18-мавзу: энг янги даврда англия, франция, германия ва ақШ
GFRdıń dúziliwi hám 1949-jılǵı
Download 0.66 Mb. Pdf ko'rish
|
Lekciya-8
GFRdıń
dúziliwi hám 1949-jılǵı Konstitusiyası. 1949-jıl batıs okkupatsion húkimet ruxsatı menen 3 batıs zonalar GFR atı menen birden-bir mámleketke birlesti. Jańa mámleket okkupatsion húkimetler tárepinen tastıyıqlanǵan jańa konstituciyaǵa iye boldı. Bul Konstituciya Batıs Germaniyanıń paytaxt qalası atı menen Bonn Konstitusiyası dep ataldı. Konstituciya húkimet hám basqarıwdıń demokratiyalıq institutların qayta tikledi hám qatar tarawlarda Veymar Konstitusiyasına uqsap keter edi. Jańa german mámleketi federalizm tiykarlarında shólkemlestirildi. Ol 10 úlkeden ibarat edi. Úlkelerdiń bir-birlerinen ǵárezsiz óz byudjetleri bar edi (109 -statya). Hár bir úlke óz landtagı hám óz húkimetine iye. Hár bir úlke (házirgi waqıtta 14) húkimeti parlamenttiń joqarı palatası – bundesrat (birlespe keńesi) qa óz wákillerin tayınlaydı. Tómen palata – bundestag xalıq tárepinen saylanadı. Dawıs beriw majoritar hám proportsional sistemalar boyınsha ótkeriledi. Majoritar sistema boyınsha kandidatlar salıstırǵanda kóp dawıs alsalar jetkilikli. Proportsional sistemada partiya kesteleri boyınsha dawıs beriledi. Bunda 5% ten kem dawıs toplaǵan partiya hár qanday wákillikten juda boladı. Tiykarǵı nızam shıǵarıwshı organ bundestag esaplanadı, lekin onıń kepillikleri málim dárejede bundesrat tárepinen sheklenedi. Ayrım máseleler boyınsha – konstituciyani ózgertiw, aymaqlar shegaraların ózgertiw, Aymaqliq húkimetlerdiń kepillikleri hám hátte finanslıq máseleler boyınsha bundesrat tolıq tıyım huqıqına iye. Basqa jaǵdaylarda keyinge qaldırıw huqıqına iye. Konstituciya bes jılǵa saylanatuǵın prezidentti mámleket baslıǵı dep járiyaladı. Prezident húkimet baslıǵı ámeline kandidattı bundestag tastıyıǵına usınıs etedi. Hár qanday jaǵdayda saylawlarda jeńimpaz shıqqan partiya lideri húkimet baslıǵı bolıp qaladı. Haqıyqıy húkimet húkimet hám ásirese onıń baslıǵı – Kancler qolında toplandı. Húkimet nızamshılıqtı qadaǵalaydı, barlıq zárúrli máseleler oǵan baylanıslı, atqarıwshı hákimiyattı ámelge ásiradı. Federal Konstituciyalıq sud zárúrli kepilliklerge iye. Ol birinshi náwbette Konstituciyani talqılaw huqıqına iye hám sonnan kelip shıǵıp parlament tárepinen qabıl etilgen nızam Konstituciyaǵa qanshellilik muwapıqlıǵın belgileydi. Bul sud federaciya hám úlkelik ortasındaǵı dawlardı da sheshedi. Konstituciyalıq sud sudyalari ómirlik múddetke tayınlanadılar. Download 0.66 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling