1 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фарғона давлат университети бобожонов нозимжон неъматжонович талабалар оммавий соғломлаштириш спорти ни воситалари ва машғулотлари. (монография)

Такрорлаш услуби. Максимал юклама(95-100%)даги машқлар 3-8 
сония 
давомийликда 
2-3 
марта 
такрорий 
бажарилади. 
Бунда 
уринишлартанаффусининг оралиғи 2-3 дақиқа, бир серияда такрорлашлар 
сони – 2-3 марта (3-5 марта спорт натижасини ошириш учун) бажарилади. 
Сериялар орасида тўлиқ тикланишга эришиш, мушаклар тонусини ушлашга 
хизмат қиладиган (4-6 дақиқа дам) олишдан фойдаландик, лекин, бу 
тикланиш вақти барча учун стандарт деб қўллаш мумкин эмаслиги, актив 
дам олиш мақсадида, ѐки кун давомида ақлий ва жисмоний фаолияти учун 
саофлаган энергиясини тиклаш мақсадида машқ интинсивлигини ЮҚЧ 
орқали назорат қилиб, унинг минутига 130 мартадан оширмасликни тавсия 
қилдик.
Интервалли услуб. Талаба ѐшларни соҳлом турмуш тарзи жисмоний 
маданияти машғулотларида машқларни 10 сония давомида максимал (95-
100%) тезлик билан бажаришни, 10-15 сониялик танаффуслар билан 
бажаришни тавсия қилиб тажриба гуруҳида ижобий силжишларга эришдик. 
Танаффуслар ҳажми катта бўлмаган 3-5 серияли иш билан тўлдирилади, ҳар 
бир серияда машқлар 3-5 марта такрорланади. Сериялар орасида дам олиш 8-
10 дақиқа. Сериялар сони 2-3 та. Организмнинг функцонал тайѐргарлигини 
эътиборга олиб қайд қилинган тавсияларни 1-2 рақамга пасайтириш билан 
такрорлашлар сонини ошириш орқали соғломлаштириш эффектини 
ортишига эришдик. 

---

43 
Маъромли (суратини ўзгартирмай) бажариш, такрорлаш 
матодини қўллаш билан уни нисбатан катта ҳажмдаги иш бажаришга 
имкон бериши хусусиятига таяндик. Ўз навбатида бу машқларни тизимли 
бажариш билан содир бўлган ҳаракат малакаси ва кўникмасини 
барқарорлашувига 
кўмаклашди. 
Бу 
ҳақида 
машҳур 
клинцистлар 
М.Я.Мудров, Г.А.Захарынлар актив дам олиш, қувватни тиклаш учун 
машқланиш(ҳозиги кундаги оммавий соғломлаштириш машғулотларидаги 
машқлар юрак фаолияти қувватини оширади, мушаклардаги марказий ва 
периферик қон айланишини, ташқи нафас аппарати қуввати ҳамда нафас 
олиш мушаклари чидамлилигини яхшилаши ҳақида ѐзганликларини эътироф 
этишимиз ўринли. 
Назорат гуруҳи. Тажрибалар жисмоний тарбия фанининг намунавий 
дастур материаллари асосида, оммавий соғломлаштириш спорти назарий 
билимлари, амалий малакаларини шакллантириш асосида ўтказилди. Асосий 
мақсад саломатликнинг асосий белгилари - жисмоний хушбичимликга 
эришиш, гавданинг гўзаллиги – қадди-қоматнинг рассолиги, ҳаракатларини 
ўзига ярашганлигига эришишга йўналтириш, машқланишда ўзлари мувофиқ 
деб топган жисмоний юклама ҳажми, меъѐри ва интинсивлигидан 
фойдаланиш тавсия қилинди.