16-mavzu. Mehnat bozori va korxonalarda mehnat resurslaridan foydalanish

Iqtisodiy renta (absolyut renta)-bu cheklangan resurs uchun to`lanadigan to`lov. 
Yer rentasi-cheklangan er resurslaridan (boshqa tabiiy resurslardan) foydalanganlik uchun 
to`lov. 
Iqtisodiy renta er rentasiga ko`ra kengroq ma`noga ega, buni yuqorida ko`rgan edik. 
Absolyut renta-bu barcha er egalari tomonidan erning sifatiga bog`liq bo`lmagan holda 
oladigan rentadir (absolyut renta K.Marks tomonidan kiritilgan). 
Yer rentasini tahlil qilish uchun quyidagi shartlar bajarilgan deb faraz qilinadi: 
* ishlab chiqarilgan barcha mahsulot bozor uchun ishlab chiqariladi; 
* barcha erlar mukammallashgan bozor sharoitida ijaraga beriladi; 
* barcha erlardan asosiy oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun foydalaniladi; 
* barcha erlarning unumdorligi bir xil. 
Yer taklifi absolyut elastik bo`lmagani uchun, er taklif chizig`i vertikal ko`rinishda bo`ladi 
(107-rasm).
P 
So`m, ga
P
3
P
1
P
2
S 
E
3
D
3
E
1
E 
D
1
D
2
0 
Qgektar 
Q
E

---

107-rasm. Yer bozorida muvozanat holat.
23
Yerga bo`lgan talab chizig`i 
(er unumdorligining pasayish qonuniga ko`ra) manfiy 
yotiqlikka ega. 
Yer taklifi chizig`i 
ni talab chizig`i 
bilan kesishgan nuqtasi 
er bozoridagi 
muvozanat holatini bildiradi. 
muvozanat renta bo`lib, u har oyda ijarachi tomonidan er egasiga 
to`lanadi. 
to`rtburchak yuzi barcha erdan foydalanish uchun to`lanadigan umumiy renta. 
Agar asosiy mahsulot bug`doy bo`ladigan bo`lsa, bug`doyga bo`lgan talabning ortishi, erga 
bo`lgan talabning ortishiga olib keladi 
, natijada bir gektar erga to`lanadigan renta 
dan 
ga ko`tariladi. Ushbu holat umumiy (absolyut) renta 
to`rtburchak yuziga teng bo`ladi. 
Agar bug`doyga bo`lgan talab kamaysa, har oyda to`lanadigan renta ham kamayadi va umumiy 
renta qiymati 
to`rtburchak yuzigacha kamayadi. 
Ko`rinib turibdiki, taklif absolyut elastik bo`lmaganda er rentasi asosan unga bo`lgan talabga 
bog`liq.