17-mavzu. Iqtisodiy oʻsish va milliy boylik reja

Asosiy tayanch tushunchalar 

 

Iqtisodiy  rivojlanish  –  koʻp  oʻlchamli  jarayon  boʻlib,  jamiyatning  ijtimoiy,  iqtisodiy  va 

ma’naviy taraqqiyotida oʻz ifodasini topadi. 

Iqtisodiy  oʻsish  –  YaIM,  SMM,  MD  miqdorining  mutloq  va  aholi  jon  boshiga  hamda 

iqtisodiy resurs xarajatlari birligi hisobiga koʻpayishida va sifatining yaxshilanishida ifodalanadi. 

Iqtisodiy  oʻsish  mezoni  –  iqtisodiy  oʻsishni  nisbatan  toʻliq  darajada  baholash  imkonini 

beradigan koʻrsatkichni xarakterlaydi. 

Iqtisodiy  oʻsishning  koʻrsatkichlari  –  iqtisodiy  oʻsishni  aniqlashda  foydalaniladigan 

qiymat, ijtimoiy naflilik va natural (jismoniy) koʻrsatkichlar tizimidan iborat. 

Ekstensiv iqtisodiy oʻsish – ishlab chiqarishga qoʻshimcha iqtisodiy resurslarni jalb qilish 

orqali ishlab chiqarish hajmining ortib borishi. 

Intensiv  iqtisodiy  oʻsish  –  ishlab  chiqarish  omillarining  mavjud  darajasida,  ulardan 

foydalanish  samaradorligini  oshirish  orqali  mahsulot  ishlab  chiqarish  hajmining  koʻpayib 

borishi. 

Iqtisodiy oʻsish omillari – iqtisodiy oʻsishga ta’sir koʻrsatishda oʻz oʻrniga ega boʻlgan va 

uni aniqlab beruvchi talab, taklif va taqsimlash omillarini bildiradi. 

Milliy  boylik  –  insoniyat  jamiyati  taraqqiyotida  ajdodlar  tomonidan  yaratilgan  va 

avlodlar  tomonidan  jamgʻarilgan  moddiy  va  ma’naviy  boyliklar  hamda  foydalanishga  jalb 

qilingan tabiat in’omlari. 

Moddiy-buyumlashgan  boylik  –  milliy  boylikning  inson  mehnati  bilan  yaratilgan 

ashyoviy – buyum koʻrinishga ega boʻlgan qismi. 

Tabiiy  boylik  –  milliy  boylikning  tabiat  in’omlaridan  iborat  boʻlgan,  foydalanishga  jalb 

qilingan,  ishlab  chiqarishning  shart  –sharoitini  va  inson  faoliyatining  tashqi  muhitini  tashkil 

qiladigan qismi. 

Ma’naviy  boylik  –  ashyoviy-buyum  koʻrinishiga  ega  boʻlmagan  nomoddiy 

qimmatliklardan va insoniyatning intellektual salohiyati natijalaridan iborat.