11-Ámeliy Silos hám senaj sapasın bahalaw. Tyarlanǵan silos hám senaj muǵdarın anıqlaw

Struktura (forması). Sapalı senajda ósimlikler strukturası tolıq saqlanǵan boladı hám kerisinshe, senaj qansha sapasız bolsa, ósimliklerdiń strukturası sonsha kóp saqlanbaǵan boladı, bunda azıq jaramsız hám eziliwshi konsistensiyaga iye boladı hám alaxanda isqalap kórilgende patas daqlar qaladı.
Organoleptik hám laboratoriya kórsetkishleri boyınsha senajdıń sapası shkala boyınsha bahalanadı hám de ulıwmalastırılǵan ballar tiykarında tómendegi klasslarga ajratıladı:
I-klass (joqarı sapalı ) - 22-25 ball;
II-klass (jaqsı sapalı ) - 17-20 ball;
III-klass (qanaatlandırarlı sapalı ) - 10 -12 ball
Klassiz (qanıqarsız) - 9 hám odan kem ball.


Senajdıń sapasına baha beriw shkalası

Kórsetkishler	Baha
	Klass	Ball
Iysi:
Jaǵımlı, miywe	1–2	3
Miyweli, jeńil sezilerli pal iysi yaki jańa jabılǵan sulı nani iysi	3	1
Pal iysi yaki jańa jabılǵan sulı nani iysi	Klassiz	0
Reńi:
Kókimtir­jasıl, sarǵish­jasıl (sebarga ushın ashıq­ala)	1–2	3
Kókimtir­jasıl, sarǵısh­jasıl (sebarga ushın ashıq­qońır)	3	2
Toq­ala	Klasssiz	0
Qurǵaq zat,%
Soblıqlılar 40–55	1,2,3
Soblıqlı–masaqlılardan hám masaqlılar 40–60	1,2,3
Qurǵaq zat quramındaǵı shiyki protein,%
Soblıqlılar ushın
15 hám odan joqarı	1	5
14,9–13	2	4
12,9–11	3	3
10,9 hám odan kem	Klassiz	1
Soblıqlı–masaqlılar ushın
13 hám odan joqarı	1	5
12,9–11	2	4
10,9–9	3	3
8,9 hám odan kem	Klassiz	1
Masqlılar ushın
12 hám odan joqarı	1	5
11,9–10	2	4
9,9–8	3	3
7,9 hám odan kem	Klassiz	1
Qurǵaq zat quramındaǵı shiyki kletchatka,%
29 hám odan kem	1	4
30–32	2	3
33–35	2	2
36 hám odan joqarı	Klassiz	1
Qurǵaq zat quramındaǵı karotin, mg/kg
55 hám odan joqarı	1	5
54–40	2	4
39–30	3	3
29 hám odan kem	Klassiz	1
May kislota muǵdarı (erkin+baylanǵan), g/%
0	1	5
0,01–0,10	2	3
0,11–0,20	3	2
0,21 hám odan joqarı	Klassiz	0

Tayarlanǵan silos hám senaj muǵdarın esaplaw. Xojalıqlarda tayarlanǵan silos hám senaj muǵdarın anıqlaw ushın azıqti bastırıw processinde tárezide tartıw hám shamalıq ıǵallıq joǵalıp ketiwi esabına shegara qılıw jolı menen anıqlanadı. Xojalıqlarda tárezi bolmaǵan sharayatta bul jumıs esap-kitap jolı menen anıqlanadı. Onıń ushın silos hám senaj bastırılǵan imaratlarǵa qaray olardıń ólshemleri járdeminde kólemi anıqlanadı, keyin imarattıń kólemi azıqtıń 1 m³ kólemindegi salmaǵına kóbeytiriledi. Silos hám senajdıń 1 m³ kólemindegi salmaǵı tómendegi kestelerde kórsetilgen. Bul usılda esap -kitap qılıw ushın silos bastırılǵannan keyin 20 kún, senaj 15 kúnnen keyin anıqlanadı.
Bastırılǵan silos hám senajdıń kólemi tómendegi formulalar járdeminde anıqlanadı:
1) Transheyada bastırılǵan silos hám senaj ushın:

2) Mınaralarda bastırılǵan silos hám senajlar ushın;

Bunda: V – transheya yamasa mınara kólemi, m³; U₁- uzınlıǵı tóbe bólegi boyınsha; U₂ - uzınlıǵı tómengi bólegi boyınsha m; E₁ - eni tóbe bólegi boyınsha, m; E₂ - eni tómengi bólegi boyınsha, m; B - bálentligi, m; D - diametri, m.
1 m³ kólemindegi silostıń awırlıǵı, kg

№	Silos túri	Transheyalarda	Mınoralarda		Aralarında
			Biyikligi 3,5-6,0 m	6,0 m hám odan biyik
1	Mákkejuweri oti sút payda boliwda hám sút payda bolǵanǵa shekem.	750	700	750	650
2	Mákkejueri oti sút-mum pisikliginde.	700	650	700	600
3	Jońıshqa, sebarga, masaqlı ot qospası menen (maydanlanǵan massa )	650	575	650	525
4	Túrli ot penen masaqlılar qospası maydanlanǵan massa	575	500	575	450
5	Túrli ot penen masaqlillar qospası maydalanbaǵan massa	500	425	500	375
6	Tábiy ırı pishenli ot (shóp, qamıs hám basqa.).	475	450	475	400
7	Ǵawishlı noqat -sulı ot qospası	600	550	600	500
8	Ǵawishlı kapusta (taza halda)	775	750	775	675
9	Ǵawishlı kapusta+15% daǵal pishenli ósimlikleri menen	600	650	700	600
10	Tamırmiyweliler japıraǵı (taza halda)	750	700	750	651
11	Tamırmiyweliler japıraǵı daǵal pishenli ósimlikler menen	650	600	650	550
12	Kartoshka	-	-	-	950-1050

1 m³ kólemindegi senaj awırlıǵı, kg

№	Senaj túri	Mınara biyikligi, m		Transheya
		24	16
Masaqlılar otı:
1	Íǵallıǵı 50%	550	400		420-450
2	Íǵallıǵı 50-59%	580	420		450-480
Masaqlı hám soblıqlı otlar aralaspası (soblıqlılar 50% ten kóp):
1	Íǵallıǵı 50%	550	420			480-530
2	Íǵallıǵı 50-59%	600	450			500-530