№2 – Ma’ruza
Mavzu:
Tuproqning tuzilishi va tarkibi, uning fizik va
texnologik xossalari, Texnologik operatsiyalar, jarayonlar va
tuproqqa ishlov berish tizimlari.
REJA:
1. Tuproqning tuzilishi va tarkibi
2. Tuproqning fizik xossalari
3. Tuproqning texnologik xossalari
4. Texnologik operatsiyalar
5. Texnologik jarayon.
8 sentyabr 2022 yil
Tuproq tuzilishining
asosiy tavsiflari
g‘ovaklilik (bo‘shliqlilik, kovaklilik) va zichlik (hajmiy
massa) dir.
G‘ovaklilik
foizda ifodalangan bo‘shliqlarning hajmini tuproqning
umumiy
hajmiga
nisbati.
G‘ovaklilik
tuproqni
strukturasiga bog‘liq bo‘lib, qum tuproqlarda
40...50
foiz
, torfli tuproqlarda esa
80...90 foiz
oraliqda bo‘ladi.
Soz va qumloq tuproqlarning g‘ovakligi o‘rtacha bo‘lib,
50...60 foiz
ni tashkil etadi.
Zichlik
tabiiy tuzilishi buzilmay olingan tuproq namunasining
absolyut quruq massasini uning hajmiga nisbatidir:
3
.
m
Zichlik tuproqning mexanik tarkibi, g‘ovakliligi va gumus miqdoriga
bog‘liq. Tuproqning haydov qatlamini zichligi keng chegarada -
0,9
dan
1,6
g/sm
3
gacha o‘zgaradi. Haydov osti qatlami ancha yuqori zichlikka ega, ya’ni -
1,5...2 g/sm
3
va undan katta.
Zichlik o‘simliklarning ildizlarini rivojlanishiga hamda suv, havo va
oziqlanish tartibiga ta’sir ko‘rsatadi. Tuproq zichligi optimal zichlikdan yuqori
bo‘lganda hosildorlik kamayadi, juda yuqori zichlikda esa umuman hosil
bo‘lmasligi mumkin. Shuning uchun tuproq zichligi hosildorlikning asosiy omili
hisoblanadi.
Ayrim turdagi o‘simliklarni yetishtirish talablariga mos ravishda tuproq
zichligi unga mexanik ishlov berish orqali sozlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
