1. Yevropa rivojlangan davlatlari pensiya ta`minoti tizimi,modellari va rivojlanish tarixi

2-jadval.
Dunyo mamlakatlarida mehnatga layoqatli aholi sonining kamayishi.¹¹

Mamlakatlar	Mehnatga layoqatlilarning aholi umumiy sonidagi ulushi (%)
	2010	2050	Farqi
AQSH	62	56	-6
Yevropa Ittifoqi	60	50,3	-9,7
Yaponiya	57	44,6	-12,4
Xitoy	68	53,7	-14,3
Rossiya	67,4	52,1	-15,3

Quyida bir nechta rivojlangan davlatlar pensiya tizimlarida olib borilgan islohotlar bilan tanishib chiqamiz.
Xitoyning shahar va qishloq joylarida keksalarni himoya qilish tizimi.
Ko’plab mamlakatlar kabi Xitoy ham aholi tarkibida keksa yoshlilarning tez suratlarda o’sishiga yuzlashmoqda. Aslida Xitoyda bu borada boshqa mamlakatlarga qaraganda o’sish surati ancha tezroq. 1990-yillarda Xitoy aholisining bor yo’g’i 9 % i 65 yoshdan oshganlar bo’lgan bo’lsa, 2030-yilgacha bu ko’rsatkich ikki barobarga oshishi kutilmoqda. Bu holat o’z o’zidan ishchi kuchining yetishmovchiliga va aholi reproduktiv ko’payishi muammolariga olib keladi. Bundan tashqari pensiya majburiyatlarining bunaqa tez oshib borishi pensiya tizimida muammolarga sabab bo’lmoqda.70
Xitoy pensiya sistemasi Shahar va Qishloq keksalarini himoya qilish va ommaviy ish bilan taminalsh kabi kabi uchta tizimdan tashkil topgan. Xitoy pensiya sistemasi shahar ishchilari uchun yuqori qoplash koeffisientiga ega lekin qishloq fermerlari uchun bu ko’rsatkich ancha past. Bunaqa ikki tizimdagi katta tafovutlar yersiz fermerlarga katta bosim yuklayapti. Shuning uchun Xitoy o’zining keng iqtisodiy va ijtimoiy tranzaksiyalarini taminlovchi institutsional yordam beruvchi malum islohotlar o’tkazishi lozim.