1. ЎЗбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

 
Касб танлашда қобилиятнинг аҳамияти 
Онгли равишда касб танлаш учун ўқувчининг бир қатор касбларни 
етарлича билиши, билганда ҳам уларнинг кишини ўзига жалб қиладиган 
томонларини эмас, балки қийинчиликларини ҳам яхши билиши, ўзининг 
шахсий сифатларига кўра танлаган касбини мувоффақиятли эгаллаши ва 
кейинги иш жараѐнида ўз малакасини такомиллаштириши талаб қилинади. 
Касбни тасофий танлиш, кейинчалик ўз касбидан бажараѐтган ишидан 
қониқиш ҳосил қилинмайди, натижада танлаган касбни бошқа касбга 
ўзгартиришга тўғри келади.
Хозирги вақтда ѐшларни касбга йўналтириш масалалари билан давлат, 
жамоат ва ѐшлар ташкилотлари , саноат, халқ хўжалиги, қишлоқ хўжалиги 
соҳалари маъсуллари ҳам шуғулланади. Бироқ бу ишда мактаб асосий ўринни 
эгаллайди.
―Ўқувчиларнинг қобилиятлари ва касбга лаѐқатлилигини аниқлаш учун 
қуйидаги ўзига хос хусусиятларни эътиборга олиш зарур‖: 
4. Ўқувчиларнинг бу фазилатлари ўқитувчилар, ота-оналар ҳамда ўртоқлари 
томонидан тахлил қилиниши;
5. Соҳага лаѐқатлилигини, касбга оид, ниятларини аниқлаш; 
6. Ўқувчининг қобилиятини ўзининг ўқитувчиларнинг , ота-оналар, 
ўртоқларининг фикрларини таққослаш, уйғунлигини тахлил қилиш. 
Касб танлашда саломатликнинг аҳамияти 
Ўқувчиларни узоқ ўрганиши натижасида уларнинг хар бирига 
тавсиянома тузилади. Бундай тавсиянома хар бир ўқувчига у ѐки бу касбни 
танлаши лозимлиги тўғрисида таклиф берилади.касбга лаѐқатлиликни танлаш 
махсус комиссия томонидан амалга оширилади. бу комиссияда ўқитувчилар, 
психологлар, ишлаб чиқариш мутахассислари, социологлар ҳамда шифокорлар 
киради. Улар хар бир ўқувчига қайси касбни танлаши лозимлигини айтишади 
ва сабабини ҳам асослаб беришади. Масалан: холерек темпераментли ўқувчи 
яхши андоза ясовчи уста чилангар бўлолмайди, чунки унга микроннинг ўндан 
бир улушигача аниқликка эришса, бориб узоқ вақт ўлчов асбобларини ишлаш 
қийинлик қилади. Мелонхолик ўқувчи тез жавоб беришни талаб қиладиган 
машиналарни бошқаришни мувоффақиятли эгаллабололмайди. Сезги 
органларида бирон бир нуқсони бўлган ўқувчиларга бу касбларни тавсия 
қилиб бўлмайди. Масалан, баъзи ранг-тусларни фарқ қилаолмайдиган
(далатоник)ўқувчини ҳар қандай транспорт турини бошқаришга қўйиб 
бўлмайди. Кўришда камчилиги бўлган ўқувчиларни металлург касбини 
танлаши мумкин эмас.