10 -tema. Menejmentte ekonomikalıq mápler teoriyası. Mulkni basqarıw quralları.(2-Saat)

10.4. Kommunikatsiya ha’m kommunikatsiyaliq protsess
Kommunikatsiya-bul adamlar arasindag‘i o’z-ara informatsiya almasiw. Basshilar atqarip atirg‘an barliq jumislar informatsiyalardin’ na’tiyjeli almasiwin talap etedi. Jaqsi jolg‘a qoyilg‘an kommunikatsiya jumistin’ na’tiyjeligin ta’miyinlewdi. Sorawlar soni ko’rsetedi, 73% amerikaliq, 85% yaponliq, 63% angliyaliq basshilar, kommunikatsiya, qoyilg‘an maqsetke erisiw jolindag‘i basli tosiq dep esaplaydi. Ja’ne bir basqa soraw boyinsha 2000 tu’rli kompaniyanin’ 250 min’ kadri ka’rxanalarda informatsiya almasiwin en’ qiyin ma’seleden biri dep biledi.
Uliwma ha’r bir basshi 50 den 90% ke shekem waqitti kommunikatsiyag‘a sariplaydi. Sol sebepli, soni tastiyiqlaw mu’mkin, menedjer xizmetinin’ o’nimdarlig‘i en’ da’slep kommunikatsiyanin’ o’nimdarlig‘ina, yag‘niy: adamlar menen jekeme-jekke sa’wbet alip bariw qabilieti; telefonda so’ylesiw qa’bilieti; ra’smiy hu’jjetlerdi du’ziw ha’m oqiy aliw qa’bilieti; ma’jilislerde qatnasiw ma’deniyati siyaqlilarg‘a baylanisli³.
Ka’rxana (sho’lkem) kommunikatsiyasi-bul ju’da’ quramali, ko’p basqishli sistema bolip, o’zinin’ quramina tek sho’lkem ishindegi, sonday-aq onin’ sirtindag‘i informatsiya almasiwinda aladi (15-sizilma).

Шөлкемлестирилген коммуникация



Сыртқы

Ишки



Горизонтал

Вертикал

Формал болмаған






Буўынлар аралық коммуникация

Басшы-бойсыныўшы


15-sizilma. SHo’lkemlestirilgen kommunikatsiyanin’ klassifikatsiyaliq sxemasi⁴
SHo’lkem-bul ma’mleket qadag‘alawi ha’m basqariwshi arasindag‘i obekt bolip, ol o’zinen joqari tiyisli sho’lkemlerge (makroekonomikaliq ha’m statistika ministrligine) tu’rli esaplar, mag‘liwmatlar, informatsiyalar berip turadi.
Sirtqi kommunikatsiya-bul sho’lkem menen sirtqi ortaliq arasindag‘i informatsiya almasiw. Sirttan keletug‘in informatsiyalar, sonin’ menen birge joqari basqariw organlari, ha’kimiyat, ministrlik kommitetleri, Ministrler Kabineti, Prezident devoni informatsiyalari bug‘an misol boladi.
Ishki kommunikatsiya degende ka’rxana ishindegi bo’limler arasindag‘i, ka’rxana ishki xizmetti ju’rgiziw ushin za’ru’rli bolg‘an informatsiya almasiwi tu’siniledi. Bul jerde basqariw buwinlari (vertikal kommunikatsiya) ha’m buwinlar araliq (gorizontal kommunikatsiya) informatsiya almasiwi a’melge asiriladi.
Basshi ha’m boysiniwshi arasindag‘i kommunikatsiya-bul sho’lkemlerde en’ ko’p ushiraytug‘in informatsiya almasiwi. Formal bolmag‘an kommunikatsiya-bul basshi a’tirapindag‘i shov-shuvlar, basshinin’ xizmetinede tiyisli bolmag‘an jeke (shaxsiy) baylanislari, ra’smiy bolmag‘an kanallar menen informatsiya almasiwlari kiredi. Bunday informatsiya almasiwi shegara ko’leminde boliwi kerek.
Kommunikatsiyaliq protsess-bul eki ha’m onnanda artiq adamlar arasindag‘i informatsiya almasiw protsessi. Bul protseste to’rt bazaliq elementler qatnasadi: