11-mavzu. Marketing tizimida sotish siyosati reja

11.3. Sotuv kanallari. Sotuv kanallarining turlari.


Sotuv kanali - tovarlarni ishlab chiqaruvchilardan iste’molchilargacha bo’lgan joyga tovar harakatini amalga oshirish va mulk huquqini o’z zimmasiga oladigan tashkilotlar, korxonalar, shaxslar to’plami yoki ishlab chiqarishdan iste’molchi joylashgan joygacha tovarni yetkazib berish yo’li (11.1-jadval).
11.1-jadval
Sotuv kanallari tuzilish variantlarining tasniflanishi

№	Tasniflash belgilari	Tasniflanishi
1.	Pirovard iste’molchi bilan aloqa shakliga ko’ra	bevosita kanal; bilvosita kanal; aralash kanal.
2.	Oraliq bo’g’in ishtirokchilarining soniga ko’ra	nolovoy pog’onali kanal; bir pog’onali kanal; ikki pog’onali kanal; uch pog’onali kanal; ko’p pog’onali kanal.
3.	Tarmoq va sohalardagi faoliyatiga ko’ra	iste’mol tovarlarining sotuv kanallari; sanoat tovarlarining sotuv kanallari; xizmatlarning sotuv kanallari.
4.	Tashkiliy shakliga ko’ra	an’anaviy kanal; vertikal kanal; gorizontal kanal; kombinirlashtirilgan (birgalikdagi) kanal.
5.	Faoliyatining erkinligiga ko’ra	mustaqil kanal; ishlab chiqaruvchiga tobe kanal; yarim tobe, hamkorlikdagi kanal.
6.	Faoliyat ko’lamiga ko’ra	hududiy kanal; davlat miqyosidagi kanal; davlatlararo kanal.
7.	Tovarni tarqatish jadalligiga ko’ra	intensiv tarqatish kanali; selektiv tarqatish kanali; eksklyuziv tarqatish kanali.

Manba: iqtisodiy adabiyotlar tahlili asosida mualliflar ishlanmasi.
Oxirgi iste’molchiga tovarni yetkazib berish shakliga ko’ra sotuv kanallarining uchta: bevosita, bilvosita va aralash kanal turlari mavjud.