1. ЎЗбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Экскурсия турлари 
Кириш экскурсияси. Ўрганиладиган мавзуга кириш шароитида 
ўрганилинади. 
Иллюстрация. Мавзуни ўрганиш жараѐнида ўтказилинади. 
Якуний экскурсия. Мавзуни, бўлимни ва дастур материалини ўтиб 
бўлгач уюштирилади. 
Экскурсияга тайѐргарлик. 
1. Мақсадни белгилаш. 
2. Объекттни танлаш. 
3. Жойни бориб кўриш ва режасини тузиш. 
4. Ўқувчиларни экскурсияга тайѐрлаш. Уларни экскурсия ўтказишдан 
мақсад, ўтказиш режаси ва ўтиш вақти билан таништириш. 
Якунлаш. 
1. Ўтказилган экскурсия тўғрисида ўқувчилар билан савол-жавоб 
ўтказиш, фикрларини билиш. 
2. Олинган билимларни мустаҳкамлаш. Кузатишларни, ўқувчиларни 
жавобларини ва ѐзма ҳисоботларини умумлаштириш. 
Таълим 
тўғрисидаги 
қонун 
талаблари 
асосида 
касб-ҳунарга 
йўналтиришнинг самарадорлигини оширишга хизмат қилувчи дарсдан ташқари 
машғулотларни самарали ўтказиш кехнологичсини ишлаб чиқиш лозим. Бунинг 
учун биринчидан ўқувчиларни дарсдан ташқари машғулотларда касбга 
йўналтириш самарадорлигини оширувчи метод ва назарияларни таҳлил қилиш, 

---

128 
иккинчидан машғулотларни ташкил этишнинг замонавий шаклларидан 
фойдаланиш, учинчидан ҳар бир ўқувчининг индивидуал фазилат ва 
сифатларини тўлароқ эътиборга олиш муҳим ҳисобланади. Бунда педагогик 
тадқиқотларда асослаб берилган ўқув жараѐнини босқичларга ажратиш 
мақсадга мувофиқ. 
Биринчи босқичда: амалга ошириладиган техналогиянинг мақсадини, 
ўқувчиларни касб-ҳунарга йўллаш ишлари самарадорлигини оширишга, 
уларнинг дарсдан ташқари машғулотлари мазмунини таколимлаштириш орқали 
эришиш. 
Иккинчи босқичда: шакллантирилган мақсад асосида уни амалга 
ошириш йўлларини белгилаб олиш, яъни дарсдан ташқари машғулотларнинг 
ўқувчилар эҳтиѐжи ва қизиқишларига жавоб бера олувчи энг мақул 
мажмуасини асослаш. Ўқувчиларни машғулотларга жалб қилишда ихтиѐрийлик 
мезонини махсус танлов методи билан уйғунлаштириш, дарсдан ташқари 
машғулотлар 
мазмунини 
танлашда 
индивидуал 
ва 
индивидуал-
табақалаштирилган методлардан ўринли фойдаланиш.