2- amaliy mashg‘ulot mashina detallarning ifloslantiruvchilari turlarini, ularni yuvish va tozalash usullarini o‘rganish

---

2- AMALIY MASHG‘ULOT 
Mashina detallarning ifloslantiruvchilari turlarini,
ularni yuvish va tozalash usullarini o‘rganish 
1. Mashg‘ulotning maqsadi ishlatish sharoitida mashina detallarning 
ifloslaishini, ularni yuvish va tozalash usullarini, motorning mexanizm va 
sistemalariga texnik xizmat ko‘rsatish jarayonlarining texnologiyasini 
o‘rganishdan iborat. 
2. Nazariy qism 
Detal sirti talab darajasida tozalanmasa uning resursi 20...50 % ga 
pasayishi mumkin. Ifloslantiruvchilar quyidagi turlarga bo‘linadi: 
uglerodli yopishmalar (qurum, lakli pardalar va asfaltsmolali moddalar); 
mashina va agregatlarning tashqi sirtiga yog‘siz tabiatga ega bo‘lgan 
yopishmalar; moylovchi materiallar (chang, suv, qasmoq) qoldiqlari. 
Asfaltsmolali 
moddalar 
asfaltenlardan, 
karbonlardan 
va 
karboidlardan iborat. 
Qasmoq motorlarning sovitish sistemasiga kalsiy va magniy tuzlari 
ko‘rinishida yopishib qoladi. Qasmoqning issiqlik o‘tkazuvchanligi 
metallnikidan 60-100 marta kichik bo‘ladi. Qasmoq tarkibiga kalsiy va 
magniy karbonatlari, gipslar, silikatlar kiradi. 
Texnologik ifloslantiruvchilar (metall qirindisi, sayqallovchi 
pastalarning, shlifovkalash toshining qoldiqlari-dan va b. iborat) 
ta’mirlashda, yig‘ishda, moslashtirishda hosil bo‘lib, detal sirtlarini jadal 
eyilishi natijasidir. 
Tozalashning fizik-kimyoviy, elektr-kimyoviy, ultratovush, termik va 
mexanik usullari qo‘llaniladi.
Fizik-kimyoviy usulda detallarni tozalash oqim yordamida va 
vannalarda olib boriladi. Detal sirtidagi iflosliklar muayyan sharoitda turli 
xildagi preparatlarning suvdagi eritmasi yoki maxsus erituvchilar bilan 
tozalanadi. Bularga kimyoviy eritmaning yuqori (75-95 °S) temperaturasi, 
sezilarli darajadagi bosimga ega bo‘lgan tebranuvchi oqimning mavjudligi, 
samarali yuvuvchi vositalarning qo‘llanilishi kiradi.