11-мавзу. Геоэкологик баҳолаш. Геоэкологик мониторинг

Бунда нафақат шу геотизимдаги, балки ён атрофдан туташ геотизимлардаги антропоген салбий таъсирларнинг ҳам бўлаётган оқибатини ҳисобга олинади. Маълумки, ифлосланган заҳарли моддалар ҳаво, сув ва ҳайвонлар орқали мазкур геотизимга кириб келади.

Табиатни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси томонидан Республикамиз ҳудудининг экологик вазиятини баҳолаш учун 18 та кўрсаткичдан иборат шкала ишлаб чиқилган ва 5 та даражадаги экологик зоналарга ажратиб, маъмурий туманлар чегарасида балларда миқдорий баҳоланган. Ушбу картанинг асосини маъмурий-ҳудудий бўлиниш тизими ташкил этади. Экологик вазият қуйидаги даражаларда ва балларда ифодаланган: кескин – 120 дан кам балл; кучсиз кескин – 120-150 балл; ўртача кескин – 150-250 балл; кучли кескин – 250-400 балл; жуда кескин – 400 ва ундан кўп балл. Кейинчалик, ―ушбу ишлар такомиллаштирилиб, “экологик районлаштириш методикаси” ишлаб чиқилган.

Табиатни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси томонидан Республикамиз ҳудудининг экологик вазиятини баҳолаш учун 18 та кўрсаткичдан иборат шкала ишлаб чиқилган ва 5 та даражадаги экологик зоналарга ажратиб, маъмурий туманлар чегарасида балларда миқдорий баҳоланган. Ушбу картанинг асосини маъмурий-ҳудудий бўлиниш тизими ташкил этади. Экологик вазият қуйидаги даражаларда ва балларда ифодаланган: кескин – 120 дан кам балл; кучсиз кескин – 120-150 балл; ўртача кескин – 150-250 балл; кучли кескин – 250-400 балл; жуда кескин – 400 ва ундан кўп балл. Кейинчалик, ―ушбу ишлар такомиллаштирилиб, “экологик районлаштириш методикаси” ишлаб чиқилган.

Бунда таксономик бирлик сифатида маъмурий туманлар олинган, бироқ бу туманлар ҳудуднинг ифлосланиш арэаллари билан, яъни мавжуд ландшафт-географик контурлар билан амалда мос тушмайди. Унда кўрсаткичлар сони 20 та бўлиб, 3 та блокка бирлаштирилган, экологик вазият 4 та даражада кўрсатилиб балларда ифодаланган: кучсиз – 160 баллдан кам, ўртача “160-220 балл, юқори (кескин) – 220-260 балл, жуда юқори (инқирозли) – 260-300 балл”.