11- ma’ruza. Issiqlik quvurlari va termosifonlar

 
 
11.3-rasm. Markazdan qochma issiqlik quvuri. 
Issiqlik quvurlari oddiy issiqlik uzatish qurilmalari bilan solishtirilganda 
quyidagi afzalliklarga ega: konstruksiyasi sodda, kompressorlar shart emas, IQ 
ichida issiqlik tashuvchilarni aralashtirishga energiya sarflanmaydi, issiqlik 

---

3 
tashuvchi sifatida har qanday modda, jumladan agressiv suyuqliklarni qo'llash 
mumkin; boshqarish oson. 
11.2. Kapillyar-
g’ovak materialli issiqlik quvurlari. 
IQ larida issiqlik tashuvchini aylanish sharoiti (11.4-rasm) suyuqlik va 
bug' uchun harakat tenglamasidan aniqlanadi.
11.4-rasm. Kapillyar-g‘ovak materialda suyuqlikni harakatlanishi. 
Bug'latgichdan kondensatorga issiqlikni uzatish faqatgina quvurning 
alohida qismlarida bosimning umumiy tushishi (qarshilik kuchlari) harakatga 
keltiruvchi kuchdan kichik bo'lganda sodir bo'ladi: 
(11.1) 
bu yerda 
, 
– suyuqlik va bug' harakatlanganda ishqalanish 
natijasida yo'qotilgan bosim; 
– massaviy kuchlar, IQ ni bo'shliqda shartli 
oriyentirlash; agar bug'latgich kondensatordan yuqorida joylashsa (11.1) 
tenglamaga kiruvchi so'nggi had qo'shish ishorasi bilan olinadi, aksincha bo'lsa, 
ayirish ishorasi bilan olinadi; 
- bug'lanish zonasida suyuqliklarning minimal 
egrilik radiusi; – sirtiy taranglik. 
Gidravlik qarshilikni har bir tashkil etuvchisini alohida ko'rib chiqamiz. 
IQ ning devorida fitilning mavjudligi uchun quvurning o'qi bo'ylab 
harakatlanuvchi suyuqlikning sarfi D’arsi tenglamasidan aniqlanadi: 
(11.2) 
bu yerda 
- g'ovak materialning o'tkazuvchanlik koeffitsiyenti; 
va 
-
suyuqlikning zichligi va qovushqoqligi; - bosim. 
U holda 
- maydonli fitilning ko'ndalang kesimi orqali o'tgan suyuqlik 
oqimi: 
(11.3) 
(11.3) formuladan ko'rinadiki, g'ovak materialning 
qismida bosimning 
tushishi 
quyidagiga teng bo'ladi: 

---

4 
(11.4) 
Suyuqlik oqimi 
bug'lanish zonasida noldan 
gacha o'zgaradi, 
kondensatsiyalanish zonasida  dan nolgacha o'zgaradi, 
uzunlikdagi tashish 
zonasida o'zgarmas bo'ladi. 
Har bir zona uchun o'rtacha gidravlik qarshilikni quyidagicha yozish 
mumkin: 
; 
; 
U holda suyuqlik trakti bo'yicha yig'indi gidravlik qarshlik quyidagicha: 
(11.5) 
bu yerda 
– IQ ning uzunligi. 
Agar IQning bug'li fazasida Puazeyl oqimi bo'lsa, u holda butun IQlari 
uchun bug' bosimi tushishini quyidagi ko'rinishda yozish mumkin: 
(11.6) 
bu yerda 
- bug' kanalining diametri, 
; 
- ushbu kanalning ko'ndalang 
kesim maydoni, 
. 
IQning issiqlik uzatish qobiliyati 
ekanligini hisobga olsak, u 
holda bug' va suyuqlik bo'yicha yig'indi gidravlik qarshilikni quyidagi 
ko'rinishda yozish mumkin: 
(11.7) 
bu yerda – fazaviy o'zgarish issiqligi.