18-mavzu. Yalpi talab va yalpi taklif 1-§. Yalpi talab tushunchasi va uning hajmiga ta’sir qiluvchi omillar

7-chizma. YOtiq kesmada yalpi talab va yalpi taklif muvozanatining o‘zgarishi.
Tik kesmada ishchi kuchi va ishlab chiqarish quvvatlari to‘liq foydalaniladi, shu sababli yalpi talabning kengayishi faqat narx darajasiga ta’sir ko‘rsatadi, ya’ni uni oshiradi. Milliy ishlab chiqarishning real hajmi esa o‘zgarishsiz qoladi (8-chizma).


P
AS
P₂


P₁ AD₂
AD₁

0 Q_s Q

8-chizma. Tik kesmada yalpi talab va yalpi taklif muvozanatining o‘zgarishi.
CHizmadan ko‘rinib turibdiki, tik kesmada yalpi talab miqdorining AD₁dan AD₂ga oshishi faqat narx darajasini R₁dan R₂ga qadar o‘sishiga olib kelmoqda, milliy ishlab chiqarish hajmi esa potensial daraja - Q_s hajmida qolmoqda. CHunki bu chegarada iqtisodiyot o‘zining barcha ishlab chiqarish imkoniyatlarini ishga solib bo‘lgan hisoblanadi.
Oraliq kesmada yalpi talabning kengayishi bir vaqtning o‘zida milliy ishlab chiqarish real hajmining ko‘payishiga va narx darajasining oshishiga olib keladi (5-chizma). CHizmadan ko‘rinadiki, yalpi talabning AD₁dan AD₂ga o‘sishi yalpi taklif egri chizig‘i bo‘ylab milliy ishlab chiqarish hajmining Q₁dan Q₂ ga qadar ko‘payishiga olib kelmoqda. Biroq, bu ko‘payish ayni paytda narxlar darajasini ham R₁dan R₂ga oshirmoqda. Bu esa oraliq kesmada iqtisodiyotdagi ishlab chiqarish resurslari asta-sekin to‘la bandlik holatiga o‘tayotganligini, qo‘shimcha quvvatlarning ishga tushirilishi tobora o‘sib boruvchi xarajatlar orqali amalga oshishini anglatadi.
P
AS



P₂


P₁ AD₂
AD₁
0 Q₁ Q₂ Q