10. Korxona mahsulotlariga narxni shakillanishi

Tovarlarning narxlari
 
Korxona iqtisodiyotida boshlang'ich narxlash printsipi mahsulot ishlab chiqarish va 
sotish, xizmat ko'rsatish, ish va foyda xarajatlarini qoplashdir.
Rivojlanish va narxlash ketma-ketligi:
1) narxlarni belgilashda maqsad va vazifalarni belgilash;
2) talab va taklifning xususiyatini aniqlash;
3) ishlab chiqarish tannarxini hisoblash;
4) raqobatchilar narxini tahlil qilish (chegirma tizimiga e'tibor bering);
5) narxlarni belgilash usulini tanlash;
6) yakuniy narxni belgilash.
Korxonaning narx siyosati
 
Korxonaning narx siyosati – bozor iqtisodiyotiga o‘tish sharoitida narxlarni 

---

erkinlashtirish va milliy bozor narxlarini jahon bozori narxlariga yaqinlashtirishga 
qaratiladi. 
Narxlarni erkinlashtirish-iqtisodiy islohotlarning eng asosiy yo‘nalishlaridan biri 
bo‘lib, islohotlarning ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari ko‘p jihatdan shu muammoning 
hal etilishiga bog‘liq bo‘ladi. Narxlarni erkinlashtirish xom ashyo bilan mahsulot 
ayrim turlarining narxlari, narx bilan aholi va korxonalar daromadlari o‘rtasida 
mutanosiblikka erishishga qanday yondashilishi bilan farqlanadi. Shu 
yondashuvlarga asoslanib, narxlar quyidagi yo‘llar bilan erkinlashtiriladi: 
• narxlarni birdaniga yoki «esankiratadigan» tarzda qo‘yib yuborish; 
• narxlar o‘sishini sun'iy ravishda to‘xtatib qo‘yish; 
• narxni davlat tomonidan boshqarish va nazorat qilishni ma'lum darajada 
saqlab qolish. 
Narxni shakillanish strategiyasi va usullari
 
1. Narxlar vazifasini belgilashda Korxona tijorat ishida narxni qanday rolga 
tayinlashi to'g'risidagi qoidaga asoslanish kerak. Amalda turli xil narxlash 
strategiyalari mavjud.
Yuqori narxlar strategiyasi ishlab chiqarish xarajatlaridan ancha yuqori bo'lgan 
narxda dastlabki sotishni ta'minlaydi va undan keyin pastroq narx keladi.
Bu patentlar bilan himoyalangan yangi mahsulotlarga nisbatan qo'llaniladi. 
Strategiya hozirgi talabning yuqori darajasi sharoitida mumkin.