11-mavzu Mulohaza. Xulosa chiqarish Reja Mulohaza va uning turlari

I.  Aylantirish  (lot.–obversio)  shunday  mantiqiy  usulki,  unda  berilgan  mulohazaning 

miqdorini saqlagan holda, sifatini o‘zgartirish bilan yangi mulohaza hosil qilinadi. Bu usul bilan 

---

xulosa chiqarilganda qo‘sh inkor sodir bo‘ladi, ya’ni avval asosning predikati, keyin bog‘lovchisi 

inkor etiladi. Buni quyidagi ko‘rinishda yozish mumkin: 

P

S

P

S





 

Inkor  qilish  jarayonida  (-ma;  -siz;  -mas)  kabi  qo‘shimchalar  yoki  inkor  qilinayotgan 

tushunchaga  zid  bo‘lgan  tushunchalardan  foydalaniladi.  Oddiy  qat’iy  mulohazalarning 

hammasidan aylantirish usuli bilan xulosa chiqariladi. Xulosa asosi bo‘lgan mulohaza xulosada 

quyidagicha ifodalanadi: 

 

Aylantirish  usuli  bilan  xulosa  chiqarilganda  “biror  nimaning  qo‘shinkori  uning  tasdig‘i 

bilan tengdir ” degan qoida amal qiladi. 

Masalan: 

1.  A. Hamma ilmiy qonunlar ob’ektiv  xarakterga  ega. 

  Ye. Hech bir ilmiy qonun sub’ektiv xarakterga ega emas.