2- leksiya Meliorativ hám qurılıs basqarıw sistemaları hám jùriw ùskeneleri. Jùk kóteriw hám tasıw mashinaları Reje

Meliorativ hám qurılıs mashinaları hám ùskeneleriniń sıpatlaması.

Qurılıs mashinaları belgili bir qurılıs jumısların orınlawshı mashinalar bolıp esaplandı. Sonlıqtan olardı texnologiyalıq protsesske sáykes tùrlerge ajıratıw mùmkin.
Qurılıs maydanda jumıs orınlawshı mashinalar tómendegi tùrlerge bólinedi.
- jùk tasıw mashinaları
- jùklew hám tùsiriw mashinaları
- jùklerdi kóteriw mashinaları
- jer jumısları ushın mashinalar
- qazıq qag‘ıw ùskeneleri
- taslandı maydalaw hám sortlaw mashinaları
- beton aralapasın tayarlaw hám tasıw mashinaları
- pardozlaw jumısları ushın mashinaları
- qurılıs ushın mexanizatsiyalastırılg‘an ásbaplar
Házirgi zaman qurılıs mashinaları tiykarg‘ı bes bólimnen ibarat



Жумысшы үскенелер





Басқарыў механизми

Трансмиссия

Күш қурылмасы





Жүрис
үскенеси


Meliorativ hám qurılıs mashinalarınıń strukturası.

Bul bólimler óz gezeginde uzeller menen detallardan turadı. Qurılıs mashinaları sızılmalarda konstruktivlik, kinematikalıq, gidravlikalıq hám elektrlik sxemaları kórinisinde beriledi. Konsruktivlik sxemada mashinalar konstruksiyasınıń prinsipiallıq dùzilisi kórsetiledi, kinematikalıq, sxemada mexanikalıq jùrgiziwshi elementleriniń óz-ara baylanıslıg‘ı kórsetiledi. Gidravlikalıq hám elektrlik sxemalar mashinalardag‘ı gidravlikalıq hám elektrlik berilislerdiń óz-ara baylanıslıg‘ın kórsetedi. Olar arnawlı belgiler menen belgilenedi. Qurılıs mashinalarınıń jumısshı ùskenelerinen basqa kóp bólimleri ulıwma bolıp, dùzilisi bir-birine uqsaydı.

Meliorativ hám qurılıs mashinalarınıń kùsh alıw derekleri.
Qurılıs mashinalarınıń kùsh alıw derekleri bolıp kóbinese ishten janıw dvigatelleri paydalanadı. Sonıń ishinde kóbirek dizelli dvigatellerden, azı kem karbyuratorlı dvigateller isletiledi. Jer qazıw-transportlıq jumıslarda qollanılatug‘ın mashinalardıń dizel dvigatel-leriniń quwatlıg‘ı 100…1200 kvt qa jetedi. Dizel dvigatelleri joqarı quwatlılıqqa iye bolıwı menen birge joqarı paydalı jumıs koeffi-sientin (30…38%) iye. Dizel dvigatelleriniń jumıs islew uzaqlılıg‘ı 6000…8000 saattı quraydı, egerde onı texnikalıq kùtiw arqalı durıs jumsaw qag‘ıydaları orınlanıp barılsa qurlıs tarawında paydalanıwshı dizellerdiń kemshiliklerine, onı tómen temperaturada jumsaw qıyın-shılıg‘ı, jùktiń joqarı salmaqta bolıwın seziwsheńligi hám onıń qattı mexanikalıq sıpatlamag‘a iye ekenligi kiredi.
Kópshilik qurılıs mashinalarında kùsh alıw alıw deregi bolıp, ózgermeli hám turaqlı toqta jumıs islewlewshi elektrodvigateller esap-lanadı. Ózgermeli toqta jumıs islewshi elektrodvigateller normal jiyelikteg (50 Gs), 220......380V kernewdegi elektr togi dereginen azıq-lanadı. Bul dvigateller konstruksiyası ápiwayı bahası arzan paydalanıwg‘a qolaylı bolıwı sebepli qurlıs mashinalarınıń kùsh alıw deregi ùskeneleri sıpatında keń qollanıladı.
Dvigatel jumıs islew protsessinde joqarı iske tùsiriw togine iye. Sonlıqtan onı paydalanıw ushın quwatlılıq 8...10 kVt joqarı bolmawı esapqa alınadı. Kóbinese asinxrınlı elektrodvigateller fazlı rotorı menen birgelikte qollanıladı. Asinxronlı elekrodvigateller joqarı jùkleniw uqıplılıg‘ına iye bolıp, ol belgili maksimal mollenttin nominal momentke qatnası menen anıqlanadı. YAg‘nıy ψ = T_max / T_nom. Ulıwma xızmettegi elektrodvigatellerde ψ =1,8...2,2 al arnawlı jùk kóteriwde paydalanıwshı elektrodvigatellerde bolsa, ψ =2,5..3,4 teń boladı.
Asinxronlı elekrodvigatellerdiń kemshiligi, onıń azıqlanıwshı derektegi kernew terbeliwin joqarı seziwsheńligi bolıp esaplanadı. Jùkti anıq belgilengen orıng‘a áste-akırınlıq penen qoyıw talap etiletug‘ın jùk kóteriw mashinalarında eki tezlikli asinxronlı dvigateller qollanıladı.
Ózgermeli toqta islewshi elektrodvigatellerge salıstırg‘anda turaqlı toqta islewshi elektrodvatellerdiń iske tùsiriliwi áste aqırınlıq penen bolıwın hám joqarı dárejedegi mexanizmler tormozlanıwın támiyinleydi.
Bul dvigateller asinxronlı dvigatellerge salıstırg‘anda joqarı salıstırmalı massaga iye (kg/kVt) bolıp, ol qurılıs sharayatında turaqlı toqtıń arnawlı generatorı sıpatında isletildi. Sonlıqtan qurılıs mashinalarında paydalanıw sheklengen.
Kóbinese turaqlı toqta islewshi elektrodvigateller ortasha hám joqarı quwatlılıqtag‘ı kovshınıń sıyımlılıg‘ı 4m³ ten joqarı bolg‘an ekskavatorlarda qollanıladı.
Elektrodvigateller hám ishten janıw dvigatellerinen basqa qurılıs mashinalarınıń kùsh alıw ùskeneleriniń biri sıpatında aralas kùsh alıw ùskeneleride qollanıladı. DVS-elektrogenerator, energiya dereginen mexanizmlerge elektr berilisin támiyinleydi. DVS-gidronosos, mexanizm-lerge gidravlikalıq berilisti jetkerip beriwdi támiyinleydi. DVS-kompressor mexanizmlerge pnevmatikalıq berilisti jetkerip beredi.