10-Маъруза. Индуктив боғланган занжирлар

10.2-мисол. 10.2,б-расм схемаси учун а, k, b; l, с тугунларнинг потенциалларига мос келадиган нуқталарни комплекс майдонда кўрсатиб, топографик диаграммасини қуринг.
Берилган: ωL₁=20 Ом; ωL₂=60 Ом; ωМ=30 Ом; r₁=10 Ом; r₂=20 Ом.
Ечиш: Мисолнинг шартларида на кучланиш ва на токнинг қийматлари кўрсатилган эмас. Бироқ, бу топографик диаграмма қуриш учун тўсиқ бўла олмайди. Агар ва İ қийматлари берилган бўлса, диаграмманинг фақат масштаблари ўзгаради холос.
Юқорида эслатилганлардан шу маълум бўладики, диаграммани охиридан бошлаб қуриш мақсадга мувофиқ. Токнинг ихтиёрий қийматини I = 1 A. ва (С нуқта) потенциали _с=0ни танлаб, ℓ нуқтанинг потенциалини аниқлаймиз:
B;
сўнгра b нуқтанинг потенциалини аниқлаймиз:
B.
Шу усулни қўллаб, 10.3-расмда келтирилган
диаграммани қурамиз (маштабга риоя қилинмаган).
Икки параллел индуктив боғланган
шохобчалар. Бу холатда хам шохоб-чаларнинг мос (10.4,а-расм) ва қарама- қарши (10.4,b-расм) уланишларининг фарқларини 10.4-расм
эътиборга олиш зарур; мос уланганда икки
шохобчадаги токлар бир хил белгиланган қисқичларга кирадилар; қарама-қарши уланганда эса, бир шохобчага ток белгиланган қисқичга киради, иккинчи шохобчада эса белгиланган қисқичдан чиқади. Соддалаштирилган холда уччала токнинг қийматларини аниқлаш учун учта тенглама тузилади:
;
(10.20)
,
бунда ва тенгламалар тизимининг кейинги иккитаси индуктив боғланиши бўлмаган шохобчалар параллел уланганидан шу билан фарқ қиладики, уларнинг хар бирида иккитадан токлар қатнашмоқда.
Бу тенгламаларни ечиб, қуйидагиларни
аниқлаймиз:


(10.21)
бунда (10.22)
Икки мос параллел уланган шохобчаларнинг кириш қаршилиги
. (10.23)
Контурлар орасида индуктив боғланиш мавжуд бўлмаса, илгари маълум бўлган тенглик келиб чиқади.
10.5-расм
Қарама-қарши уланганда (10.5,б-расм) фақат М олдидаги ишора ўзгартирилади, натижада кириш қаршилигининг реактив ташкил этувчиси камаяди.
10.5-расмда мос (а) ва қарама-қарши (б) параллел уланган шохобчалар келтирилган; бунда тугунларнинг белгилари аниқ ҳолатда келтирилмаган. 10.5-расмдан шуни тушунса бўладики, қарама-қарши йўналган (уланган) токлар умумий магнит майдони (Ф) ни камайтиради.