1. Xyusining harajatlari Mohiyati va tarkibi

Ustamalar baholarni shakllantirishda chyegirmalarga nisba-tan kamroq qо‘llaniladi. Ularning qо‘llanilishi tovarlar sifati-ning ortishi, tovarlarning kreditga sotilishi va Shunga о‘xshashlar bilan bog’liq.
Tovarlarga nisbatan baholarni asoslash va baholarni shakllan-tirish stratyegiyasini samarali amalga oshirish uchun XYUS о‘zi fao-liyat kо‘rsatadigan maqsadli bozorlarini¹² aniqlab olmog’i, turli bo-zorlarning masshtablari va bozor talablarini qondirishning о‘z imkoniyatlari tо‘g’risida aniq tasavvurga yega bо‘lmog’i kerak.
Undan sо‘ng XYUS ning mamlakat ichki bozoridagi hamda yaqin va uzoq xorij mamlakatlari tashqi bozorlaridagi faoliyat sohasini aniqlash va cheklab olmoq lozim. YAqin va uzoq xorij mamlakatlari tashqi bozorlaridagi faoliyat faoliyat kо‘rsatish shartlari va huqu-qiy tartibga solish normalariga kо‘ra bir-biridan keskin farq qi-ladi. Bozorlarning hududiy gyeografiyasini bilish ham muhimki, ular uchun faoliyat kо‘rsatishning о‘ziga xos xususiyatlari, shahar va qishloq bozorlarining nisbatiga tyegishli bо‘lgan belgilar mavjud bо‘lib, ular har yehtimolga qarshi о‘zlarining xususiyatlarini uzoq vaqt da-vomida yana saqlab qolishi mumkin. Va nihoyat, baholarni shakllan-tirishning stratyegik yо‘naltirilishida joriy investision talab bozorlarini aniq chyegaralab olmoq ham zarur.
XYUS larga mо‘ljalni aniq olish va maqsadli bozorlarni tanlashga bozorni syegmyentlashtirish imkon beradi. Bozorni syegmyentlashtirish о‘rganish myetodi hisoblanadi. Unga kо‘ra istye’-molchilar yehtiyojlari, tavsifi, xatti-harakatining о‘ziga xosligi va Shunga о‘xshash xususiyatlariga muvofiq guruhlarga ajratiladi. Bozor syegmyenti bir xil toifadagi istye’molchilardan, u yoki bu holatga bir xil tarzda ryeaksiya qiluvchilardan tashkil topadi.
YAxlit olinganda bozor iqtisodiyotida bozor baholarini shakllantirishning umumiy belgilari bozorning turli sohalarida baholarning turli-tuman kо‘rinishlarini qо‘llash orqali amalga oshiriladi. Raqobatning erkinlik darajasi va baholarni shakl-lantirishga (bular bozorlar tipini klassifikasiya qilishda aso-siy mezon sifatida maydonga chiqadi) bog’liq ravishda bozorlar quyidagi tо‘rt asosiy tipga ajratiladi:

61.