ЗИДДИЯТЛАР ТАСНИФИ - Миқдорий ўзгаришлардан сифат ўзгаришларига ўтиш қонуни
- Сифат – борлиққа айнан воқелик, жисмнинг аниқ алоқалари ва хоссасларининг мунтазам тизими.
- Миқдор – жисм ёки ходисанинг саналадиган хоссаси (сон, катталик, ҳажм, оғирлик ва х.к.).
- Меъёр – миқдор ва сифатнинг ягоналиги.
- Муайян миқдорий ўзгаришлардан кейин, албатта сифат ўзгаради.
- Сифат доимий равишда ўзгара олмайди. Сифатнинг ўзгариши меъёрнинг ўзгаришига олиб келадиган вақтда (яъни координаталарнинг шу тизимики илгари миқдорий ўзгаришлар таъсирида сифат ўзгаришлари содир бўлган) – жисмнинг туб моҳияти ўзгаради. Шундай ҳолатлар «тугунлар» деб аталади, бошқа ҳолатга ўтишнинг ўзи эса фалсафада «сакраш» деб номланди. Масалан, сув қайнаганда унинг сифати тубдан ўзгаради – у пар ҳолатига ўтади (яъни, қайнаш жараёнида «координаталарнинг илгариги тизими» бузилади – сув ва илгариги алоқа тизимлари). Бу ҳолатда 100 градусли ҳарорат тугун бўлиб ҳисобланади, сувнинг парга ўтиши эса (сифатнинг бир меъёрини бошқасига ўтиши) – сакрашдир.
- Табиатда ҳар доим ҳам тугунли ҳолатни аниқлаб бўлмайди. Миқдорнинг янги сифатга ўтиши сезилмасдан содир бўлиши мумкин. Бунга қадимги Грек хикмати мисол бўла олади «Уюм»: «Нечанчи буғдой донасини қўшганда буғдойлар йиғиндиси уюмга айланади?»
- Миқдор ўзгаришларининг сифат ўзгаришларига ўтиши қонунининг моҳияти
- Қонуннинг амал
- қилиш мезанизми
- Сифат-пред-метга айний бўлган аниқ-лик-предметни тавсифлайдиган хоссалар йи-ғиндиси
- Сон предметга айний бўлмаган аниқлик предмет тараққиётининг узунлиги, кенглиги, хажми тавсифлайдиган хоссалар йиғиндиси
- Сон ўзгаришлари:
- - янги сифат хоссасининг аста - секинлик билан тўпланиши;
- - мавжуд сифат доирасидаги ҳар қандай ўзгариш
- Сифат ўзгаришлари:
- - эски сифатдан янги сифатга ўтиш
- Сакраш (ўзгаришларнинг узилиши)
- Тараққиёт соннинг сифатга ўтиши билан эмас, балки эски сифатнинг янги сифатга ўтиши шаклида амалга ошади.
- Тараққиёт сон ўзгаришларининг сифат ўзгаришларига ўзаро ўтишдир.
Do'stlaringiz bilan baham: |
