11-bob. Agrar siyosat

11 . 2018-03-22 _ O`zbekiston respublikasi agrar siyosatining o`ziga xos xususiyiyatlari
“Siyosat” termini (davlat va jamiyat ishlari) aholi turli kasalliklarga qarshi o'zgarishlar munosabatlar bilan ishlash, davlat ishlaridagi ishtirok, uning faoliyati mazmuni, shakl vaining aniqlanishi tushuniladi.
Davlatning iqtisodiy siyosati uning strategik ishlab chiqarishidan kelib chiqib jamiyatda ishlab chiqarish chiqarish, daromad va ne'matlarni taqsimlash jarayonlarini tartiblash uchun davlat tomonidan joriy davr ichida qo'llab-quvvatlagan chora- bosqich ichida ifodalanadi.
Davlatning iqtisodiy siyosati iqtisodiy tashkilot, iqtisodiy va investitsiyaviy, institusional, agrar, sanoat, ijtimoiy, narx, narx, soliq-byudjet, soliq-byudjet, hududiy (mintaqaviy) siyosatlarni oladi ¹.
Agrar siyosat - iqtisodiy siyosatning tarkibiy qismlaridan biri bo'lib, u qishloq xo'jaligi va unga bog'liq xo'jalik soha ovqatlarini oladi, mamlakat oziq-ovqat mahsulotlarini va aholini oziqovqat mahsulotlari bilan ta'minlashni yaxshilash, agrar sektor ishlab chiqarishni yaxshilash jamg'armani, qishloqlarni obod etish asosidagi qishloqning daromadlari va turmush yuksaltirishning amalga oshirishini ko'zda tutadi. Uni davlatning agrar iqtisodiyotdagi harakatga keltiriladigan jarayonlar shakli va metodlari ko'rinishdagi faoliyati deb ham mumkin. Agrar siyosatni agrar iqtisodiyot eng ta'sirchan shakl va usullar orqali yuz ishlab chiqarish jarayonlarining o'zaro ta'siri orqali amalga oshuvchi agrar sektorda xo'jalik-moliyaviy va ijtimoiy-iqtisodiy shart-munosabatni belgilashga qaratilgan davlatning faoliyati sifatida mumkin.
Davlatning agrar siyosati qishloq xo'jaligi va barqarorligini oshirishga yordam beradi davlat ijtimoiy-iqtisodiy siyosatining qismi bo'lib qoladi.
Qishloq hududlarning hududlarining deganda yuridik iqtisodiy iqtisodiy ishlab chiqarish, qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishning o'sishi, qishloq xo'jaligi qayta ishlash, qishloq aholisini to'liq bandligini aniqlash va turmush darajasini oshirish, yerlardan qayta tiklash tushuniladi.
Agrar siyosat o'zida qishloq aholisining moddiy, ijtimoiy, huquqiy va iqtisodiy shart - sharoitlarini shakllangan davlat oladi oladi. Agrar bozor, investitsiya, kredit, moliyaviy, ilmiy texnikaviy va texnologik faoliyat, soliqlar va soliqqa tortish, ijtimoiy muhit, maqsadli va qayta tiklanish shakllanish agrar siyosatning asosiy sohalaridir.
Agrar siyosatning umumiy maqsadi muayyan siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy, hududiy, tarmoq, ekologik omillar bilan tavsiflanadi. Davlat taraqqiyot bosqichlari va tabiiy-tarixiy sharoitlarga bog'liq ravshan aniq o'zaro nisbati o'ziga xos.
Davlat agrar siyosatining asosiy maqsadlari:
• qishloq xo'jaligi mahsulotlari va tovar oziq-ovqat mahsulotlarini oziq-ovqat mahsulotlari, oziq-ovqat mahsulotlari mahsulotlarini sifatini ta'minlash;
• qishloqi iqtisodiy rivojlanishini, qishloq aholisi bandligini ta'minlash, xavfsizlik turmushi zamin, qishloq xo'jaligida band bo'lganlarning ish haqini hisobga olish;
• qishloq xo'jaligi ishlab chiqarish ishlab chiqarish uchun qo'llaniluvchi tabiiy resurslarni takror ishlab chiqarish chiqarish va asrab-avaylash;
• qishloq xo'jaligi tovar ishlab chiqarish daromadliligi va shu bozorlar infratuzilmasi rivojlanishini ta'minlovchi xomashyo, qishloq xo'jaligi va oziq-ovqat mahsulotlari samarali faoliyat yurituvchi bozorlarini boshidan;
• qishloq xo'jaligi resurslari hajmini va qulay investision muhitni olish;
• qishloq xo'jaligi mahsulotlari, xomashyo va qishloq xo'jaligi tovar ishlab chiqarishi qo'llovchi sanoat mahsulotlariga narx indeksini baholash va bu narxlar indeksi o'zaro nisbatiparitetini ushlab turish.
Davlatning agrar siyosati natijalarga asoslanadi:
• qishloq xo'jaligi tovar ishlab chiqarish korxonalari tomonidan qo'llab-quvvatlanadi manzilliligi va hammabopligi;
• davlat agrar siyosati to'g'risida axborotning holati;
• qishloq xo'jaligi mahsulotlari, xomashyo va oziq-ovqat mahsulotlari bozorining yagonaligi va bu bozorda shaxsiy munosabatlarning ta'minlanishi;
• davlat siyosati chora-tadbirlarini amalga oshirishning ketma-ketligi va uni himoya qilish qilgan;
• davlat agrar siyosatini boshqarish va amalga oshirishda qishloq xo'jaligi tovar ishlab chiqarish ning ishtiroki.
Davlat agrar siyosatining asosiy yo'nalishlari:
• oziq-ovqat tovarlari bilan aholini ta'minlash;
• qishloq xo'jaligi va oziq-ovqat mahsulotlari, xomashyo bozorlarini xomashyo va tartibga solish solish, uning infratuzilmasini rivojlantirish;
• qishloq xo'jaligi tovar ishlab chiqarishni davlat tomonidan qo'llab-quvvatlash;
• ichki va bozorda qishloq xo'jaligi tovar ishlab chiqarish iqtisodiy
himoya qilish;
• agrosanoat majmuasi fanni va innovasion faoliyatini rivojlantirish;
• qishloqni barqaror rivojlantirish;
• qishloq xo'jaligi uchun mutaxassislarni o'qitish, tayyorlash va qayta tiklash ta katta.
Agrar siyosat negizida agrar qonunchilik va agrar tarkib shakllanadi. Agrar qonunchilik-qishloq xo'jaligida va qishloq aholisi hayoti bilan bog'liq holda amalga oshayotgan jarayonlarga ta'sir qiladi o'tkazuvchi huquqiy me'yorlardir. Yerga egalik munosabatlari, kredit va soliqqa tortish, mehnat munosabatlari, mulkiy munosabatlar, qishloq xo'jaligini ishlab chiqarish, taqsimlash ayirboshlash va moli vujudga kelishga iqtisodiy munosabatlar, ijtimoiy ta'minot va boshqalar agrar qonunchilikning muhim sohalariga tegishli:
Agrar - agrar qonunchilikka, qishloq xo'jaligi tarkibi, aholining yashash va mehnat sharoiti shaxsiy olingan, ishlab chiqarish ishlab chiqarishga bog'liqning iqtisodiy, texnik va ijtimoiy muammolar yig'indisidir. U mutlaq va nisbiy ko'rinishlarda ifodalanadi.
Agrar siyosatning negizida agrar bozor yotadi. Agrar bozor agrar siyosatni ham ishlab chiqarish , ham iste'molchi manfaatlariga mos amalga oshirishga yordam beradi.
Agrar siyosat sohasiga asoslangan – agrardagi jarayon va qarashlarni aks ettiribgina qol, balki kishilarning shu sohadagi qarashlari, jarayonlari va qonunlari tizimidagi foyda ochibberishdir. Uning qurilmalariga yordam berish:
• mamlakat aholisini arzon baholardagi sifatli oziq-ovqat mahsulotlari bilan ta'minlash;
• qishloq xo'jaligining umumiy daromad olish ishtirokini ta'minlash, agrar sektorni rivojlantirish;
• agrar tashkilot savdo siyosatini olib borish, qishloq xo'jaligi infratuzilmasini olish;
• atrof-muhitni tozalash muammolarini hal qilish.
Agrar siyosatning imkoniyatlarini ko'rib chiqib, muhim oziq-ovqat, qishloq xo'jaligi, agrosanoat va savdo savdosiga, uni tavsiflovchi ko'rsatkichlariga e'tiborni qaratishlozim: