12-Mavzu: O‘rnatilgan tizimlarning dasturiy ta’minotini loyihalashtirish: dasturlash tillari, vositalari va ularning imkoniyatlari

2. Maxsuslashtirilgan DMK 
Bu yerda apparat baza sifatida oddiy sanoat kompyuter emas balki 
maxsuslashtirilgan kontroller qo‘llaniladi. Barcha kerakli dasturiy ta’minot zavodda 
DXQ da o‘rnatiladi. Oddiy DMK foydalanuvchi uchun yopilgan Soft PLC sifatida 

---

tadbiq etish mumkin yoki DMK dasturlash tillarida qo‘llaniladigan hisoblash 
modellarini apparat qo‘llanadigan maxsus hisoblash mashinadek.
Maxsuslashtirilgan DMK bazasidagi tizimni afzalligi – kichik narx, qo‘llash 
osonligi va baland ishonchliligi. Maxsuslashtirilgan kontrollerni apparat qismini 
kengaytira olmasligi va oxirgi foydalanovchi tomonidan tizimli dasturlashga 
o‘zgartirish kiritish mumkin emasligi kamchiliklari bo‘lib qoladi.
DMK sikli va qo‘llanish soxalari: 
DMK ishlash asosida dasturni siklik bajarilishi yotadi. 
10.3.-rasm. DMK sikli 
Sikl boshlanishida kiritish-chiqarish bajariladi. Tarmoqdagi turli qurilmalar 
orasida almashuv amalga oshadi, datchiklardan axborot olinadi va bajaruvchi 
qurilmalarga chiqariladi. Shundan keyin boshqarish algoritmlari bajariladi va bir 
necha vaqtdan keyin sikl qaytariladi. Bunday usulni xususiyati- kiritish-chiqarish 
qurilmalari orasida almashuv aniq vaqt orasida bajariladi. Bu yondoshuvni 
kamchiligi- markaziy protsessorni to‘xtab turish vaqti kattaligi. DMKni sikli doimiy 
bo‘lishi uchun kiritish-chiqarish summar vaqti va boshqarish algoritmini bajarish 
vaqti sikl davridan kam bo‘lishi kerak. DMK avtomatika masalalarini keng 
diapazoniga moslashgan. DMK sanoat regulyatorlari va privodlari bilan birga 
qo‘shila oladigan kiritish-chiqarish qurilmalariga ega va shuning uchun poetomu 
prakticheski ne trebuyut elektrotexnik loyixalashni talab qilmaydilar. DMKni turli 
masalalarni yechishga oson sozlash mumkin. Ommaviy qo‘llaniluvchi tizimlarda 
maxsus boshqaruvchi tizimlarni ishlatish afzal bo‘ladi chunki element bazasini 
optimalini tanlashga olib keladi.