1. Toponimika tushunchasi va uning mohiyati haqida


Download 323.5 Kb.
bet2/56
Sana17.06.2023
Hajmi323.5 Kb.
#1547914
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   56
Bog'liq
Olka tarixini o’rganishda toponomik tadqiqotlarning o’rni

Qorasuv — Toshkent vohasini suv bilan ta`minlaydigan va CHirchiq daryosidan bosh oluvchi ikkita kanal — o`ng qirg`oq Qorasuv va chap qirg`oq Qorasuv kanallari. Bu so`z fors-tojik tilida siob yoki siyohob ham deyiladi. Bu nom bilan yuritiluvchi otlar respublikamizda juda ko`p uchraydi. Samarqand viloyatida bunday ariqlarni Siob deb yuritishadi. Siob so`zini xdm ba`zi olimlar o`zlaricha har xil tahlil qiladilar. Afrosiyob jarliklaridan oqib o`tadigan Qorasuv - Siobning nomini si — ob, ya`ni «O`ttiz suv» ham deyishadi. V. L. Vyatkin so`zi bilan aytganda, Oqsuv atamasi tog` daryolariga taalluqli bo`lib, Qorasuv esa fors-tojikcha Siob yoki siyohobqora suv degan ma`nolarni anglatadi.
Haqiqatan ham chashma suvlari turkiy tillarda Qorasuv deb yuritiladi. V. V. Bartol’dning ta`rificha, Siob turkcha qora suv demakdir. Bobur esa bu ariqni Obirahmat deb atagan. Hozirgi davrda ham Siobning boshlanishi Qorasuv deb yuritiladi. Ayrim vaqtlarda Qoradaryoni ham tojikchasiga Siobi kalon deb, ya`ni katta Qorasuv deb atashadi.
Xadra — Toshkentdagi hozirgi Xadra maydoni. YA. G`. G`ulomov, H. T. Zaripov, H. Hasanovlarning fikricha, xadra — xaddi rox «chegara, chekka» degan ma`noda bo`lib xon o`rdasining chegarasi hisoblangan. F. Abdullaev esa xadra past-baland, tashlandiq, yaroqsiz, er ma`nosidagi adrang so`zini asta-sekin buzib talaffuz qilinishi natijasida xadra bo`lib qolgan, deydi. Fikrimizcha, oldingi olkmlarning so`zi haqiqatga ancha yaqin. Xadra chegara ma`nosini anglatadi.
Beshyog`och so`zi masofani o`lchash uchun ishlatilgan tosh, farsang ma`nosini bildiradi. Bu o`lchov (bir yog`och 7 — 8 kilometrga teng bo`lgan) yog`och o`lchov so`zidan kelib chiqqan bo`lishi mumkin.
Bo`rjar. Ilgarilari bu erda bo`ri yoki chiyabo`ri ko`p bo`lganligi uchun shu nom berilgan deyiladi. Ayrimlar esa bu er jarliklardan iborat bo`lib, unda faqat bo`rilar yashagan desalar, ba`zi birovlar bu nom «bo`z — oqish va jar» so`zlarining o`zgarishidan kelib chiqqan, deydilar.
Jangob — Toshkent shahridagi hozirgi A. Qodiriy nomli madaniyat va istirohat bog`ining o`rni. To`g`risi, janggoh — «goh» toponim yasovchi affiks bo`lib, asl ma`nosi joy, o`rin, maydon demakdir; poytaxtimizdagi nomozgoh guzari — juma kunlari va hayitlarda jamoat bo`lib namoz o`qiladigan joy bo`lgan. Toshkent dahalari ana shu erda jang qilishgan, degan fikrlar mavjud, ammo bu joy faqat jang emas, xo`roz, qo`chqor urishtirib, hordiq chiqaradigan joy degan ta`riflar ham mavjud.

Download 323.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   56




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling