11 sinf biologiya testlar to’plami mavzulashtirilgan 1500 ga yaqin test Javobli

(39-63-betlardan)
1.Nurlarning kam qismigina ozon ekranidan o’tib, yer yuziga yetib keladigan nurning tirik organizmlarga ta’siri nimaga bog’liq? A)to’lqin uzunligi va miqdoriga

B)to’lqin uzunligi va yorug’likga C)tabiatiga D)yorug’lik va tabiatga

2. To’g’ri fikr berilmagan javobni toping. A)harorat sutka davomida yil fasllari bilan bog’liq holda mavsumiy hamda geografik zonallik jihatdan o’zgaruvchan omildir B)mo’tadil iqlimli mintaqalarning o’simliklari tilning uzun kunli davrlarida gullaydi. C)fototropizm o’simlik organlarining yorug’lik tomonga o’sish orqali amalga oshadigan harakatlari sanaladi D)cheklovchi omilning ta’sir kuchi har qancha o’zgartirilsa ham organizm hayot faoliyatiga ta’sir ko’rsatmaydi
3. Sutkaning yorug’ va qorong’u vaqti almashishi bilan bog’liq harakatlar ko’rinishida namoyon bo’ladigan jarayonga misol bo’ladigan organizmlarni belgilang. A)boychechak, qoqio’t, binafsha B)binafsha, namozshomgul C)qoqio’t, atirgul D) qoqio’t, lola, namozshomgul
4. Kalmar, shaqildoqning maxsus organlar yordamida sezish qobiliyatiga ega bo’lgan nur qaysi va ularga qanday imkoniyat beradi? A)infraqizil nurlar, ov qilish imkonini beradi B)ultrabinafsha nurlar, hech qanday imkon bermaydi C)ko’rinadigan nurlar, tunda harakatlanish D)bu hayvonlar hech qanday nurni sezmaydi
5. Fotoperiod qanday omil hisoblanadi? A)yorug’likni belgilovchi omil B)organizmdagi fiziologik jarayonlar va mavsumiy bioritmlar uzviyligini belgilaydi. C)Fiziologik jarayonni belgilaydi D)ekologik omil
6. Harorat katta rol o’ynaydigan jarayonlar? 1)tirik organizm yer shari bo’ylab tarqalishi; 2)ularning xulq-atvori, hatti-harakati namoyon bo’lishi ; 3)oziqlanishi; 4)yashash muhiti A)3,4,1,2 B) 1,4,3 C) 4,2 D)2,1
7.Qisqa kun o’simliklari qanday mintaqada o’sadi? A) mo’tadil, subtropik B) tropik, subtropik C) ekvotarial, mo’tadil D) mo’tadil
8. Edafik omillarga quyidagilarning qaysilari kirmaydi? A)namlik, zichlik B)mineral tarkibi C)organik moddalar miqdori D)qiyalik tikligi
9. Fototaksis qobiliyatiga ega organizmlarga xos xususiyatlarni aniqlang.

1)yorug’lik sezuvchi tuzilmalarga ega; 2)erkin harakatlana olmaydi; 3)faqat fotosintez usulida oziqlanadi; 4)geteratrof oziqlanadi; 5)harakatlanish organoidlari mavjud; 6)harakat yo’nalishi ta’sir yo’nalishiga bog’liq; A)1,3,6 B)2,3,5

C)4,5,6 D)1,2,6
10. Fotoperiodizm hodisasi haqidagi to’g’ri fikrlarni aniqlang. 1) yorug’lik ta’sirida o’simliklarning yorug’lik yo’nalishiga bog’liq holda harakatlanishi fotoperiodizm deyiladi; 2) o’simliklar hayot faoliyatining yil mavsumlari bilan sinxronlashishi fotoperiodizm deyiladi; 3)o’simlik va hayvonlarning o’sishi va rivojlanishi kun uzunligiga bog’liqligi fotoperiodizm deyiladi; 4)tirik organizmlardagi fiziologik jarayonlar faolligining yorug’ kun uzunligiga bog’liqligi fotoperiodizm deyiladi; 5) fotoperiodizm hodisasini tajribada o’simlik va hayvonlarda yoritishni sun’iy o’zgartirib kuzatish mumkin; 6) fotoperiodizm asosida o’simlik va hayvonlarda evolutsiya davomida maxsus davriy takrorlanib turuvchi biologik ritmlar paydo bo’lgan; 7)o’simliklar ko’rinadigan nurlarni fotopigmentlar orqali o’zlashtirilishi fotoperiodizm deyiladi. A)1,2,3,4 B)1,5,6,7

C)2,3,4,7 D)3,4,5,6

11. Infraqizil nuri uchun xos bo’lgan xususiyatlarni aniqlang.

a)engko’pto’lqinuzunlikkaega; b)odamniko’ziilg’amaydi; c)yergayetibkeladiganquyoshnurinifoizjihatdanko’rinadigannurdanyuqorihisoblanadi; d)uningko’pyokikambo’lishiquyoshnuriniqayholatdatushishigabog’liq; e)to’lqinuzunligi 750 nmdan 100 nmgayetadi. A)a,b,c B)e,a,b,d

C)e,c D)d,a,b
12. Tolerantlik zonasi organizm uchun quyi-yuqori chegaradan o’tib ketishi ta’sirida qanday holat yuzaga keladi?

A)o’lim-o’lim B)o’lim-hayot C)hayot-o’lim D)hayot-hayot

13. Evribiont nima? A)chidamilik chegarasi tor bo’lgan organizmlar B) biotic va abiotik omillar yig’indisi C) chidamlilik chegarasi keng bo’lgan organizmlar D) o’zgargan muhitga moslanish
14. Yerga yetib keluvchi quyosh nurlarining 1%ini tashkil etuvchi spektrga tegishli bo’lmagan ma’lumotlarni aniqlang.

a)to’lqinuzunligi 0,39 mkmbo’lishimumkin; b)yuksakbiologikfaollikkaega; c)to’lqinuzunligi 0,38 mkmbo’lishimumkin; d)ayrimhujayralarnijarohatlab, ba’zihujayralarnihosilqiladi; e)teripigmentinihosilqiladi; f)uningyetishmasligituzalmashinishibuzilishigasababbo’ladi; h)to’lqinuzunligi 0,3mkm<…<0,4mkm; i)to’lqinuzunligi 0,4mkm<…<0,3mkm

A)b,c,e,f,h B)b,c,e,f,i

C)b,d,h D)c,d,e,f,h

15. Biotik omillar nechta guruhga ajratiladi? A)2 ta B) 3 ta D) 4 ta D) 5 ta
16. Quyidagi qaysi omillar nisbatan o’zgarmas hisoblanadi?

1)Yerning tortish kuchi; 2)quyosh doimiyligi; 3)okean suvlarining tuz tarkibi; 4) atmosferaning xususiyatlari; 5)tuproq tarkibi; 6)harorat; 7)shamol; 8)namlik A)4,5,6,2 B)8,7,2,3

C)1,2,3,4 D)1,4,6,8
17.O’simliklar hosildorligi tuproq tarkibida kam miqdorda bo’ladigan mineral moddalarga bog’liqligini kim aniqladi?

A)Yustus Fon Libix

B)Sukachev

C)Tensli

D)Aleksandr Gumbold
18. Abiotik omillar nechta guruhga bo’linadi? A)2 ta B) 3ta C)4 ta D) 5 ta
19. Havo harorati qayerda deyarli o’zgarmaydi? A)okean qa’rida B)quruqlikda C)tog’likda D)g’orlar tubida va o’rmonlarda
20. Shamolning salbiy ta’siri qaysi hayvonlar uchun xavfli hisoblanadi? A)sichqon, burga B)zebra, arxar

C)sug’ur, latcha D)podolariy, bo’rsiq

21. Organizmning yashab qolishini optimum chegarasidan eng ko’p og’adigan ekologik omil belgilaydi.Yuqoridagi fikr haqida aysi javob to’g’ri emas?

A)Ekosistemaning kelajagini oldindan aytib berish uchun eng nozik va zaif jihatini aniqlash kerak

B)Bu cheklovchi qonun ta’rifi

C) Libixning nomi bilan bog’liq

D)maksimum qonun hisoblanadi
22. ………… har bir turning tarqalish arealini belgilaydi? A)ekologik nisha B)cheklovchi omil

C)evribiontlar D)toleranlik

23. Kosmopolitlar nechtasi to’g’ri (1) va noto’g’ri(2) ko’rsatilgan? a)pashsha; b)kolibri; c)suvarak; d)koala;e)burga; f)kalamush

A)1-2; 2-3 B)1-3; 2-3

C)1-2; 2-4; D)1-4; 2-2
24. Ekologik nisha nima? A)turning biotizim sifatida mavjudligini belgilab beruvchi barcha abiotik va biotik omillarning yig’indisi

B) populyatsiyaning biotizim sifatida mavjudligini belgilab beruvchi faqat biotic omillar yig’indisi C) tur va urug’ning biotizim sifatida mavjudligini belgilab beruvchi barcha biotik omillarnigina yig’indisi D)populyatsiyaning biotizim sifatida mavjudligini belgilab beruvchi barcha abiotik va biotik omillarning yig’indisi

25. Gnu haqidagi to’g’ri fikrni toping. A)o’tlarning yuqori qismini iste’mol qiladi B)o’tlarning eng pastki qismi bilan oziqlanadi C)o’simlik poyalarining o’rta qismi bilan oziqlanadi D)antilopa hisoblanib, butalarning yosh barglari bilan oziqlanadi
25. To’g’ri bo’lmagan fikrni toping. A)evribiontlar inglizcha eurys keng degan ma’noni anglatadi B)olmaxon va bug’u turli ekologik nishalarni egallaydi C)qoramol va kenguru bir ekolgik nishani egallaydi D)stenobiontlar yunoncha stenos tor degan ma’noni anglatadi
26. Gnu va dik-dik… A) har ikkisi bir turga masub, ozigi har xil B) har ikkisi bir sinfga mansub, oziq turi har xil C) bir sinfga mansub bo’la olmaydi, o’tlarning qaysi qismi bilan oziqlanishi bilan farq qiladi D) Bir sinfga mansub, o’tlarning qaysi qismi bilan oziqlanishi bilan farq qiladi.
27. Quyidagi fiklardan nechtasi to’g’ri emas? j)g’izol tanasining yuqori qismi gnudan tekisligi bilan farq qiladi; k)yuqori hosil olishda cheklovchi omilning ta’sir kuchini o’zgartirish kerak; d)kulrang va qora kalamush birgalikda yashasa qora kalamush populyatsiyasi kulrang kalamush populyatsiyasini siqib chiqaradi; l)dik-dik ham jirafa kabi barglar bilan oziqlanadi; m)jirafa va zebra bitta ekologik nishaga kiradi A)2 ta B) 3 ta C) 4 ta D) 1 ta
28. To’lqin uzunligi 400-750 nm bo’lgan nurlar uchun quyidagilarning nechtasi xos? m)bakteriyalarni nobud qilish xususiyatiga ega; n)kalsiy va fosfor lamshinuvida ahamiyatli; o)yerga yetib keladigan nurlarning yarmini tashkil etadi; p)anorganik moddalardan organic moddalar sintezlanishida ahamiyatga ega; q)issilik manabyi emas; r)halokatli ta’sir ko’rsataishi mumkin;s) yetib keluvchi nurlarning 5 %ga yaqin qisminini tashkil etadi; t)CO2 gazini yutilishida ahamiyatli;

A)2 ta B)3 ta C)6 ta D) 5 ta

29. Yil fasllar almashinishining asosiy sababi…. A)fotoperiod o’simliklar mavjudligi B)Yer o’qining orbita tekisligiga nisbatan burchak ostida joylashganligi

C)Quyoshning Yer shari atrofida aylanishi D)joylashgan mintamiz shuni taqozo etadi

30. Sorgo bu ….. A) zubturum bilan bir turga mansub B)madaniy o’simlik emas C)qayin kabi hayotiy shaklga ega D)makkajo’xori bilan bir oilaga mansub
31. Ateriumning qaysi qismi yuraksimon shaklga ega? A)guli B)bargi C)mevasi D)poyasi
32. To’qimalar va organlarda issiqlik almashinuvini tezlashtiradigan nur uchun quyidagilarning nechtasi xos emas? 1)740nm; 2)fototaksis; 3)kamayishi raxitga sabab; 4)510nm; 5)Yerga 3 % i keladi; 6)shaqildoqqa ov qilish imkonini beradi; A)1 ta B)2 ta C)4 ta D)5 ta
33.Giasint uchun xos bo’lgan xususiyatlani ajrating. v)soyasevar; z)manzarali; x)madaniy; u)bargi ildiz bo’g’zidan chiqadi; s)to’pgul hosil qilmaydi; p)yorug’sevar A)u, p B)z,s C)v,x D)v,u
34. Qisqa kun, manzarali (I) va uzun kun, madaniy (II) o’simliklarga ajrating. f)pomidor; k)kartoshka; j)no’xat; m)g’oza; n)karam; l)shoyigul; o)piyoz; p)xrizantema; q)sabzi; r)kartoshkagul

A)I-k,q,f; II-p,r,m B)I-l, p,j; II-f,o,n C)I-r,p; II-n,q,o D)I-p,l,r; II-k,o,q

35. Chirildoq… A)bo’ri kabi tungi hayvon B)faoliyatini boshlash vaqti ko’rshapalak kabi C)asalari bilan bir xil oziqlanadi D)U ham tungi ham kechqurungi hayvon
36. Fotoperiodizm yorug’likning intensivligiga emas , balki …. bog’liq? A)sutkaning yorug’ va qorong’u vaqtlarining almashishi davriyligiga

B)tirik organizmlardagi morfologik, fiziologik, biokimyoviy jarayonlarga C)tirik orgaznizmlarning yorug’lik ta’siriga javob reaksiyalariga D)ekvatordan qutblarga brogan sari kun uzunligi yil fasllarga qarab farqlanishiga

37. Sutka davomida yil fasllari bilan bog’liq holda mavsumiy hamda geografik zonallik jihatdan o’zgaruvchan omil ga xos belgilar nechta? n)0^o C dan pastlasa suv muzlaydi; m) u tirik organizmlar tanasining 66,6%ini tashkil etadi; l)sianobakteriyalarning issiq suv havzalarida yashashi; k)kserofitlar ushbu omil kam bo’lgan muhitda o’sadi; j)fototaksis u bilan bog’liq A)1 ta B)4 ta C)3 ta D)2 ta
38. Geotermal suv manbasida harorat? ^oC A)24 B)40 C) -90 D)15
39. Quyidagilardan poykiloterm (a) va gomoyoterm(b) hayvonlarga ajrating. 1)skat; 2)zebra; 3)ko’lbuqa; 4)dik-dik; 5)aspid; 6)kutora; 7)gornotsoy; 8)povituxa; 9)semga; 10)assidiya A)a-10, 5; b-6,3 B)a-3,1, 6; b-2,7 C)a-5,7; b-4,2 D)a-1,9; b-4,8,7
40. Quyidagilardan fiziologik(I), morfologik(II) va biokimyoviy(III) moslanishlarni ajrating. a)o’simliklarning muzlashida himoyalovchi vosita borligi; b)urug’ning tinim davrini o’tashi; c)kaktus bargining tikonga aylanishi; d)transpiratsiya; e)sitoplazmaning ivib qolmasligi uchun o’simlikning moslanishi; f)lishayniklarda anabioz holat; g)turkiston archasining yerbag’irlab o’sishi A)I-a,e; II-g,c; III-b,f

B)I-d,b; II-g,c; III-e,a

C)I-g,c,f; II-b,g,c III-d,a

D)I-f,b; II-c; III-d,e

41.Sovuq sharotlardagi o’simliklarning qor bilan qoplanishi nimaga sabab bo’ladi? A)sovuq olib, havo isigach qurib qolishiga B)barglari va poyasi suv bilan ta’minlanishiga C)sovuq ta’siridan himoyalanishiga D)sovuq ta’sirini kuchayishiga
42. Kovul… A)efimer B)gomoyoterm

C)bargi buralgan D)bo’yi past

43. Quyidagilar orasida moslanishiga ko’ra “ortiqchasi”ni tanlang.

A)yumronqoziq B)tipratikan

C)ko’rshapalak D) pingvin
44. Muz kristallari hosil b o’lishiga yo’l qo’ymaydigan murakkab organik modda qaysi? A)glitserin B)glikoprotein

C)glikolipid D)glukoza

44. U nimaki, askarida uchun gidrostatik skelet sanaladi? A)suv B)kutikula

C)solishtirma issiqlik D)muvozanat

45. Sporalar unib chiqishi uchun o’ta zarur bo’lgan omilga xos ma’lumotlar nechta? n)nasos o’simliklar uchrashi; m)molodilodagi qalin barglar; s)qurg’oqchilikda yozgi uyquga ketishi; p)qushlarning mgratsiyasi; t)kungaboqarning quyosh tomonga qarab burilishi; r)yaylov o’simliklarining yostiq hosil qilishi; j)qushlarning issiqqonli bo’lishi; f)kitda teriosti yog’ bo’lishi A)3 ta B) 2 ta C)4 ta D)6ta
46. Agama va agava bular… A)sukkelentlar

B)suvsiz muhitga chidamli

C)bularni umumlashtiruvchi belgisi yo’q

D)bir ekologik nisha

47. Edafik omillarni ajrating. a) strukturasi; b)mollyuskaladagi chig’anoq bo’lishi; c)universal eritma bo’lishi; d)kimyoviy tarkibi; e)organzimlar tanasining 2/3 qismini egallashi;f)hashorotlarda glitserin bo’lishi; g)suv rejimi; h)havo me’yori;

A)b,c,e B)f,e,g C)h,a,f D)d,a,h

48. Quyidagilar orasidan efemeroidlarni ajrating. 1)gulsafsar; 2)qirqquloq; 3)achambiti; 4)lola; 5)yantoq; 6)g’umay; 7)kartoshka; 8)baliqko’z; 9)machin; 10)topinambur A) 3,6,7,8 B)1,2,3,4

C)2,4,7,10 D)8,9,10,2

49. Sahro kalamushida suv tanqisligiga qanday moslanish bor? A)suvni zahiralash B) suv buglanishini kamaytirish C)suv yo’qotilishiga fiziologik chidamlilik D) A va B
50. Lemur… A)suv tanqis davrda uyqu holatga o’tadi B)tungi hayot tarziga o’tadi C)yer osti suvlariga yo’l ochadi D)yog’ shaklida zahiralaydi
51. Quyidagi o’simliklarning qaysilarida barg og’izchalarining tunda ochilib va kunduzi yopilishi kuzatiladi? A)shuvoq B)sutlama

C) saksovul D)juzg’un

52. Quyidagilardan qaysi biri to’g’ri fikrni inkor etadi? A)qarag’ayda bargi og’izchalari chuqur joylashgan, mumsimon kutikula bilan qoplangan B)sahro baqasida nafas teshiklarini klapanlar bilan yopilish moslanishi bor C)yomg’ir chuvalchangi suv tanqisligida uxlaydi D)suv tanqisligida archada barglarning so’linqirab turishi kuzatiladi
53.yunoncha “xerox” … , “phyton” … A)quruq, o’simlik B)qattiq, o’simlik C)sersuv, yashil D)nam, o’simlik
54. To’g’ri bo’lmagan (I) va bo’lgan (II) fikrlar sonini toping.

a) tolerant so’zi lotin tilidan olingan; b)pessimum zona bu noqulay hayot zonasi emas; c)uy pashshasi uchun pessimum zona 3^oC; d)tuproqning mineral tarkibi hayvonlar uchun ahamiyatli; e) stenos so’zi tor degan ma’noni anglatib lotinchadan olingan; f)koala evkalipt daraxtida yashaydi va uning mevasi bilan oziqlanadi. A)I -2; II-4 B)I-3; II-3

C)I-5; II-1 D)I-4; II-2
55. Kolibri haqidagi to’g’ri bo’lmaga fikrni toping. A)Janubiy Amerikada uchramaydi B)nectar bilan oziqlanadi C)areali tor D)areali iste’mol qiladigan o’simlik bilan belgilanadi
56.Ekologik nisha tushunchasi qaysi tushuncha bilan o’xshash? A)yashash uchun kurash

B)yashash joyi

C)biotizim

D)ekologiya

57. Bir biotsenozda hech qachon 2 ta tur …. A)uchramaydi

B)ekologik nishani egallamaydi

C)yashamaydi

D)ko’paymaydi

58. To’g’ri fikrni toping. A)yapon saforasi yorug’sevar o’t B)tungi sutemizuvchilardan boyqush qorong’uda bemalol harakat qiladi. C)to’lqin uzunligi 470nm bo’lgan nurlar 50%ni tashkil etadi D)fotoperiod bu kun qisqarishi bo’lib, u organizmlar migratsiyasi bilan belgilanadi
59. Gullashi kun uzunligiga bog’liq bo’lmagan o’simliklar qatorini toping. A) kartoshka, rediska B)xrizantema, qalampir C) no’xat, qoqio’t D)lipa, qulupnoy
60. Noqulay sharoitda hayotiy jarayonlarini vaqtinchalik to’xtata oladigan o’simliklar? A)funariya, parmeliya B)kovul, palma C)monster, giasint D)agava, molodilo
61. Moslanish turiga ko’ra kserofitlar nechta guruhga ajratiladi? A) 2ta B) 3ta C) 4ta D)ajratilmaydi
62. Quyidagilardan to’g’ri bo’lmaganini ajrating. 1)hasharotlarda suvsizlikka moslanish ayirish mahsulotlarining maksimal suvsizlanishi; 2)efemerlar noqulay davrni urug’ holatda o’tkazadi; 3)kana suv tanqis bo’lsa uxlaydi; 4)tipratikan suv tanqis bo’lgan tungi hayot tarziga o’tadi; 5)kalamushda tuya kabi yog’ zahirasi bor

A) 5 B) 1 C) 3 D) to’g’ri javob yo’q

63. Nima uchun siydik kislotani organizmdan chiqarib yuboris huchun suv deyarli talab qilinmaydi. A) zaharli B)suvda yomon eriydi

C) so’ngi mahsulot D)suvda yaxshi eriydi

64. Etologik moslanish jihatidan uzoq joylarga migratsiya qiladigan hayvonlarga xos bo’lmagan ma’lumotni toping. A)asosan o’tlar bilan oziqlanadi B) oldingi va orqa oyoqlar son nisbati 1:1 C) tana massasining ancha qismini yo’qotganda uv mavjud bo’lsa darrov tiklayoladi D)faol harakatlanishi orqali o’zlari uchun qulay yashash joyini tanlaydilar
65. O’simliklarning o’sishi, gullashi, meva tugishi, xazonrezgilik, tinim davriga o’tish kabi muhim biologic jarayonlarni boshqaruvchi omil?

A)fotonastiya B)fotoperiod

C)fototropizm D)fotosintez
66. Sutkaning yorug’ va qorong’u vaqtining almashinishi bilan bog’liq harakatlar ko’rinishida namoyon bo’ladigan jarayon?

A)fotonastiya B)fotoperiod

C)fototropizm D)fototaksis
67. Quyidagi fikrlardan g’izol uchun xos bo’lganini ajrating.

h)o’t-poyalarningo’rtaqismibilanoziqlanadi; j)tuyoqli ; k)uzoqjoylargamigratsiyaqiladi; l)ikkinchinomisayg’oq; s)tanahajmijihatidangnudankichik; t)qorinqismioq, ustkiqismiesasariqrangdabo’ladi; v)sutemizuvchiz)o’tlarningpastkiqismibilanoziqlanadi;

A) h,l,j,v B)j,k,l,v C)t,s,l D)j,s,z
68. Quyidagifikrlardanto’g’risiniajrating. 1)anturium to’pgul hosil qilmaydi; 2)monsteraning poyasining pastki qismidagi barg shakli bilan yuqori qismidagi barg shakli farq qiladi; 3)giatsint to’pgul hosil qilishi bilan anturiumga o’xshaydi; 4)monsterani yorug’likka bo’lgan talabi bilan sorgoni o’xshatish mumkin; 5)giatsintning barg tomirlari monsteraniki kabi; 6)anterium bilan giatsint bitta sinfga mansub; 7)monstera bilan oqjo’xori bitta sinfga mansub. A)7,5,1 B)4,1,5 C)3,2,6 D)5,2,3
69. Sorgo bu.. A) sukkelent

B) giatsint bilan bir sinfga mansub C)manzarali

D)shakarqamish bilan bir oila bo’la olmaydi
70. 12 soatdan kam sharoitda o’sadigan o’simliklar qaysi mintaqada tarqalgan? A) tropik va mo’tadil B)ekvotorial va subtropik C)tropik va ekvotarial D)tropik va subtropik
71. Saksovul va archa uchun umumiy xususiyat ? A)barglarning mayda qipiqsimon bo’lishi B) ignabarg hosil qilishi C)yashash muhiti D) namlikka talabi
72. Fiziologik adaptatsiyalar sonini toping. n)migratsiya qilish; l)qalin jun; m)glikoproteinlar bo’lishi; s)hayvonlar tanasidan issiqlik ajralishi; t)4 kamerali yurakning tana haroratiga bog’liqligi; x)moddalar almashinuvi jadalligining glitseringa bog’liqligi; z)termoregulyatsiya teridagi qon tomirlar kengayishi va torayishi bilan bog’liq; A)2 ta B) 3 ta C) 4 ta D) 1 ta
73. Muz kristallari natijasida… A)hujayra membranasi shikastlanadi B)hujayra nobud bo’ladi C)hujayra o’z holatini yo’qotadi D)barchasi
74. Lola va qoqio’t… A)bir sinf vakili B)bir oila vakili C)yorug’likka javob reaksiyasi bir xil D)namlikka bo’lgan talabi bir xil
75. Parazitlar soni bilan yog’ingarchilik miqdorini qanday umumlashtirish mumkin? A) ikkisi ham o’zgaruvchan ekologik omil B) yog’inning ko’payishi parazitlar soniga ta’sir ko’rsatadi

C) umumlashtiruvchibelgisiyo’qD) ikkisihamekologiyagata’sirko’rsatadi

76. Kun uzunligining o’zgarishi nimaga sabab bo’ladi? A)haroratning o’zgarishiga B)hayvon va o’simliklar uchun signal C)o’simliklarda tinim davri boshlanishiga D)tirik organizmlarning ko’payish davri kelganiga
77. Quyosh doimiysi nechchiga teng? A)1380W/m³B)1380W/m²

C)1380W/km² D)1380W/km³

78. Quyidagilardan qaysi birida suv tanqisligida ayirish mahsulotlari maksimal suvsizlanadi? 1)ari; 2)qo’ngiz; 3)falanga; 4)qoraqurt; 5)biy; 6)suvarak; 7)zahkash; 8)kana; 9)iskaptopar; 10)termit A)2,3,10 B) 6,7,8 C)9,6,10 D) 1,2,3
79. Pixta… A)qalin mumsimon kutikuklaga ega B)ignabargli C)barg og’izchalari chuqur joylashgan D)barchasi xos
80. Palma… A)barglari buralgan

B)barglari qirqilgan

C)bo’yi past D)tikonli
81. Quruqlikdagi eng minimal harorat ? ^oC A)-70 B)-50 C) -80 D)-40
82. Bakteriyalarni nobud qilish xususiyatiga ega bo’lgan nurning uzun to’lqinli nuri ta’sirida nima sintezlanadi?

A)Teri pigmenti-melanin, askorbinka B)Xlorofil va ko’z sho’x pardasi pigmenti C)Teri pigmenti melanin, ko’z to’r pardasi pigmenti va D vitamin D) B va C javoblar

83. O’simliklarning ekologik guruhlari ichida nisbatan keng tarqalgan guruh vakillari uchun xos bo’lgan ma’lumotni toping?

A)asosan mo’tadil zonada uchraydi B)Asosan adir va o’tloq o’simliklari kiradi C)barglarida barg og’izchalari, ildizida tukchalari bor D)barchasi

84. Aerenximiya… 1)yunoncha so’z; 2)lotincha so’z; 3)havo degan ma’no beradi; 4)nam degan ma’noni beradi; 5)botqoq gigrofitlarida uchraydi; 6)ildiz va poyada bo’ladi; 7)faqat bargida bo’ladi; 8)mezofitlarda bo’ladi; 9)og’izchalari doim ochiq o’simliklar uchun xos; 10)transpiratsiya kuchsiz bo’lgan o’simliklar uchun xos. A)1,4,7 B)5,7,9 C)4,8,10 D)6,9,3
85. Quyidagi qaysi o’simliklarning barg og’izchalari tunda ochilib, kunduzi yopiladi? A)agava, molodilo B)sutlama,kakatus

C)aloe D)barchasi

86. Tirik organizm uchun haroratning chidamlilik chegarasi qanday belgilanadi? A)oqsillar denaturatsiyasi B)oqsillar tiklanishi C)fermentlar faolligi D)lipidlar erib ketishi
87. Qayin va tol … A)sovuq iqlim sharoitida bir xil o’zgarishda uchraydi.

B)odatda har ikkisi ham bir sinf vakili C) har ikkisi barglarida mumsimon kutikula bor? D)efemerlarga mansub

88. …. organizmlardagi fiziologik jarayonlar va mavsumiy bioritmlar uzviyligini belgilovchi omil sanaladi.

A)infraqizil nurlar B)kun uzunligi

C)harorat D)suv
89. Shakarqamish uchun xos xususiyatlar nechta? k)barg plastinkasi qalin; j)yorug’sevar emas; n)og’izchalari ko’p; m)soyasevar emas; l)og’izchalari kam; s)410nm bo’lgan nurlarni qabul qila oladi; d)monstera bilan o’xshash jihati mavjud emas; p)odatda ikki urug’pallalilarga mansub A)5 ta B) 3 ta C) 2 ta D) 4 ta
90. Ko’pchilik o’simlik va hayvon turlarining shimol tomonga tarqalishiga cheklovchi omil? A)namlik tanqisligi B)harorat yuqoriligi C)harorat pastligi D)A va B
91. Libixning qonunining to‘liq ta’rifini ko’rsating. A)organizmning yashab qolishni maksimal chegarasidan eng ko’p og’adigan ekologik omil belgilaydi B)ekosistemaning yashab qolishini optimum chegarasidan eng ko’p og’adigan ekologik omil belgilaydi

C) organizmning yashab qolish nimaksimal chegarasidan eng kam og’adigan ekologik omil belgilaydi

D) ekosistemaning yashab qolishini minimal chegarasidan eng kam og’adigan ekologik omil belgilaydi
92. Quyidagilar orasida daraxt va butalar barglari bilan oziqlanadiganini ajrating. 1)gnu; 2)zebra;3)kolibri; 4)koala; 5)dik-dik; 6)g’izol; 7)jirafa

A)1,2,3 B)4,7,5 C)5,6,7 D)7,1,2

93. O’rmonlarning quyi yaruslari uchun xos o’simliklarni ajrating. s)shumtol; d)shakarqamish;t)plaun; f)lipa; j)binafsha; k)suvo’tlar; n)qarag’ay; m)safora; z)yo’sin; v)nastarin A)t,k,z B)s,f,j C)m,n,d D)v,f,m
94. Uzun kun o’simliklari ichidan ortiqchasini toping. A)kartoshka B)sabzi

C)sholg’om D)baqlajon

95. Ranglarni ajratish bo’yicha ortiqchasini toping. A)gorilla B)kakadu

C)kolibri D)manta

96. Toshbaqa va kana uchun umumiy xususiyat? A)yashash muhiti B)umumlashtirish to’g’ri emas C)dushmani D)moslanishi
97. Suv tanqisligida qaysilar suv shimilishini kuchaytiradi?

A)sahro baqasi B)alp o’simliklar

C)termitlar D)tuya
98. Qayerda yashovchi hayvonlar uchun yorug’lik muhim omil hisoblanmaydi? A)tuproq, g’or, dengiztubi

B)tog’, g’or, o’rmon C)okean tubi, g’or, tog’

D)o’rmon, tuproq, g’or
99.Quyidagilardan qaysi biri suv tanqisligiga fiziologik moslashgan? A)o’rgimchaksimonlarning tana qoplamining qalin xitin bo’lishi B)moddalar almashinuvining oxirgi mahsuloti siydik kislota bo’lishi

C)qurg’oqchilik paytida migratsiya qilishi D)qushlar tanasi pat bilan qoplanishi

100. Quyidagilardan qaysi biri to’g’r ifikrlarni inkor etadi?

j)archa va qarag’ay barglari turlicha shaklda moslashgan; k)efemerlarga qoqio’tni kirgizish mumkin; n)timsohlar va pingvinlarning o’xshash jihati yashash muhiti; s)suvni zahiralash sahro baqasida bo’ladi; t)kanada ham sahro baqasiga o’xshash moslanish mavjud; v)gnu natilopasi dik-dik antiopasiga nisbtatan past bo’yli; x)anturiumning barglari poyasining pastki qismida mayda, yuqori qismida yirik bo’ladi A)j, k B) n, s C) k, v D)t, x

63-betdan
1. To’g’ri ma’lumotlarni aniqlang.

1) dengizdagi minimal harorat chuchuk suvdagi minimal haroratdan yuqori hisoblanadi,

2) organizmlar uchun o’rtacha haroart 0 dan 50 C oralig’ida bo’ladi, 3) geothermal buloqlarda maxsimal haororat +70 ga teng, 4) dengiz va chuchuk suvdagi maxsimal harorat teng bo’lishi mumkin, 5) cho‘l o‘simliklarining urug‘lari, qizib yotgan tuproqqa bardoshlidir, 6 )tulenlarning hayotiy faoliyati 0°C dan +2°C da kechadi

A) 2,4,6 B) 1,5,2 C) 4,3,5 D) 1,2,3

2. Gidrastatik skelet uchrovchi organizmlarda ilk bor paydo bo’lgan organlarni toping.

A) qizilo’ngach,yurak,oshqozon

B) ichak,qizilo’ngach,o’pka

C) oshqazon,ichak differinsiallanishi,anal teshigi

D) birlamchi tana bo’shlig’i,jigar
3. Tashqi sklet (a), ichki sklet (b) va gidrastatik sklet (b) paydo bo’lgan eralar

A) a-praterazoy, b- praterazoy, c- praterazoy

B) a- praterazoy, b- praterazoy, c-paleazoy

C) a- praterazoy, b-arxey, c-paleazoy

D) a-paleazoy, b- praterazoy, c-paleazoy
4. Suv organizmdagi issiqlik muvozanatini ushlab turishi bilan bog’liq to’g’ri jarayonni toping.

A) moddaning organizm bo‘ylab harakatlanishida ishtirok etadi

B) Solishtirma issiqlik sig‘imi, issiqlik o‘tkazuvchanligi yuqori

C) to‘qimalarning qizib ketishining oldini oladi

D) B,C
5. Sukkulentlar (a) va sklerofitlar (b) xos javobni toping.

A) a-o‘z to‘qimalari va organlarida suvni zaxirada saqlashb-epidermis to‘qimasi qalin mum qavat yoki mayda tuklar bilan qoplangan bo‘ladi

B) a-Barglardagi barg og‘izchalari kam va kunduzi yopiq bo‘ladib-suvni zaxirada saqlab turolmaydi

C) a-sitoplazmasi yuqori yopishqoqlikka ega bo‘lgani uchun suvni ushlab tura oladib-Agava, aloe, molodilo misol bo’la oladi

D) a-«nasos o‘simliklar», b-suvni zaxirada saqlovchi to‘qimalar mavjud
6. Nechtasi sukkulent o’simliklar

1) Sutlama, 2) Agava 3) yantoq, 4) Molodilo, 5) shuvoq, 6) kaktuslar

A) 4 B) 3 C) 5 D) 2
7. Poya sukkulentlar (a) va barg sukkulentlar (b) mos ravishta juftlang.

1) Agava, 2) shuvoq, 3) kaktuslar 4) aloy, 5) molodilo, 6) yantoq, 7) sutlamalar

A) a-1,2,3 b-4,5,7 B) a-3,7 b-1,5

C) b-3,4 a-1,5,7 D) a-3,5 b-4,7

8. Etologik moslanishlar (a) va Suv tanqis davrni anabioz holatida o‘tkazish (b) uchun hos javoblarni toping.

A) a- antilopalar, sayg‘oqlar, b- Tana massasining ancha qismini yo‘qotish va suv mavjudligida uni tez tiklash

B) a- Tungi hayot tarziga o‘tish- Toshbaqa , b- Efemeroidlar

C) a- Suv tanqis davrni uyqu holatida o‘tkazish- kana, b- Noqulay davrni urug‘ holatida o‘tkazish- Efemerlar

D) B va C
9. Sklerofitlar va sukkulentlar nisbatini toping .

1) Sutlama, 2) Agava 3) yantoq, 4) Molodilo, 5) shuvoq, 6) kaktuslar

A) 2,5 B) 1,5 C) 1 D) 2
10. To’g’ri javobni toping.

A) Janubiy yarimsharda tog‘ning shimolga qaragan qiyaligiga ko‘proq quyosh nuri tushadi

B) Janubiy yarimsharda tog‘ning janubga qaragan qiyaligiga kamroq quyosh nuri tushadi

C) Shimoliy yarimsharda tog‘ning janubga qaragan qiyaligiga ko‘proq quyosh nuri tushadi

D)A,B,C
11. (+ –) va (+ 0) uchun umumiy javobni toping.

A) birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan foyda oladi

B) birgalikda yashash har ikkala organizmga ham foyda keltiradi

C) ikkinchisi hech qanday naf ko‘rmaydi

D) A,C
12. Kammensalizmga (a) va Amensalizmga (b) hos javobni toping.

A) a- birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan foyda oladi, ikkinchisi hech qanday naf yoki zarar ko‘rmaydi b- birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan zarar ko‘rsa, ikkinchisi hech qanday foyda yoki zarar ko‘rmaydi

B) a- birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan foyda oladi, ikkinchisi hech qanday naf yoki zarar ko‘rmaydi b- birgalikda yashaydigan organizmlarning har ikkisi ushbu munosabatdan zarar ko‘radi

C) a- birgalikda yashaydigan organizmlar bir-biriga hech qanday ta’sir ko‘rsatmaydi b- birgalikda yashaydigan organizmlardan biri ushbu munosabatdan foyda olsa, ikkinchisi zarar ko‘radi

D) a- Zararli-neytral munosabatlar – birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan zarar ko‘rsa, ikkinchisi hech qanday foyda yoki zarar ko‘rmaydi b- O‘zaro zararli munosabatlar – birgalikda yashaydigan organizmlarning har ikkisi ushbu munosabatdan zarar ko‘radi
13. 1-(+ –), 2-(+ 0), 3-(– –), 4-(– 0). Mos o’rinli javobni toping.

A) Parazitizm, Kammensalizm,Kankurensiya, Amensalizm

B) Yirtqichlilik, Kammensalizm,Kankurensiya, Protokooperatsiya

C) Parazitizm,Protokooperatsiya,Kankurensiya, Kammensalizm

D) Yirtqichlilik, Kammensalizm,Kankurensiya, Hamtavoqlik
14. Ignabargli o‘simliklar uchun noto’g’ri moslanishni inkor qilmaydiganini toping.

A) Barglarning qalin mumsimon kutikula bilan qoplanishi

B)Barg og‘izchalarining tunda ochilib va kun­duzi yopilishi

C) Barglarning tangasimon, ignasimon yoki tikan shaklida bo‘lishi barg yuzasining kichrayishi­ga olib keladi

D) Barg og‘izchalarining chuqur joylashuvi
15. Tik qiyaliklarda asosan…

A) «xerox» «phyton»

B) «scleros» «phyton»

C) «mesos» «phyton»

D) «aeg» «phyton»
16. Sutka davomida yil fasllari bilan bog‘liq holda mavsumiy hamda geografik zonallik jihatdan o‘zgaruvchan omil (a) tirik organizmlar hayoti va tarqalishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omil (b)

1) harorat, 2) namlik, 3) tuproq, 4) iqlim

A) a-2 b-1 B) a-2 b-1

C) a-1 b-4 D) a-1 b-3

17. Quruqlikdagi eng minimal va mahsimal harorat farqi (a) va suvdagi eng minimal va mahsimal harorat farqi

A) a-15 b-30 B) a-10 b-35

C) a-20 b-30 D) a-15 b-20
18. Qaysi lishayniklar sporalari qizibyotgan tuproqda uchraydi.

A) Batsidiya B) Parmeliya

C) Kladoniya D) Usneya
19. O’simlik va hayvonlar uchun umumiy adaptatsiyalarni toping.

A) biokimyoviy, fiziologik, morfologik,

B) biokimyoviy, fiziologik, morfologik, etologik

C) genetik, fiziologik, morfologik,

D) biokimyoviy, immunalagik, morfologik,
20. To’g’ri javoblar sonini toping.

1) Yuqori haroratda poykiloterm va gomoyoterm hayvonlarda tana yuzasidan suv bug‘lanishi hisobiga issiqlikning ajralishi kuchayadi, 2) Muhitning past haroratida hayvonlar poykiloterm va gomoyoterm organizmida ichki muhitini hosil qiluvchi suyuqliklar tarkibida suvning muzlashiga to‘sqinlik qiluvchi moddalar to‘planadi, 3) Dasht agamasi qizib yotgan qumdan o‘zini himoya qilish maqsadida butalarning shoxiga chiqib oladi, 4) sudralib yuruvchilar tanasi – tangachalar, qushlarning tanasi pat bilan qoplanganligi fiziologik moslanishga misol bo’ladi, 5) glikoproteinlar va glitsirinlar miqdori sovuq haroratda ko’payadi

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
21. Vaqtinchalik va doimiy hashoratlar sinfini parazitlarini sonini aniqlang.

1) chivin, 2) to‘shak qandalasini 3) burga , 4) kana, 5) bit, 6) g‘o‘za gommozi

A) 4 B) 3 C) 5 D) 6
22. Amensalizmga hos bo’lgan javobni toping

1) bir populatsiya individlari boshqa populatsiya individlari uchun oziq vazifasini o‘taydi,

2) birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan foyda oladi, ikkinchisi hech qanday naf yoki zarar ko‘rmaydi, 3) bir turning faoliyati ikkinchi turga salbiy ta’sir ko‘rsatadi, 4) Asalarilar gulli o‘simliklardan o‘ziga oziq (chang, nektar) olish davomida o‘simliklarni changlantiradi, 5) Mog‘or zamburug‘lari tashqi muhitga antibiotiklar ishlab chiqarib, bakteriyalarning o‘sishini va ko‘payishini to‘xtatib qo‘yadi

A) 1,5 B) 2,4 C) 3,5 D) 2,3

23. Hayvonlardagi suv tanqisligiga moslanishlar ko’rsatilmagan javobni toping. 1) termitlarni yerosti suvigacha yo’l ochishi; 2) gambuziya tuxumining suvda urug’lanishi; 3) tog’g’ozlari barmoqlarining orasida parda bo’lishi; 4) gekkonlarni kunduzi devor yorig’iga yashirinib yotishi; 5) dengiz masxarabozining o’simliklarga o’xshashligi; 6) kvaksha itbalig’ining rivojlanishi; 7) hasharotlarda nafas teshiklarining klapanlar bilan bekilishi; 8) tuya urkachida yog’ to’planishi; 9) manta tanasining suyri shaklda bo’lishi.

A) 1, 4, 9 B) 2, 4, 5, 8

C) 2, 3, 5, 9 D) 1, 7, 8
24. O’simliklardagi suv tanqisligiga moslanishlar noto’g’ri berilgan javobni toping.

1) machin mevasining suv yuqtirmaydigan qobiqqa ega bo’lishi; 2) alp o’simliklarida bargning so’liganligi; 3) qorabaroqning sho’rlangan tuproqda o’sishi; 4) sershox qirqbo’g’im sporofilining boshoqda halqa hosil qiiib joylashganligi; 5) plaunlarda suvni ko’p yo’qotganda ham hayot faoliyatini saqlanishi; 6) otquloqda barg sathining katta bo’lishi; 7) zuhrasoch anteridiysida ko’p xivchinli spermatozoidni yetilishi; 8) sigirquyruqda bargning qalin tuklar bilan qoplanganligi; 9) yaltirboshda vegetatsiya davrining qisqa bo’lishi.

A) 2, 5, 8, 9 В) 1, 3, 8, 9

С) 1, 4, 6, 7 D) 2, 3, 5, 6

25. Quyida berilgan moslanishlarning qaysilari suv bug’lanish kamaytiruvchi omil hisoblanadi?

1) transpiratsiyaning va ter ajralishining kamayishi; 2) keng yuzali ildiz sistemasining mavjudligi; 3) nafas teshiklarning klapanlar bilan bekilish 4) barglarning so’liganligi; 5) pillaga o’ralib uyquga ketish; 6) barglarning tikanga aylanishi; 7) barg yuzasining kengayishi.

A) 2, 3, 5, 6 В) 1, 4, 5, 7

С) 1, 3, 4, 6 D) 1, 2, 5, 7

26. (+ +) hos javobni toping.

A) har ikki populatsiya uchun o‘zaro manfaatli va faqat majburiy munosabat turi

B) gorchak baliq ikki pallali molluskaning mantiya bo‘shlig‘iga tuxum qo‘yishi

C) O‘zaro foydali munosabat – birgalikda majburiy yashash har ikkala organizmga ham foyda keltiradi

D)ikki populatsiya uchun o‘zaro manfaatli majburiy va majburiy bo’lmagan munosabat turi
27. Kommensalizm uchun hos bo’lgan javobni toping

1) birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan foyda oladi, ikkinchisi hech qanday naf yoki zarar ko‘rmaydi, 2) birgalikda yashaydigan organizmlarning har ikkisi ushbu munosabatdan zarar ko‘radi, 3) sinoykiya misol bo’ladi, 4) bir hududda ko‘plab turlarning yashashiga imkon beradi, 5) Bir tur boshqa turning oziq qoldiqlari bilan oziqlanishi misol bo’ladi

A) faqat 2 noto’g’ri B) 3,5 C) 1,4,5 D) 3,4
28. To’g’ri javobni toping.

A) Yopishqoq baliq esa maxsus so‘rg‘ichlari bilan akulalar terisiga yopishib olishi (0-)

B) erkak sutemizuvchilar ko‘payish davrida oila qurish imkoniyati uchun bir-biri bilan olishishi sinekologiya o’rganadi

C) Tur ichida raqobatni rus biologi G. F. Gauze (1932) tomonidan yaxshi o‘rganilgan

D)yorug‘sevar o‘t o‘simliklar baland daraxtlar soyasida o‘sganda yorug‘lik yetishmasligi tufayli rivojlanishdan orqada qoladi (0-)
29.Quyidagi rasmga xos javobni toping qiyalik ekspozitsiyasi

A) bu qiyalik janubiy yarimsharda joylashmagan

B) harorat pasaygan sari nurlanish ortib boradi

C) bosim ortgan sari harorat ortadi

D) barchasi to’g’ri
30. Dengiz sathidan 3000m (a) 2300m(b) va 1800m (c) balandlikda harorat to’g’ri berilgan javobni toping.

A) a-8 b-16 c-27,5

B) a-6 b-19 c-26,5

C) a-9 b-18 c-25,5

D) a-5 b-6 b-26
31. Barg og‘izchalarining tunda ochilib va kun­duzi yopilishi quyidagi qaysi o’simliklar uchun hos

A) kaktus, sutlama B) shuvoq, agava

C) saksovul, shuvoq D) molodilo,yantoq
32. Hasharotlarga xos muhit moslanishini toping.

1) Terlash kamayishi, 2) gomoyaterm, 3) Ayirish mahsulotlarining maksimal darajada suvsizlanishi

4) Yerosti suvlariga yo‘l ochish, 5) kunning salqin vaqtlarida isinish uchun tana holatini o‘zgartirib quyoshga tutadilar, 6) migratsiya, 7) glikoproteinlar toplanadi,

A) 4,5,6 B) 6,2,5 C) 1,3,4 D) 3,6,7

33.Efemeriodlarga hos to’g’ri javobni toping.

A) efemeroidlarning yer ustki qismi bir yillik

B) Suv yo‘qotishga fiziologik chidamlilik hos

C) shakli o’zgargan novdaga ega

D) A va C
34. Suv tanqisligida tungi hayot tarziga o‘tish kuzatiladigan hayvonlar turkumini toping

A) Kemiruvchilar,yirtqichlar

B) Hashorotxo’r,primat

C) kemiruvchilar,oz tishlilar

D) to’g’ri javob yo’q
35. quidagi to’g’ri javobni toping.

A)qisqa hayot sikliga ega o’simliklar efemer va efemeriodlar hisoblanadi

B) Boychechak efemer o’simlik hisoblanadi

C) lishayniklar faqat haddan tashqari sovuqda anabioz holatga o’tadi

D) A,B
36. O’simliklarning fiziologik moslanishi noto’g’i berilgan javobni toping.

1 ) qisqa hayot sikliga ega bo’lishi, 2) barglarning tikanlarga aylanganligi, 3) mum bilan qoplanganligi, 4) transpiratsiya, 5) ayrim moddalarning (organik kislota, tuz) konsentratsiyasi ortishi, 6) termoregulatsiya, 7) uzoq muddat anabioz holatiga o‘tishi

A) 1,2,3 B) 1,4,7 C) 2,4,3 D) 5,4,2
37. O’simliklarning fiziologik moslanishi to’g’i berilgan javobni toping.

1) qisqa hayot sikliga ega bo’lishi, 2) barglarning tikanlarga aylanganligi, 3) mum bilan qoplanganligi, 4) transpiratsiya, 5) ayrim moddalarning (organik kislota, tuz) konsentratsiyasi ortishi, 6) termoregulatsiya, 7) uzoq muddat anabioz holatiga o‘tishi

A) 1,2,3 B) 1,4,7 C) 2,4,3 D) 5,4,2
38. O’simliklarning suvsizlikka morfologik moslanishi to’g’ri ko’rsatilhan javobni toping.

1) barglarning buralgan bo‘lishi-shovul, 2) barglarning qirqilgan bo‘lishi –palma, 3) mayda qipiqsimon shaklda bo‘lishi-archa, 4) qisqa hayot sikliga ega bo’lishi, 5) o‘t o‘simliklar yostiqsimon shaklda adir o‘simliklari, 6) bo‘yi past bo‘lishi-qarag’ay, 7) Barglarning rangi,

A) 3,7,2B) 5,6,7 C) 1,7,2 D) 4,5,6
39. Paykolaterm (a) va gomayaterm (b) xos bo’lgan javoblarni toping.

1) Ular tana haroratini doimiy holatda saqlay olmaydi, 2) yunoncha o’xshash degan ma’noni bildiradi, 3) lotincha «poykilos» – o‘zgaruvchan, 4) ayrimlarining hayot faoliyati 0 dan +2 da kechadi, 5) tana haroratini tashqi muhit haroratiga bog‘liq bo‘lmagan organizmlar, 6) harorat oshsa o‘sish, rivojlanishi ortadi

A) a-1,4,3 b-2,4,5

B) a-6,4 b-2,4

C) a-2,5 b-1,6

D) a-1,5 b-4,2,6

40. Paykolaterm organizmlarga hos bo’lgan javoblarni toping.

1) dafragmali, 2) tangachalilar misol bo’ladi, 3) kunduzgi yirtqichlar misol bo’ladi, 4) mangust kiradi, 5) harorat oshsa o‘sish, rivojlanishi ortadi, 6) Haroratning pasayishi organizmlarda moddalar almashinuvining sustlashadi, 7) lotincha «poykilos» – o‘zgaruvchan, 8) ayrimlarining hayot faoliyati 0 dan +2 da kechadi,

A) 8,6,2 B) 2,4,8 C) 1,2,4 D) 7,6,2
41. Haroratga etologik moslanishlar to’g’ri ko’rsatilgan javobni toping.

1) faqat bir dunyo vakillari uchun hos, 2) migratsiya qilishi, 3) sutemizuvchilarning tanasi qalin jun bilan qoplanganligi misol bo‘ladi, 4) Tana harorati doimiyligini saqlashda teri osti yog‘ qatlami misol bo’ladi, 5) fe’l-atvor, xatti-harakatlar bilan bog‘liq moslanishlar, 6) qishda uyquga ketishi 7) Cho‘l agamasi qizib yotgan qumdan o‘zini himoya qilish maqsadida butalarning shoxiga chiqib olishi misol bo’ladi

A) 3,4,6 B) 5,7,4 C) 1,2,4 D) 1,7,2
42. yil davomida migratsiyani amalga oshiradigan hayvonlar sinfi uchun umumiy yashash muhiti

A) suv B) tuproq D) havo C) umumiylik yo’q

43. Kserafitlar uchun hos bo’lgan javobni toping.

1) uzoq vaqt namlik yetishmasligiga chidamli o‘simliklar, 2) suvni zaxiralash kabi moslanishlar mavjud, 3) namlik kamaygan holda tez so‘lib qoladi, 4) transpiratsiya kuchli bo‘ladi, 5) baland tog‘ o‘simliklari kiradi, 6) suv so‘rilishining kuchayishi, 7) boshqa ekologik guruhlariga nisbatan keng tarqalgan, 8) qisqa muddat namlik yetishmovchiligiga chiday oladi

A) 2,3,8 B) 4,1,5 C) 6,1,5 D) B,C
44. Mezofitlar uchun xos bo’lgan javobni toping.

1) uzoq vaqt namlik yetishmasligiga chidamli o‘simliklar, 2) suvni zaxiralash kabi moslanishlar mavjud, 3) mo‘tadil zonadagi deyarli barcha madaniy o‘simliklar,

4) transpiratsiya kuchli bo‘ladi, 5) baland tog‘ o‘simliklari kiradi, 6) suv so‘rilishining kuchayishi, 7) boshqa ekologik guruhlariga nisbatan keng tarqalgan, 8) qisqa muddat namlik yetishmovchiligiga chiday oladi, 9) O‘simlik tanasidagi namlik miqdoriga qarab og‘izchalar ochilishi yoki yopilishi mumkin

A) 2,3,8 B) 4,1,5 C) 6,1,5 D) 9,8,3

45. O’simliklarning haroratga morfologik moslanishi noto’g’ri ko’rsatilhan javobni toping.

1) barglarning buralgan bo‘lishi-shovul, 2) barglarning qirqilgan bo‘lishi - palma, 3) mayda qipiqsimon shaklda bo‘lishi-archa, 4) qisqa hayot sikliga ega bo’lishi, 5) o‘t o‘simliklar yostiqsimon shaklda adir o‘simliklari, 6) bo‘yi past bo‘lishi-qarag’ay, 7) Barglarning rangi,

A) 3,7,2B) 5,6,7 C) 1,6,5 D) 4,5,6
46. Sukkulentlarga xos bo’lgan javobni toping.

1) Fotosintez jarayoni yashil poyalarda amalga oshadi, 2) suvni zaxirada saqlovchi to‘qimalar mavjud, 3) sitoplazmasi yuqori yopishqoqlikka ega, 4) barg og‘izchalari kam va kunduzi yopiq bo‘ladi, 5) sutlamalar misol bo’ladi, 6) saksovul misol bo’ladi, 7) barg og‘izchalarining chuqur joylashgan, 8) poyasida suvni zaxirada saqlovchi to‘qimalar mavjud

A) 1,4,2 B) 3,6,7 C) 3,6,4 D) 2,8,7
47. Sukkulentlarga xos bo’lgan javobni toping.

1) Fotosintez jarayoni yashil poyalarda amalga oshadi, 2) suvni zaxirada saqlovchi to‘qimalar mavjud, 3) sitoplazmasi yuqori yopishqoqlikka ega, 4) barg og‘izchalari kam va kunduzi yopiq bo‘ladi, 5) sutlamalar misol bo’ladi, 6) saksovul misol bo’ladi, 7) barg og‘izchalarining chuqur joylashgan, 8) poyasida suvni zaxirada saqlovchi to‘qimalar mavjud

A) 1,4,2 B) 3,6,7 C) 3,6,4 D) 2,8,7
48. Sklerofitlarga hos bo’lgan javobni toping.

1) Fotosintez jarayoni yashil poyalarda amalga oshadi, 2) suvni zaxirada saqlovchi to‘qimalar mavjud, 3) sitoplazmasi yuqori yopishqoqlikka ega, 4) barg og‘izchalari kam va kunduzi yopiq bo‘ladi, 5) sutlamalar misol bo’ladi, 6) saksovul misol bo’ladi, 7) barg og‘izchalarining chuqur joylashgan, 8) poyasida suvni zaxirada saqlovchi to‘qimalar mavjud

A) 1,4,2 B) 3,6,7 C) 3,6,4 D) 2,8,7
49. Gigrofitlarga xos bo’lgan javobni toping.

1) sholi, shakarqamish misol bo’ladi, 2) poyalarida aerenximiya mavjud, 3) ildiz tizimi kuchsiz, ildiz tukchalari rivojlanmagan, 4) boshqa ekologik guruhlariga nisbatan keng tarqalgan, 5) og‘izchalar doim ochiq bo‘ladi, 6) transpiratsiya kuchli bo‘ladi

A) 1,2,3,4 B) barcha javoblar to’g’ri

C) faqat 4 xato D) 5,6,2

50. Noto’g’ri javobni toping.

A) O’txo’r hayvonlarning oziq aloqalari «yirtqich – o‘lja» munosabatiga juda o‘xshash

B) kana va bit doimiy parazitlar hisoblanadi

C) Amensalizm-bu munosabatda bir turning faoliyati ikkinchi turga salbiy ta’sir ko‘rsatadi

D) populyatsiyalar aro raqobat rus biologi G. F. Gauze (1932) tomonidan yaxshi o‘rganilgan
51. Protokooperatsiyaga xos javoblarni toping.

1) gorchak baliq ikki pallali molluskaning mantiya bo‘shlig‘iga tuxum qo‘yishi, 2) birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan foyda oladi, 3) tasqara esa sherning ovqat qoldiqlari bilan oziqlanadi, 4) (++), 5) Xivchinlilar va termitlar munosabati, 6) (+0), 7) yopishqoq baliqning orqa suzgichi so‘rg‘ichlarga aylangan bo‘lib, baliq ular yordamida akula tanasiga yopishib oladi, 8) aktiniya «zohid» , 9) asalarilarni o’simlilarni changlatishi

A) 8,4,9 B) 2,3,6 C) 1,2,3 D) 4,9,5
52. Kammensalizmga xos javobni toping.

1) gorchak baliq ikki pallali molluskaning mantiya bo‘shlig‘iga tuxum qo‘yishi, 2) birgalikda yashaydigan organizmning biri ushbu munosabatdan foyda oladi, 3) tasqara esa sherning ovqat qoldiqlari bilan oziqlanadi, 4) (++), 5) Xivchinlilar va termitlar munosabati, 6) (+0), 7) yopishqoq baliqning orqa suzgichi so‘rg‘ichlarga aylangan bo‘lib, baliq ular yordamida akula tanasiga yopishib oladi, 8) aktiniya «zohid» , 9) asalarilarni o’simlilarni changlatishi

A) 8,4,9 B) 2,3,6 C) 1,3,6 D) 4,9,5
53. Olabug’a uchun xos bo’lgan javobni toping.

1) paykoloterm, 2) nerv sistemasiga, 3) Lamark fikricha tashqi muhit ta’sirida bevosita o’zgaradi, 4) (+-) munasabatga ega, 5) Devon davrida kelib chiqqan, 6) ikki pallali molluskaning mantiya bo‘shlig‘iga tuxum qo‘yadi,

A) 2,4,5 B) 1,3 C) 6,4,2 D) 1,24
54. Kannibalizmga xos bo’lgan javobni toping.

1) har xil turlar orasida kuzatiladi, 2) (- -) munosabat shakli, 3) bir tur doirasida kuzatiladi,

4) balxash olabug‘a balig‘i o’z tuxumlarini yeb qo’yishi, 5) qoraqurtning urg‘ochilari urug‘langandan so‘ng erkaklarini yeb qo‘yishi, 6) (+ -) o’zaro munosabat shakli

A) 3,4,5 B) 3,5,6 C) 4,5,6 D) 2,3,5

55. Suv yo‘qotishga fiziologik chidamlilikka xos bo’lgan javobni toping.

A) Noqulay davrni ildizpoya va tuganak, piyoz­bosh ko‘rinishida o‘tkazish

B)Tana massasining ancha qismini yo‘qotish va suv mavjudligida uni tez tiklash

C) Ayirish mahsulotlarining maksimal darajada suvsizlanishi

D) Suv tanqis davrni uyqu holatida o‘tkazish
56. Barg og‘izchalarining tunda ochilib va kun­duzi yopilishi kuzatiladigan o’simliklarga hos javobni toping.

A) Ular suvni zaxirada saqlab turolmaydi

B) ildizi yerga chuqur kirib boradi

C) barg og‘izchalarining chuqur joylashuvi

D) Barglardagi barg og‘izchalari kam
57. G. F. Gauze tomonidan o’tkazilgan tajribasi uchun hos javobni toping.

1) bir turga kiruvchi ikki hil infuzoriyada olib bordi, 2) birinchi tur raqobatbardosh tur, 3) ikkinchi tur kam raqobatbardosh tur, 4) bir hil oziq bilan oziqlanadigan ikki hil tur, 5) bir biriga bevosita ta’sir ko’rsatmaydi, 6) dastlab ikki turning soni avvaliga o‘sib boradi ,

7) (- -) munosabat hisoblanadi

A) 1,2,3 B) 1,7,2 C) 4,5,6 D) 3,7,4

58. Noto’g’ri javobni toping.

A) Agar birgalikda yashayotgan turlarning ekologik ehtiyojlari turlicha bo‘lsa, ular o‘rtasida raqobat kuzatilmaydi

B) Zaburug’lar suv o’tlar ichida yashashi natijasida Lishayniklar kelib chiqadi

C) Mutualizm aktiniya «zohid» qisqich- baqasini yirtqich baliqlardan himoya qiladi, u esa aktiniyalarning tarqalishini ta’minlaydi

D) B,C
59. Qaysi o‘simliklar va hayvonlar jamoalariga katta ta’sir ko‘rsatadi.

A) balandlik

B) qiyalikning tikligi

C) qiyalikning ekspozitsiyasi

D) relyefi
60. Edafik omillarga xos javobni toping.

1) tuproq hosil bo’lishining geologik omillariga relyef, tog‘ jinslari misol bo’ladi 2) yer qobig’ining abiogen va biogen ta’sirida hosil bo’ladi, 3) V.V. Dokuchayev asos solgan, 4) tirik organizmlar hosil bo’lishidan avval tuproq bo’lmagan, 5) tuproqni yoshini aniqlash mumkin, 6) melioratsiyasi-rivojlanishi qonuniyatlarini o’rganadi, 7) insonning xo‘jalik faoliyati tuproq hosil qiluvchi omil hisoblamaydi, 8) Yashil o‘simliklar tuproqni yangi organik birikmalar bilan boyitib boradi

A) 2,4,5 B) 1,8,5 C) 2,6,3 D) 4,8,7
61. O’simliklardagi suv tanqisligiga moslanishlar to’g’ri berilgan javobni toping.

1) machin mevasining suv yuqtirmaydigan qobiqqa ega bo’lishi; 2) alp o’simliklarida bargning so’liganligi; 3) qorabaroqning sho’rlangan tuproqda o’sishi; 4) sershox qirqbo’g’im sporofilining boshoqda halqa hosil qilib joylashganligi; 5) plaunlarda suvni ko’p yo’qotganda ham hayot faoliyatini saqlanishi; 6) otquloqda barg sathining katta bo’lishi; 7) zuhrasoch anteridiysida ko’p xivchinli spermatozoidni yetilishi; 8) sigirquyruqda bargning qalin tuklar bilan qoplanganligi; 9) yaltirboshda vegetatsiya davrining qisqa bo’lishi.

A) 1, 3, 7, 9 B) 2, 3, 4, 6

С) 1, 4, 7, 8 D) 2, 5, 8, 9

62. To’g’ri javobni toping.

A) Barglardagi barg og‘izchalari kam va kunduzi yopiq bo‘ladigan o’simliklar ,,nasos’’ osimliklar hisoblanadi

B) Biokimyoviy moslanishlar issiqlik ajralish darajasining o‘zgarishi bilan bog‘liq, organizmning markaziy nerv sistemasi tomonidan reflektor tarzda boshqariladi

C) barg og‘izchalarining chuqur joylashuvi- ignabargli o’simliklar va sklerofitlarda

D) Gigrofitlar boshqa ekologik guruhlariga nisbatan keng tarqalgan
63. Suv va quruqlik muhitida yashaydigan hayvonlar uchrovchi umurtqalilar sinflarini toping

A) Amfibiya,reptiliya,qushlar

B) sutemizuvchi,reptiliya,amfibiya

C) barcha umurtqalilar sinfida mavjud

D) A,B
64. Hayvonlarda suv rejimiga bog‘liq holda moslanishning noto’g’risini toping

A) Morfologik moslanishlar hayvon organizmida suvni saqlashga qaratilgan moslanishlar hisoblanadi

B) Qushlar, sutemizuvchilar suv ichadi, suvda hamda quruqlikda yashovchi hayvonlar esa terisi orqali shimadi

C)Baqachanoqning chig‘anoqi suvni saqlashga qatatilgan bo‘ladi

D) hayvonlar tomonidan suvni qidirib topishga yo‘naltirilgan moslanish etiologic moslanish
65. Mutualizm uchun xos javoblarni toping.

1) majburiy munosabat turi, 2) o‘zaro manfaatli, 3) har doim ikki tomon uchun manfatli, 4) lishaynik misol boladi, 5) aktiniya «zohid» qisqichbaqasi misol bo’laolmaydi, 6) qalpoqchali zamburug‘lar va yuksak o‘simliklar misol bo’ladi, 7) Termitlar va bir hujayrali kipriklilar misol bo’ladi,

A) 1,2,3,4 B) barchasi to’g’ri

C) 4,3,5,6,7 D) 2,1,3,6,5,4

66. O’simlik+Zamburug’ munosabati uchun umumiy javobni toping.

A) Zamburug’ uchun o’simlik yashash muhiti hisoblanadi

B) uglevodni o’zlashtiradi

C) suv va mineral tuzni o’zlashtiradi

D) B va C
67. Zarar berish orqali hech qanday foyada olmaydigan munosabat turini aniqlang

1) yorug’sevar o’t va daraxt munosabati, 2) yopishqoq baliq aqula munosabati, 3) ikki infuzoriya o’zoro munosabati, 4) mog’or va bakteriya munosabati,

A) 1,2 B) 1,3,4 C) barchasi to’g’ri D) 1,4,2
68. Saprofit bakteriyalar va o‘simliklar o‘rtasidagi munosabat to’g’ri ifodalangan javobni toping.

A) Kammensalizmning bir turi

B) Protokooperatsiyaninng bir turi

C) Amensalizmning bir turi

D) Neytraliz
69. Sinoykiya uchun xos javobni toping.

1) (+ -) 2) hamsoyalikni bir turi, 3) o’zora kammensalizm munosabat, 4) (+ 0), 5) gorchak baliq ikki pallali molluska , 6) orxideya va yo‘sinlarni o’zoro munosabati misol bo’ladi, 7) Odamning yo‘g‘on ichagida yashovchi bakteriyalar misol bo’la olmaydi

A) 1,7,3 B) 3,7,5 C) 5,6,7 D) 2,4,6
70. (– –) shu belgiga xos bo’lgan husuiyatni toping.

1) tur ichida va turlar aro bo’ladi

2) kannibalizm misol bo’la oladi

3) Parazitizm kiradi

4) yirtqichlik misol bo’la olmaydi,

A) 1,2,3,4 B) 1,2,3 C) 1,2 D) 1

71. Termitlar haqida to’g’ri javobni toping.

A) Termitlar ichagida karbogidrazalar uchramaydi

B) hujayra qobig’li organiz bilan hujayra qobig’siz organizmning o’zaro simbioz munosabati

C) infuzoriyalar uchun termit yashash muhiti hisoblanadi

D)Termitlar sodda hayvonsiz ochlikdan nobud bo‘ladi
72. Dukkakli o’simliklar + tuganak bakteriyalar uchun xos to’g’ri javobni toping.

1) ikkita avtatrof organizmni o’zoro munosabat turi2) ikkita hujayra qobuqli organizmlarning o’zoro munosabati3) tuganak bakteriyalar azotni amiakka fiksatsalaydi4) o’zi uchun kerak aminokislatani o’zlari mustaqil sintezlay oladigan ikkita organizmning o’zoro munosabati

A) 1,2,3,4 B) 1,2,3 C) 1,2 D) 1
73. Epifit o’simliklarning kelib chuqish munosabati to’g’ri keltirilgan javobni toping

1) Tur ichidagi munosabat turi2) Ayrim baliqlar meduzalarning paypaslagichlari orasiga yashirinib olishi bilan bir3) parazitizm natijasida vujudga kelgan4) Simbioz natijasida vujudga kelgan organizmning yana bir simbioz ko’rinishi

A) 4,3,2,1 B) 2,3 C) 1,4 D) 2,4
74. Quyida berilgan moslanishlarning qaysilari suv bug’lanish kamaytiruvchi omil hisoblanadi?

1) transpiratsiyaning va ter ajralishining kamayishi; 2) keng yuzali ildiz sistemasining mavjudligi; 3) nafas teshiklarning klapanlar bilan bekilishi; 4) barglarning so’liganligi; 5) pillaga o’ralib uyquga ketish; 6) barglarning tikanga aylanishi; 7) barg yuzasining kengayishi.

A) 2, 3, 5, 6 В) 1, 4, 5, 7

С) 1, 3, 4, 6 D) 1, 2, 5, 7

75. Hayvonlardagi suv tanqisligiga moslanishlar ko’rsatilmagan javobni toping.

1) termitlarniyerostisuvigachayo’lochishi; 2) gambuziyatuxuminingsuvdaurug’lanishi; 3) tog’g’ozlaribarmoqlariningorasidapardabo’lishi; 4) gekkonlarnikunduzidevoryorig’igayashirinibyotishi; 5) dengizmasxaraboziningo’simliklargao’xshashligi; 6) kvakshaitbalig’iningrivojlanishi; 7) hasharotlardanafasteshiklariningklapanlarbilanbekilishi; 8) tuyaurkachidayog’ to’planishi; 9) mantatanasiningsuyrishakldabo’lishi.

A) 1, 4, 9 B) 2, 4, 5, 8

C) 2, 3, 5, 9 D) 1, 7, 8

76. Noqulay sharoitlarda organizmlaming hayot faoliyatining juda sekinlashishi yoki to'xtash jarayoniga nima deyiladi?

A) antibioz B) anabioz

C) simbioz D) biogeosenoz
77. Tabiatda muhim ahamiyatga ega bo‘lib, bir hududda ko‘plab turlarning yashashi va yashash muhitidan hamda resurslardan to‘liqroq foydalanishga imkon beradigan munosabat turlari to’g’ri ko’rsatilgan javobni toping.

1) tasqara sherning ovqat qoldiqlari bilan oziqlanishi, 2) yopishqoq baliqning so’rg’ichlari yordamida akula tanasiga yopishib oladi, 3) yirtquchlik munosabati, 4) kankurensiya, 5) kammensalizm, 6) amensalizm, 7) Odamning yo‘g‘on ichagida yashovchi bakteriyalar odamga ziyon yoki foyda yetkazmagan holda hazm bo‘lmagan ovqat qoldiqlari bilan oziqlanishi, 8) epifit o‘simliklar,

A) 1,2,5,7 B) 3,4,6 C) 8,4,3,2 D) 1,2,3,4,5,6,7
78. Transpiratsiya nima?

A) o'simliklarda suvning shimilishi

B) o'simliklarda shimilgan suvning o'zlashtirilishi

C) o'simliklardan suv bug'lanishi

D) organizmlarda suvning parchalanishi
79. Noto’g’ri javobni toping.

A) lishayniklar tanasidagi suv miqdorining kamayishi natijasida uzoq muddat anabioz holatiga o‘tadi.

B) Gomayaterm organizmlar kelib chiqqan era 175 mln yil davom etgan

C) Tirik organizmlarning Yer shari bo‘ylab tarqalishida, ularning xulq-atvori, xatti- harakatlarining namoyon bo‘lishida edafik omil katta rol o‘ynaydi

D) Dengizdagi minimal harorat +3 C
80. Tirik organizmlar hujayrasidagi suvgaxos bo'lgan to'g’ri ma’lumotlarnianiqlang.

1) miqdori keng doirada о'zgarib turadi; 2) hujayra harorati doimiyligini saqlashda ishtirok etmaydi; 3)tuproqning 25-35% ini tashkil qiladi; 4) fizik xususiyatlari qutblanishi bilan bog’liq; 5) oksidlanish reaksiyalardahosil bo’Iadi; 6) oksidlanish reaksiyalarda sarflanadi; 7) fotosintezdahosil bo'ladi va sarflanadi; 8) o'simliklarning meva va urug’larini tarqalishiga yordam beradi; 9) ayrim zambrug’lar uchraydi:10) o'simlik hujayralaridagi ortiqcha qismi transpiratsiya yo'li bilan ajraladi

A) 1,4,5,7 B) 1,3,8,10

C) 2 ,4 ,6,9 D) 3,8.9,1
81. Quyidagilarning nechtasi paykolater organizmlarni belgilang

1) revun, 2) gorchaki, 3) mindano, 4) kondor, 5) qizilquyruq, 6) qilquyruq, 7) planariya, 8) kojan, 9) taroqli, 10) olabug’a,

A) 6 B) 8 C) 7 D) 5
82. Shoxlanmagan qirqilgan bargi o’simlik (a) va qipiqsimon bargi (b) mevali o’simliklarni toping

A) a-kovul b-saksovul

B) a-palma b-saksovul, archa

C) a-monstera b-yantoq,saksovul

D) a-palma b-saksovul
83. Sovuq iqlim sharoitida o’sadigan osimliklarning marfologik moslanishlarini toping.

1) yer bag‘irlab yotib o‘sishi-yaylov o’simliklarida, 2) suv kamayishi hisobiga shakar miqdori ortadi sovuqqa chidamli bo’ladi, 3) o‘t va buta o‘simliklar yostiqsimon shaklda bo’lishi, 4) yoz oylarida tuproqning issiqligidan ko‘proq foydalanish hususiyati, 5) Turkiston archasining yer bag’irlab o’sishi, 6) yostiqsimon shakldagi o’smliklar bir yoki ko’p yillik bo’ lishi mumkin, 7) daraxtlarning bo‘yi past bo‘lishi-terak

A) 6,2,3 B) 4,5,6 C) 7,6,5,4 D) 3,4,5
84. Qishda uyquga ketadigan issiq qonli hayvonlarda suv tanqisligiga moslanishning qanday turi mavjud

A) Suv tanqis davrni uyqu holatida o‘tkazish

B)Tungi hayot tarziga o‘tish

C) Hayvonlarning uyalariga yashirinishi

D) Yog‘ shaklida zaxiralash
85. Etologik moslanishlar to’g’ri ko’rsatilgan javobni toping

A) Tungi hayot tarziga o‘tish-ko’rshapalaklarda

B)Suv tanqis davrni uyqu holatida o‘tkazish-kana

C) Maxsus siydik pufagida zaxiralash-Sahro baqasi

D) A va B
86. Yomg‘ir chuvalchangiga xos moslanish to'g'ri ifodalangan javobni toping.

A) Suvni zaxiralash, Suv tanqis davrni anabioz holatida o‘tkazish

B) fiziologik, Etologik moslanishlar

C) Suv bug‘lanishini kamaytiruvchi, fiziologik

D) Suvni zaxiralash, Etologik moslanishlar
87. cho‘l va dasht o‘simliklarining yalpi gullashi qachon boshlaydi va qancha muddat davom etadi

A) fevral–mart oylarida, tez tugaydi

B) mart-may oylarida, tez tugaydi

C) mart-aprel oylarida, ortacha muddat

D) fevral-aprel oylarida, o’rtacha muddat
88. To’g’ri ma’lumotni aniqlang

1) harorat yer yuzidagi barcha organizmlar yashashi uchun birlamchi shart sanaladi

2) qarag’ay tuproqda va botqoqda o’sadigan vakillari ildizi farq qilmaydi3) Tuproqda xilma-xil organizmlarga umurtqasizlardan-molluskalar, hasharotlar uchraydi

4) Tog‘da pastgaga tushgan sari kuzatiladigan vertikal zonallik geografik kengliklardagi ekvatordan qutblarga tomon kuzatiladigan iqlim zonalariga mos keladi.

5) Yirtqich qushlarning yoppasiga qirilishi qur va kuropatka kabi qushlarning ko’payishiga olib keladi

A) 1,2,3 B) 1,3,4,5 C) 3 D) 3,4,5

89. Tuproqni biogen va abiogen usulda kelib chiqqan deb aytgan olimni toping.

A) V.I.Vernadskiy

B) V.V. Dokuchayev

C) X.V. Dokuchayev

D) Volkenshtryn
90. Noto’g’ri ma’lumotlarni aniqlang

1) bo‘rilarning ovchilar tomonidan ko‘plab qirib yuborilishi bug‘ular sonining kamayishiga sabab bo‘ladi

2) chumchuqlarning ko‘plab qirilishi natijasida donli ekinlarning hosildorligi kamayadi3) Yirtqich qushlarning yoppasiga qirilishi qur va kuropatka kabi qushlarning kamayishiga olib keladi4) Tuproqshunoslik faniga rus olimi V.V. Dokuchayev asos slogan5) V.I.Vernadskiy biogen va abiogen usulda kelib chiqqan deb aytgan

A) 1,2,3,4,5 B) 1,2,3,4

C) 1,2,3 D) 1,2
91. o‘rgimchak – pashsha, tugunak bakteriya – dukkakli, bo‘g‘ma ilon – tovushqon, shimol tulkisi – oq ayiq, qalpoqchali zamburug‘lar – daraxtlar,

A)(+ –), (+ +),(+ –), (0 0), (+ +),

B) (+ –), (+ +),(+ –), (+ –), (+ +),

C) (+ –), (+ +),(+ –), (0 0), (+ 0),

D) (– 0)., (+ +), (+ –), (0 0), (+ +),
92. Mutalizm (1), kommensalizm (2) gamoskeladiganmisollarnianiqlang.

a) maydabaliqlarningyirikbaliqlargayopishibyashashi; b) gorchakibaliqlaro'ziningtuxumlarini baqachanoqningmantiyabo'shlig'igaqo'yishi;
c) termintlarning ichagida xivchinlilarningyashashi; d) lishayniklarningtallomi; e) odamog'izbo'shlig'idaog'izamyobasiningyashashi.

A) 1 c,d; 2a,e B) 1 c,d; 2 b, e

C) 1 a, e; 2 c, d D)1 a, b, c; 2 d, e
93. Topografik omillarni aniqlang.

a) balandlik; b) iqlim; c) tirik organizmlar; d) qiyalikning ekspozitsiyasi; e)vaqt; f) qiyalikning tikligi; j) fotoperiodizm.

A) a, b, c B) d, e, f

C) a, d, f D) e, f,j
94. Qaysi hodisalar organizmlarning anorganik tabiat noqulay sharoitiga qarshi kurashiga misol bo'ladi?

a) bo'ri, tulki, quyon orasidagi munosabat; b) hasharotlar bilan gulli o'simliklar orasidagi munosabat;c) chigirtkalar bilan tuyoqlilar orasidagi munosabat; d) zich ekilgan o'simlik maysalarining nimjon o'sishi;e) qushlarda erkak organizmlar o'rtasida urog'ochi bilan qo'shilish uchun kurash; f) suv usti qalin muz bilan qoplanishi natijasida baliqlarning halok bo'lishi; j) namlik yetishmasligi oqibatida cho'l o'simliklarining ko'plab nobud bo'lishi.

A) a, b, cB) d, e C) f,j D) a, c,
95. Ekologik sistemadagi tirik organizmlarning abiotic (a) va biotik (b) omillar bilan bog`liq bo`lgan munosabatlarini aniqlang.

1) dukkakli o`simliklar bilan azotfiksatsiyalovchi bakteriyalarning munoabati; 2) o`simliklarda transpiratiya jarayoni; 3) tik qiyalikda kserafitlarning o`sishi; 4) o`simlik va fitofaglarning munosabati; 5) barg og`izchalarining kechasi ochilib, kunduzi yopilishi; 6) o`simliklarning zamburug`larga qarshi fitoaleksin ishlab chiqarilishi; 7) zamburug`larning mikroorganizmlarga qarshi antibiotik ishlab chiqarishi; 8) alp o`simliklarida bargning so`liganligi; 9) o`simliklarning suvga chidamligiga ko`ra 3 ta guruhga bo`linishi; 10)hayvonlarning tana haroratini saqlay olishiga ko`ra gomoyater va paykolotermga bo`linishi. A) a-2,3,5,8,9,10; b-1,4,6,7.

B) a-1,2,5,8,9,10; b-3,4,6,7.

C) a-2,4,5,6,7,8; b-1,3,9,10.

D)a-2,3,5,6,7,9; b-1,4,8,10.
96. Quruqlikdagi ekologik sistemalarda biotik va abiotik omillarni bog'lovchi eng muhim zanjirga tegishli javobni toping.

A) u yerdagi moddalar aylanishini ta’minlovchi birdan bir manba hisoblanadi

B) unda tinmasdan fizik- kimyoviy, biologik jarayonlar kechadi

C) u tirik organizmlar faoliyati natijasida hosil bo'lgan va ular faoliyati tufayli saqlanib turadi

D) uning hosil bo‘lishi va sarflanishi o‘rtasidagi muvozanat paleozoy erasining o'rtalarida paydo bo‘ldi
97. Baqachanoq lichinkasining baliq terisiga yopishib yashashi (a) va baliqlarning baqachanoq mantiyasi ichiga tuxum qo'yishi (b) organizmlar o‘zaro munosabatining qaysi turiga kiradi?

A) a - parazitizm, b - hamtovoqlik

B) a - hamsoyalik, b - parazitizm

C) a - antogonizm, b - simbioz

D) a - mutualizm, b - sinoykiya
98. Haroratga ko’ra biokimyoviy moslanish noto’g’ri ifodalangan javobni toping.

A) olabug’ada glikoprotein to’planishi orqali amalga oshadi

B) Anturiumda shaker miqdori ortishi orqali amalga oshadi

C) Monsterada past harorat ta’sirida hujayralari sitoplazmasida organik kislota, tuz konsentratsiyasi ortadi

D) sovuqqa chidamli o’simliklar suv kamayishi hisobiga sovuqqa bardoshli bo’ladi
99. Noto’g’ri javobni toping

A) Efemerlarda shakli o’zgargan novda uchraydi

B) yozda tinim davriga o’tadigan shuvoq efemeroid hisoblanmaydi

C) nafas olish organida klapini bor hayvonlar umurtqasizlarda va umurtqalilarda uchraydi

D) Ayirish maxsulotlari quruq holda bo’ladigan organizmlarning ayrimlari yer osti suvlariga yo’l ochadi

12 dan 16-