12-Seminar Mavzu: Koreya san’ati va tarixi Koreyaning anʼanaviy madaniyati

Raqs va jang sanʼati[tahrir | manbasini tahrirlash] 
 
Jinju geommu 

---

Koreyada saroy raqsi va xalq raqsi oʻrtasida farq bor. Keng tarqalgan saroy 
raqslari — ziyofatlarda ijro etiladigan jeongjaemu (정재무) va koreyslarning 
Konfutsiy marosimlarida ijro etiladigan ilmu (일무) kabilar keng tarqalgan. 
Shuningdek, Jeongjaemu mahalliy raqslarga (향악정재, hyangak jeongjae) va 
Oʻrta Osiyo va Xitoydan olib kelingan shakllari ham mavjud. Ilmu fuqarolik raqsi 
(문무, munmu) va harbiy raqsga (무무, mumu) ham koreyslarning milliy raqslari 
sirasiga kiradi. Koreyaning koʻplab mintaqalarida koʻplab niqob dramalari va 
niqobli raqslar ijro etiladi
[21]
. Anʼanaviy kiyim — bu genja, bu ayollar bayramlarda 
kiyadigan maxsus kiyimi boʻlib, raqslarda ayollar shu libosda boʻladilar. mazkur 
libosning yoqa qismida bir nechta pushti rangdagi naqshlar tasvirlangan boʻladi. 
Toʻy raqslarining anʼanaviy xoreografiyasi koʻplab zamonaviy spektakllarda oʻz 
aksini topgan. Mamlakatdagi kuchli raqs anʼanasi bugungi kungacha davom 
etmoqda, soʻnggi bir necha oʻn yilliklar davomida koʻplab raqs guruhlari tashkil 
topgan.
Taekkyon, anʼanaviy koreys jang sanʼati, klassik koreys raqsida asosiy markaziy 
oʻrinni egallaydi. Taekkyon yaxlit harakatning toʻliq tizimi boʻlib, Koreyaning 
niqob, raqs va boshqa anʼanaviy sanʼat turlariga moslashgan asosiy texnikasini 
oʻzida namoyon etadi. Taekvondo, koreys jang sanʼati ham 1940-yillarda 
Koreyada rivojlana boshlagan. 
Taviriy sanʼat[tahrir | manbasini tahrirlash] 
 
V asrda Koreyada otda turib kamondan otish 
Koreya yarim orolida topilgan eng qadimgi rasmlar tarixiy davrlarning 
petrogliflaridir. Buddizmning Hindistondan Xitoy orqali kirib kelishi bilan tasviriy 
sanʼatning turli usullar joriy etildi. Ushbu texnikalar tezda anʼanaviy tasviriy 
sanʼatga moslashib ommalashib ketdi. Ammo, mazkur usullar mahalliy 
texnikalarni ham oʻzida saqlab qoldi. Ular orasida Goguryeo qabrining devoriy 
suratlari ham bor edi. Koʻpgina qabrlar ichidagi bu devor rasmlari qadimgi 
Goguryeo xalqining marosimlari, urushlari, meʼmorchiligi va kundalik hayoti 
haqida 
bebaho 
tushunchalar 
beruvchi 
qadimiy 
artefaklar 
hisoblanadi. 
Goguryeoning vorisi boʻlgan Balxae qirolligi anʼanaviy Goguryeo elementlarining 
katta qismini oʻzlashtirgan
[22]
. 

---

Tabiiy landshaftlar, gullar va qushlar kabi mavzular Koreyada mashhur boʻlgan va 
oʻz oʻrnida naturalizmga moyillik belgilari yaqqol sezilib turgan. Murakkab eng 
keng tarqalgan materiallar tut qogʻoziga yoki ipak hisoblangan. 
XVIII asrda mahalliy xalq texnikasi, xususan, xattotlik va muhr oʻymakorligida 
ilgʻor oʻzgarishlar yuz bergan. 
Choson davrida koreys rangtasvir sanʼatining chaekgeori (kitoblar rasmlari) 
va munjado (harflar rasmlari) kabi yangi janrlari rivojlanib, koreys madaniyatida 
kitobga boʻlgan ishtiyoqni va oʻrganishni yanada keng miqyosida rivojlanishiga 
sabab boʻldi
[23][24]
. 
Sanʼat ham anʼanaviy, ham realizm taʼsiri ostida yanada rivojlangan. Misol uchun, 
Hanning „Temir zavodidagi tanaffus vaqti“ fotografiyasida muskulli erkaklarning 
ter toʻkayotgani va beton quyish sexida tunuka idishlardan suv ichishi tasvirlangan. 
Jeong Sonning „Kumgang tog‘idagi Chonnyo cho‘qqisi“ tasviri esa tuman 
qoplagan baland qoyalardan iborat klassik Koreya manzarasi ifoda etad.