12-mavzu bonitirovka kartalari reja: Yer islohotini mukammal va sifatli amalga oshirishda qonun hujjatlari

Tuproq bonitirovkasi ma’lumotlari bo’yicha g’o’za va boshqa qishloq xo’jaligi o’simliklarni hosildorligini aniqlash. Berilgan tuproqni hosildorlik darajasiga mos ravishda qaysidir qishloq xo’jaligi o’simligini hosildorligini aniqlash uchun uning bonitet balini hosil bahosidan 1 ball qiymatiga ko’paytirish kerak. Tuproq bonitetini hosildorlik narxini 1 balini respublikadagi qishloq xo’jaligi o’simligini o’rtacha maksimal xosilini 100 ballga bo’lish orqali hisoblanadi.
4-jadval
1 ballga to’g’ri keladigan hosil bahosi

Ball bonitetlari	Paxta	Don	Beda	Don uchun makkajo’xori	1 yillik o’tlar	Ildiz mevalar
10	4	6	20	7,5	30	90
20	8	12	40	15	60	180
30	12	18	60	22,5	90	270
40	16	24	80	30	120	360
50	20	30	100	37,5	150	450
60	24	36	120	45	180	540
70	28	42	140	52,5	210	630
80	32	48	160	60	240	720
90	36	54	180	67,5	270	810
100	40	60	200	75	300	900
1 ballning bahosi	0,4	0,6	2,0	0,75	3,0	9,0

U holda g’o’za hosili 70 balli tuproqda ko’yidagicha bo’ladi. 70x0,40=28 st/ga bug’doy hosili 80 balli tuproqda 80x0,60 = 48 st/ga teng bo’ladi.

Yer bilan shug’ullanuvchilarni har xil guruhlar brigada, fermer xo’jaligi va hakozolarni hosil rejasini aniqlash uchun, agarda ular har xil tuproq ayrimlarida xili ustida joylashgan bo’lsa u holda tuproq bonitetini o’rtacha balli quyidagicha hisoblanadi:
B_o’rt (Tup.o’rt.bonit) =

B₁, B₁, B₁, B_n-- ishlab chiqaruvchi bo’linmalar tarkibiga kiruvchi tuproq xili boniteti ballari

B_urt - tuproq o’rtacha boniteti
П₁, П₂, П+….... П_n-tuproq ayirmasiga tegishli bo’lgan maydon
Keyin tuproq bonitetini o’rtacha balini hosildorlik bahosini 1 balga ko’paytiriladi va shu yo’l bilan hosil rejasi (yoki tuproqni unumdorlik ko’rsatkichiga mos xosil) aniqlanadi.

Tuproq bonitirovka xaritasida eksplikastiya bilan bir qatorda tuproqni unumdorligi buyicha tasnifi jadvali keltirilgan bo’lishi kerak.

O’zbekiston Respublikasi Soliq boshqarmasi tomonidan qabul qilingan qonun bo’yicha, tuproqlar unumdorliki darajasi 10 ta sinfga gruppalashgan bo’lishi zarur.(14-jadval) Bu kartada tuproqni xili emas, balki uning unumdorlik sinfi qo’yidagi ranglarda bo’yaladi.
X sinf- to’q yashil
IX sinf- yashil
VIII sinf-to’q sariq
VII sinf – sariq
VI sinf - qizg’ish
V sinf –sarg’ish
IV sinf to’q pushti
III sinf-pushti
II sinf to’q kulrang
I sinf kulrang
(Rang shkalasi bo’yicha boshqa takliflar ham bo’lishi mumkin)
5-jadval
Tuproqni unumdorligi buyicha tasnifi

Sinflar	Sifati	Bonitet balli
X	Eng yaxshi	91-100
IX	Eng yaxshi	81-90
VIII	Yaxshi	71-80
VII	Yaxshi	61-70
VI	O’rtacha	51-60
V	O’rtacha	41-50
IV	O’rtachadan past	31-40
III	O’rtachadan past	21-30
II	Yomon yerlar	11-20
I	Yomon yerlar	0-10

Bu jadval asosida va yer soliq ta’rifiga ega bo’lgan xo’jaliklar o’zlari butun xo’jalikka yoki alohida fermerlarga hamda uchastkalarga soliq hajmini o’zlari hisoblab chiqishlari mumkin.

Fermer xo’jaligining 1:5000 miqyosdagi tuproq-bonitirovka kartasi



Fermer xo’jaligining 1:5000 miqyosdagi tuproq-bonitirovka kartasi