15-Амалий дренаж лойиҳаси

Тажриба асосида аниқланган дренажнинг депрессия радиус қиймати
4.4 - жадвал

Замин туркуми	Қиймати (м)
Майда заррали қумда	50 – 100
Ўрта заррали қумда	100 – 200
Йирик заррали қумда	300 – 400
Майда заррали шағал	400 – 600
Ўрта заррали шағал	500 – 1500
Йирик заррали шағал	1500 – 3000

Ётиқ ҳолдаги бош дренаж лойиҳасини тузишда қуйидаги амалларни аниқ бажариш талаб қилинади:

1. 
   дренажнинг тури ва унинг жойлашиш шаклини аниқлаш;
   
2. 
   таъсир радиусига боғлиқ ҳолда дренаж йўлагини белгилаш;
   
3. 
   умумий ҳолда майдон ва йўлаклар учун сув сарфини аниқлаш;
   
4. 
   дренаж диаметрлари ва унинг бўйлама қиялигини дренаж атрофидаги тўлдирувчи материал ва унинг оқим тезлигига қараб аниқлаш.
   

Айланма (контурли) дренаж – якка тартибда бунёд этилаётган бинонинг заминидаги сизот сувлар сатҳини пасайтиришга мўлжалланади (4.14-расм). У иморатдан 5-8 м узоқликда жойлаштирилади.

4.14-расм. Ҳалқасимон дренажнинг шакли:
а) – горизонтал кўринишдаги режа ва кесим; б) – тик кўринишдаги кесим; в) – худди шундай, умумлаштирилган; г) – б ва в қирқим бўйича режа; 1 – коммунал грунт сувларининг сатҳи; 2 – ҳимояланаётган объект; 3 – грунт сувларининг пасайтирилган сатҳи; 4 – дренаж; 5 – сув ўтказмайдиган қатлам.

Айланма дренаж ҳисоби бир тармоқли бир тарафдан сизот сув қабул қилувчи бош дренаж ҳисобига ўхшаш бўлади. Бунда 1 м дренажда сизот сув сарфи Дюпи формуласи бўйича аниқланади (4.15-расм).

м³/кеча-кундуз. (4.26)

бу ерда, Н – сувли замин қатламининг қалинлиги, м; R – таъсир радиуси бўлиб, табиий сизот сув сатҳигача бўлган масофа, м.

Сизот сув келаётган томон учун депрессион эгрилик ҳисоби қуйидагича бўлади:


(4.27)

Дренажлар бир бирига яқин масофада ва ер ости сув сатҳида жойлашса депрессион эгрилик горизонтал ҳолга келади. Бунда дренаж ўз фаолиятини йўқотади.