19 mavzu: Lazerli texnologik qurilmalar Reja

---

19 mavzu: Lazerli texnologik qurilmalar 
Reja 
1.Lazerning fizikaviy asoslari.Lazerni tasniflash 
2.Yoqut o‘zakli lazerli qurilmalar 
Lazerning fizikaviy asoslari 
Lazer so‘zi inglizcha bo‘lib - stimullashtirilgan nurlanish yordamida 
yorug‘likni kuchaytirish demakdir. 
Lazer deb induksiyalangan (majburiy) nurlanish ta’sirida optik oraliqdagi 
monoxromatik to‘lqinlarni generatsiyalash uchun qo‘llaniladigan optik kvant 
generatorlariga (OKG) aytiladi. 
Bog‘Iangan zarrachalar har qanday tizimning nisbiy harakat energiyasi (kvant 
qonunlariga asosan) ixtiyoriy bo‘lmasdan, E
n
, E
m 
va h.k. energiya sathlari deb 
ataladigan ma’lum qiymatlar qatorini qabul qiladi. Tizimning energetik spektri 
deb, energiya rux- sat berilgan qiymatlarining butun to‘plamini atash qabul 
qilingan. Termikodinamik muvozanat holati Bolsman qonuniga bo‘ysunib, u 
quyidagicha ifodalanadi: 
N
1 
/ N
2 
= l 
–(E
1
-E
2
) KT 
bu yerda, N
1
,E
1
,N
2 
, E
2
- 1 - va 2 - sathlarga mos keluvchi atomlar soni va 
energiyasi; К - Bolsman doimiysi; T - harorat. N
1
,N
2..........
N
n
sonlari energiya 
sathlarining bandligi deb ataladi. 
Agar 2 - sathda energiya ko‘p bo‘lsa, bu sathning bandligi yopiq tizimning 
mumkin bo‘gan har qanday haroratida sath past bo‘ladi. Har qanday zarrachaning 
holati elektromagnit maydon ta’sirida yoki boshqa zarrachalar bilan 
ta’sirlanishidan o‘zgarishi mumkin. Bu yerda yuqori energiya sathi E
n
dan quyi E
m
sathga o‘tishida zarracha o‘zidan elektromagnit to‘lqin (EMT) nurlantiradi, bu 
to‘lqinlar chastotasi quyidagi munosabat orqali ifodalanadi: 
Y = ( E