11-mavzu: axborot va kommunikasiya Reja

25.4. Kommunikasiya, qaror qabul qilish va samaradorlik.
Korxonalarda axborot xajmi va u bilan bog’liq kishilar soni muntazam ortib bormokda. Axborot xajmining ortishi unumdorlikni oshirishda aloka jarayonini boshkarish axamiyatining ortib borishiga sabab bulmokda. Axborotni kayta ishlash jarayonida texnika tarakkiyoti (kompyuterlardan foydalanish, aloka sun’iy yuldoshlar, xalkaro telefon va televideniye tarmog’i) o’zatiluvchi axborot xajmi ortishi va uni o’zatish vakti kiskarishiga olib keldi. Axborot o’zatish vakti bu uni berishdan qabul kilib olishgacha utgan vaktni o’z ichiga oladi. Masalan, balik ovlovchi flot kemalari belgilangan joyga yetib borganligi xakida axborot olishi uchun oylab vakt kerak edi. Xozirgi paytda flot shtabi bir necha dakikada bunday axborotga ega buladi. Axborot o’zatish vakti kiskarganligi sababli uni qayta ishlash va foydalanishga jadallik bilan o’zatilishi jismoiy va huquqiy shaxslar faoliyatini koordinasiya qilishga yordam beradi. Axborotdan samaralirok foydalanish korxona faoliyatini oshirish uchun imkon yaratadi. Bunda texnika, kishilar, tashkilot tarkibi, tashki muxitning o’zaro ta’siri xisobga olinishi kerak.
Agar rahbar sifatliroq qaror qabul qilish va kattarok hajmda axborotni kayta ishlash qobiliyatiga ega bo’lsa, u nazorat qiluvchi masalalar hajmi, javobgar soha doirasini kengaytirish mumkin.EXMni qo’llash ilgari bo’g’in rahbarlari to’plagan axborotning katta qismini axborot texnikasi yordamida ancha tez, tejamkorlik va aniqlik bilan to’plashi va bu bilan ishlovchilar sonini qisqartirish va boshqaruv qarorini qabul qilish jarayonini jadallashtirish yo’li bilan unumdorlikni oshirish mumkinligini namoyon qildi.


O’z-o’zini nazorat qilish uchun savollar:

1. 
   Boshqaruv samaradorligi deganda nima tushuniladi?
   
2. 
   Boshqaruv samaradorligining kanday turlari Sizga ma’lum?
   
3. 
   Iktisodiy va ijtimoiy samaradorlik nima?
   
4. 
   Iktisodiy samraadorlikning kanday xisob usullarini bilasiz?
   
5. 
   Boshqaruvning iktisodiy samaradorligini aysi kursatkichlar aniq laydi?
   

1^ Мескон М., Альберт М. Основы менеджмента. Инглиз тилидан таржима қилинган. М.Дело 2000 г.

2^ Мескон М., Альберт М. Основы менеджмента. М.Дело 2000 г.

3^ Мескон М., Альберт М., Хедоури Ф. Основы менежмента: пер. с анг. М. Дело 2000 г.

4^ М.Шарифхужаев, Ё.Абдуллаев. Менежмент. Ўқитувчи. Тошкент. 2001й.