10-sinf Tarix Javoblar: 1-bilet

2-BILET 

1. G‘arb davlatlari tomonidan qo‘llab-quvatl angan Gretsiya armiyasi Turkiya hududiga kir itildi. Shu 

tariqa Turkiya-Gretsiya urus hi boshlandi.  Uzoq davom etgan janglardan so‘ng 1922-yil oktabrga kelib 

M.  Kamol qo‘shinlari butun Turkiya hududini ozod qildi.1922-yil 1-noyabr kuni Turkiya  Buyuk  

Millat majlisi sulton   hokimiyatini bekor qilish to‘g‘risida  qaror qabul qildi. Sulton  Mexmed  VI 

taxtdan ag‘darildi va mamlakatni tark etdi. 1923-yili  Lozannada  Buyuk  Britaniya,  Fransiya va boshqa 

bir qator davlatlar bilan M.  Kamol hukumati imzolagan yakuniy shartn omaga ko‘ra, Turkiya o‘z 

suvereniteti va hududiy yaxlitligini saqlab qoldi.1923-yil 29-oktabrd a  Tur kiya  res publika  deb e’lon 

qilindi, M. Kamol respublika prez id enti etib say landi.  Mamlakatda uzoqni ko‘zl ab amalga oshirilgan 

islohotlar boshlandi. 

2. 28-noyabrda tarkib topayotgan mazkur hukumatning nomi aniqlanib, Turkiston Muxtoriyati deb 

ataladigan bo‘ldi. Qurultoy o‘sha kungi yig‘ilishda Bu-tunrossiya Ta’sis Majlisi chaqirilgunga qadar 

hokimiyat Turkiston Muvaq-qat Kengashi va Turkiston Xalq (Millat) Majlisi qo‘lida bo‘lishi kerak,  deb 

qaror qabul qildiQurultoyda Turkiston Muvaqqat Kengashi a’zolar idan 8 nafar kishidan iborat tarkibda 

Turkiston Muxtoriyati hukumati tuzildi. Hukumatning Bosh vaziri hamda ichki ishlar vaziri etib 

Muhammadjon Tinishboyev saylandi. Islom Sulton Shoahmedov – Bosh vazir o‘rinbosari, Mustafo 

Cho‘qay – tashqi ishlar vaziri, Ubaydulla Xo‘jayev – harbiy vazir, Hidoyatbek Yurg‘uli Agayev – yer 

va suv boyliklari vaziri, Obidjon Mahmudov – oziq-ovqat vaziri, Abdurahmon O‘rozayev – ichki ishlar 

vazirining o‘rinbosari, Solomon Gers- feld – moliya vaziri lavozimlarini egallashdi. Hukumat tarkibida 

keyinchalik ayrim o‘zgarishlar yuz berdi. Mustafo Cho‘qay Bosh vazir lavozimini bajarishga kirishdi. 

 

3. Shovinizm  –  bir  irqning  boshqalardan  ustunligini da’vo qiluvchi, millatlar o‘rtasida nizo urug‘ini 

so-chuvchi o‘ta o‘ng, ashaddiy millatchilik.