juda zo‘riqishi skoliozga sabab bo‘ladi. Umumiy ta’lim 
maktablarida, 
maktab 
internatlarda 
shifokorlar, 
biologiya 
o'qituvchilari 
o‘quvchilarni vaqtivaqti bilan tekshirib turishi, o‘quv muassasalarida 
o‘quvchilarning o‘qishi, mehnat qilishi uchun zarur gigiyena sharoiti yaratib 
berilishi shart. Ayniqsa bog‘cha, kichik maktab yoshidagi bolalarni tekshirib, 
skolioz bor yo‘qligini aniqlash va zo‘rayib ketmasligi uchun chora-tadbirlar ko‘rish 
muhim ahamiyatga ega.
Noto‘g‘ri o‘tirish natijasida umurtqa pog‘onasining yon tomonga egilishi 
(skolioz).
Bolalar va o‘smirlar tez o‘sib rivojlanadilar. Bu davrda ularning 
ovqatlanishiga katta e’tibor berish kerak. Bolalar ovqatida vitaminlar, ayniqsa 

---

vitamin D, tuzlar (ayniqsa kalsiy tuzlari) yetarli bo‘lmasligi, oyoq suyaklarini 
noto‘g‘ri shakllanishiga sabachi bo‘lishi mumkin. Buning oqibatida oyoqlar X 
simon yoki O simon qiyshayadi.
Oyoqlarning X-simon shaklida oyoqning tizza qismlari bir-biriga tegib 
turganda tovonlar bir-biridan uzoqlashadi. Oyoqlarning O-simon shaklida, 
aksincha tovonlar bir-biriga tegib turganda, tizzalar bir-biridan yiroqlashgan 
holatda bo’ladi.