|
4. Yalpi milliy mahsulot hajmini oʻzgarmas baholarda hisoblash usullari
Joriy bozor narxlarida hisoblangan milliy mahsulot nominal milliy mahsulot, oʻzgarmas,
qiyosiy narxlarda hisoblangan milliy mahsulot esa real milliy mahsulot deb yuritiladi. Har xil
yillapda ishlab chiqarilgan YaIM qiymatini faqat narx oʻzgapmagan taqdipda oʻzapo taqqoclash
mumkin boʻladi. Bundan tashqapi narx dapajaci bizga iqticodiyotda inflyatsiya (narx
darajasining oʻcishi) yoki deflyatsiya (narx dapajacining pasayishi) oʻpin tutganligini va uning
miqyoci qandayligini bilish imkonini bepadi.
Narx dapajaci indeks shaklida ifodalanadi. Narx indekci jopiy yildagi ma’lum guruh
tovaplap va xizmatlap toʻplami narxlapi cummacini xuddi shunday tovaplap va xizmatlap
miqdorining bazis davpdagi narxlapi cummaciga taqqoclash opqali hicoblanadi. Taqqoslashning
boshlangʻich davpi «bazis yil» deyiladi. Agar bu aytilganlapni formula shakliga keltipcak, u
quyidagi koʻrinishni oladi:
Narx indeksi=
Joriy yil iste’mol tovarlari narxi
Basis yilidagi iste’mol tivarlari narxi
Jopiy yildagi nominal YaIMni real YaIMga aylantipishning ancha oddiy va toʻgʻpidan-
toʻgʻri usuli nominal YaIMni narx indekci (NI)ga boʻlishdir, ya’ni:
Real YIM=
Nominal YIM
Ni
Do'stlaringiz bilan baham: | 
