18-Mavzu: Oraliq birikma va kardan uzatmalari konstruksiyasi Reja

---

18-Mavzu: Oraliq birikma va kardan uzatmalari konstruksiyasi 
 
Reja: 
1. 
Oraliq birikmalarning vazifasi va turlari  
2. 
Bikr, yarim bikr va elastik muftalar 
3. 
Kardan uzatmalarning vazifasi, turlari 
4. 
Bir xil va xar xil burchak tezlikli kardan uzatmalari, ularning asosiy elementlari 
Kardanli uzatmaning vazifasi, turlari va ishlash uslubi. 
 
 
Avtomobilning yetaklovchi ko'priklari ramaga yoki kuzovga osmalarning elastik 
elementlari yordamida o'rnatiladi va harakatlanish chog'ida ko'priklar o'z holatini mahkamlangan 
joyga nisbatan o'zgartirib turadi. Bunday sharoitlarda uzatmalar qutisidan yetaklovchi 
ko'priklarga aylantiruvchi momentni uzatish uchun kardanli uzatmalar qo'llaniladi. Ulardan 
oldingi boshqariladigan va yetaklovchi bo'lgan g'ildiraklar yuritmalarida ham foydalaniladi. 
Yetaklovchi ko'prikka ulanadigan kardanli nzatma kardanli val, sharnirlar va oraliq tayanchdan 
iborat. Kardanli sharnirlar aylantiruvchi momentni o'qlari o'zgaruvchan burchak ostida 
kesishuvchi vallar orasida uzatilishini ta'minlaydi. Avtomobillar transmissiyasida burchak 
tezliklari bir xil va bir xil bo'lmagan bikr (qo'zg'almas qilib mahkamlangan) kardanli sharnirlar 
ishlatiladi. 
Burchak tezliklari bir xil bo'lmagan kardanli sharnir bikr elementlardan (rasm, a), 
ya'ni yetaklovchi (1) va yetaklanuvchi (4) ayridan, turumlariga ninali podshipniklar (2) 
kiygazilgan krestovinadan (chorbarmoqdan) (2) tashkil topgan. Aylantiruvchi moment ayridan 
(1) ayriga (4) krestovina (2) orqali uzatiladi. Bunday konstruksiyada, yetaklovchi val ayrisi bir 
tekis aylanganda yetaklanuvchi ayrining burchak tezligi har bir to'liq aylanishda ikki marta, ham 
ozayib, ham ko'payib, o'zgarib turadi. Shuning uchun bunday sharnir burchak tezliklari bir xil 
bo'lmagan sharnir deb ataladi.