14-mavzu: Hikoya va ertaklarni qayta hikoya qilishga o`rgatish. Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni ijodiy hikoya qilishga o`rgatish metodikasi

Savollar berish usuli.

Baholash usuli.

• Masalan, ikkita o'yinchoqni stol bo'ylab yurgizib, harakat- larini aniq aytib, hikoya qilib berish topshirig'i berilgan.
• Tarbiyachi hikoya qilib bergan bolaning hikoyasini shunday baholaydi: „Yasha, Salim. Sen birinchi bo'lib hikoya qilib bersang- da, o'rdakchalar qanday harakat qilishlarini aytishni csingdan chiqarmading, Sening hikoyangni qiziqib tingladik".
• Ba'zan o'rtoqlarining hikoyasini muhokama qilishga bola¬larning o'zini ham jalb qilish mumkin. Bu usul katta guruhlarda qo'JIaniladi. Chunki 6 yoshli bolalar hikoyaning sifatini (to'liq- ligini, qiziqarliligini, ifodaliligini va boshqalarni) ayta oladilar.
• Shunday qilib, tarbiyachi bolalarni hikoya qilib berishga o'rgatishda foydalaniladigan hamma usullarni juda yaxshi bilishi va bu usullardan sharoitga qarab, mashg'ulot uchun yetakchi usulni tanlashi kerak.

Qayta hikoya qilish — hikoya qilishning birinchi turi hisob¬lanadi. Qayta hikoya qilish tinglangan badiiy asarlarni ma’noli og'zaki nutqda takroriy aytishdir. Qayta hikoya qilish bolalar badiiy nutqining rivojlanishiga, emotsional va obrazli so'zlarni tanlashga o'rgatadi, jonli so'zni egallashga yordam beradi, asarni tinglay bilish, uning mazmunini tushunish ko'nikmasini o'sti- radi, ularni bayon qilishdagi izchillikni, muallifning ifoda usulini eslab qolishga, asarni tushunib, jamoa oldida og'zaki aytib bera olish malakasini shakllantiradi..
Adabiy asarlarni qayta hikoya qilish

xalq ertaklari, hajmi uncha katta bo'lmagan hikoyalar misol bo'la olishi mumkin. Shuningdek, dasturda bolalarning qayta hikoyalariga bir qancha talablar qo'yilgan:

• Ma’nosiga tushungan holda, ya’ni matnni to'liq tushunib hikoya qilish;
• Asarni to'liq bayon etish, ya’ni asardagi muhim joylari ni tashlab ketmasdan bayon etish;
• Izchillik (ketma-ketlik) bilan hikoya qilish;
• Muallif matnidagi lug'atlardan va iboralardan foydalanish, ayrim so'zlarni ularning sinonimtari bilan almashtirish;
• To'g'ri ohangdan foydalanish, uzoq pauzalaming bo'lmasligi;
• Ogizaki nutq madaniyatiga e'tibor berish: qayta hikoya qilayotganda gavdani to'g'ri tutish, tinch turish, tinglovchilarga murojaat qilish, nutqning intonatsion ma’nodorligidan (ifodalili- gidan) foydalanish, yetarlicha baland ovozda tovushlarni aniq talaffuz etish.