11-ma’ruza. Hosila ta’rifi, uning geometrik va fizik ma’nosi. Funksiyaning differensiallanuvchanligi. Egri chiziqqa o’tkazilgan urinma va normal tenglamasi. Hosilaga keltiriladigan iqtisod, biologiya, kimyo masalalari


Download 0.8 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/8
Sana02.01.2022
Hajmi0.8 Mb.
#199842
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
11-ma’ruza

Hosilani hisoblashga misollar. 

1-Misol. 

                     o‘zgarmas  funksiyaning  hosilasini  topamiz.  Ixtiyoriy    

nuqtada  va  ixtiyoriy 

    orttirmada                               bo‘lganligi  uchun 

       bo‘ladi va hosilaning ta’rifiga ko‘ra, 

   


 

     


    

  

  



     

    


 

  

     



2-Misol. 

     


 

  funksiyaning  hosilasini  topamiz.  Ixtiyoriy 

   nuqtada  va  ixtiyoriy     

orttirmada 

             

 

   



 

                

 

  

Shuning uchun:  



  

 

 



 

     


    

  

  



     

    


              

 

  



     

    


                

3-Misol. 

          funksiyaning hosilasini topamiz. Orttirmalar nisbatini olamiz: 

  

  

 



                   

  

 



   

  

 



  

 

      (   



  

 

)    




      funksiyaning uzluksizligidan va birinchi ajoyib limitdan foydalanib, hosil qilingan 

tenglikda limitga o‘tib 

       

 

                                                           (11) 



hosilani topdik. 

4-Misol

          funksiyaning hosilasini topamiz. Orttirmalar nisbati uchun 

  

  

 



                    

  

   



   

  

 



  

 

      (   



  

 



tenglik    o‘rinli  bo‘ladi.  Bu  yerda  ham         funksiyaning  uzluksizligidan  va  birinchi 

ajoyib limitdan foydalanib, hosil qilingan tenglikda limitga o‘tib 

       

 

          



hosilani topdik. 

Endi  yuqorida  qaralgan  harakatlanayotgan  moddiy  nuqtaning  tezligi  haqidagi 

masalaga qaytamiz. 

(5)  formulaga  ko‘ra 

          qonuniyat  bilan  harakatlanayoptgan  moddiy 

nuqtaning vaqtning 

  momentidagi   tezligi 

       


    

                

  

 

tenglik  bilan  aniqlanar  edi.  O‘ng  tomondagi  limit        funksiyaning     nuqtadagi 



hosilasini  beradi.  Shuning  uchun  vaqtning 

   momentigacha  bosib  o‘tilgan  yo‘ldan 

olingan hosila vaqtning 

  momentidagi tezlikka teng bo‘ladi: 

     

 

   .                                                 (12) 




Download 0.8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling