1. Turli fvlarda fuqarolarni himoya qilish vositalari, himoya inshootlari turlari

2. Turli FVlarda fuqarolarni xavfsiz zonaga evakuatsiya kilish asoslari
FVlar ta`siridan saklash usullaridan yana biri — bu fuqarolarni falokat yuz bergan joydan vaqtinchalik uzoklashtirish yoki butkul evakuatsiya kilish hisoblanadi. Ish bilan mashgul bo’lgan odamlarni harbiy vakgda vakginchalik shahardan tashkari hududga yoki boshka kishlokka kuchirishni biz uzoklashtirish deb bilamiz. Lekin bunda ishchi xizmatchilar vaqtincha zararlangan hududdan chikib turadilar. Qaytadan yana ishga kelganlarida hamma ehtiyot choralarini kurib, uz faoliyatlarini boshlaydilar. Demak, vaqtinchalik kuchirishda ishlovchi odamlar ma`lum bir vakg dam olib keladilar.
Evakuatsiya deganda hammani bir vakgda bir yashash joyidan ikkinchi yashash joyiga doimiy yashash uchun kuchirilish tushuniladi (asosan ishlamaydigan fuqarolar, nafakahurlar, bolalar va kasallar evakuatsiya kilinadi). evakuatsiya kilinganda alohida buyruk bulmaguncha fuqarolar usha joyda yashab turadilar.
Xavfsiz hudud xavfli hududdan birmuncha uzok masofada joylashgan bulishi va Xalqka hech qanday xavf tugdirmasligi lozim. YAna xavfsiz hudud temir yul, avtomobil yullariga yakin, ishchi xizmatchilarni ishga olib borib, yana kaytib kelishi uchun kulay bo’lgan joylarda tashkil etiladi. Ishga boglik bulmagan ishchilar hududdan uzokrok erga evakuatsiya kilinadi.
Xavfsiz hududga vaqtinchalik yoki bugunlay kuchirish ishlarida ishlaydigan odamlar uchun ishlab chiqarish tamoyiliga kura, ishlamaydigan Xalq uchun esa hududiy tamoyilga kura turarjoy boshkarmasi orqali amalga oshirildi. Tadbirlar har bir ishlab chiqarish korxonasida yoki turarjoylarda bunday ishlar bilan shugullanadigan boshlik urinbosarlari tomonidan rejalashtiriladi va amalga oshiriladi.
Kuchirish ishlarining hammasi evakuatsiya kilinadiganlarning yigiladigan joyida tashkillashtiriladi.Yigilish joylari (evakuatsiya punkti — eP) asosan, maktablar, klublar va boshka jamoat inshootlari budishi mumkin. Xalqni kuchirish hakida ma`lumot olganda, darhol ishlab chiqarish korxonasi, o’quv yurtlari, korxonalari, militsiya organlari hamda radio, televidenie orqali Xalqxabardor kilinadi. Yigilgan odamlar kayta hisobdan o’tkazilib, guruhlarga bulinadi, transport vositalariga taksimlanib, kursatilgan vakg ichida xavfsiz hududga yetkaziladi.
YAyov yuradiganlar oldindan tuzilgan mashrut bo’yicha kolonna bulib (kolonnada 5001000 kishi) harakat kiladi, Bunda, albatta, guruhlarga bulinadi va har bir guruhda 50100 kishi buladi. Kolonna har 11,5 soat yurishdan keyin 1015 minut dam olib, aytilgan joyga borishi bilan hamma kolonna a`zolari tibbiy kurikdan o’tkaziladi.Bu erda evakuatsiya kilinganlarni kabul komissiyasi kutib oladi. Bu komissiyaga usha joyning hokimiyat boshliklari, korxona rahbarlari, oziq-ovqat, tibbiyot xizmatchilari kiradi. Ular odamlarni kabul kilib, hisobini oladi va har birini joylashtiradi. Odamlar asosan, maktablarga, klublarga, kinoteatrlarga va shunga uhshash joylarga, ba`zan usha erda yashovchi oilaga ham ma`lum kism odamlar taksimlanadi.Joylashtirilgan har bir insonga tibbiy xizmat kursatilib, oziq-ovqat bilan ta`minlanadi.
Evakuatsiya kilingan fuqarolar usha erdagi ishlab chiqarish korxonalarining evakuatsiya kilingan kismida ishlashlari mumkin.

3. Xalq xo’jaligigi tarmoqlarining favqulodda vaziyatlarda barqarorligi ta`minlash

Ma`lumki, Xalq xo’jaligigi tarmoqlarining barqaror ishlashini ta`minlash, har qanday favqulodda vaziyatlarda (harbiy yoki tinchlik davrlarida) fuqaro muhofazasining asosiy vazifalardan hisoblanadi.
Favqulodda vaziyatlarda Xalq xo’jaligigi tarmoqlari barqarorligi deyilganda, ularning rejalashtirilgan mikdorda sifatli mahsulotlarni ishlab chiqarishi yoki biror avariya natijasida shikastlangan ishlab chiqarish korxonalarida juda kiska vaqtda tiklash ishlari tushuniladi. Xalq xo’jaligigi tarmoqlarini barqaror ishlashiga quyidagi omillar ta`sir etadi:
Tabiiy ofatlar, ishlab chiqarish avariyalari, fojialar hamda umumiy kirgin qurollarining birlamchi va ikkilami ta`sir omillaridan ishchi xizmatchilarni muhofaza kilish;
Yuqoridagi ta`sir omillariga inshootlar muhandisteh: komplekslarining chidamliligi;
Ishlab chiqarish korxonalarini kerakli materiallar bilan (hom ashyo, yokilgi, gaz, suv, elektr kuvvati) barqaror ta`minlash; • Ishlab chiqarish va fuqaro muhofazasini barqaror hamda surunkali boshkarish;
Ob`ektning ishlab chiqarish tarmogi buzilgan joyida kJTIning tiklash ishlarini boshkarish darajasi.
Yuqoridagi omillar nafakat inshootlarning barqarorligini ta`minlaydi, balki ularning darajasini ham oshiradi. SHu bababdan ham hozirgi davrda tinchlik davrdagi favquloddagi vaziyatlarda sanoat ishlab chiqarish tarmoqlarining barqaror ishlashini ta`minlash katga ahamiyat kasb etadi.
Umuman olganda Xalq xo’jaligigi tarmoqlarining barqarorligiga 5 ta asosiy omillarni kullash orqali erishish mumkin:

1. 
   Uz vaqtida ogohlantirish;
   
2. 
   Himoya inshootlarvdan foydalanish;
   

v) Yakka tartibda sakpovchi va tibiiy vositalardan foydalanish;
g) evakuatsiyani kullash;
d) Hom ashyo, materiallar, elektr kuvvati, gaz, suv bilan ta`minlash.