2-amaliy mashg’ulot mavzu: mikroorganizmlarni gram usulida bo’yash orqali identifikatsiya qilish mashg’ulotni o’tish tartibi

Quruq preparatni bo’yash. Mazokni bo’yashda preparatni preparat ushlagichga o’rnatiladi. Mazokka bir necha tomchi bo’yovchi suyuqlik tomiziladi. Bo’yovchi suyuqlik va tadqiqotning maqsadiga qarab bo’yash muddati turlicha bo’ladi (1-5 daq. ayrim hollarda 30 daq.va undan ko’p). Preparat bo’yalgandan so’ng, uni suv bilan yuviladi va filtr qog’oz yordamida suv qoldiqlari shimdirib olinadi, havoda quritiladi va mikroskop ostida kuzatiladi. Bunday quruq preparat surtma deyiladi. Tayyorlangan surtma fiksatsiya qilinadi (qotiriladi), ya’ni spirt lampasi alangasiga uch marta tutib olinadi. Umuman preparatlarni fiksatsiya qilish uchun spirt lampasi alangasi, spirt bilan efir va kislota bilan formalin aralashmalari ishlatiladi.
Surtmani bir necha daqiqa davomida eritmaga solib ham fiksatsiya qilish mumkin. Surtma fiksatsiya qilinganda buyum oynasidagi mikroorganizmlar o’lib, oynaga yopishadi va yaxshi bo’yaladi, buning sababi, bo’yoq tirik protoplazmadan ko’ra, o’lik protoplazmaga yaxshiroq o’tadi.
Preparatlarni bo’yash usullari. Bo’yashning oddiy va differentsiyalashgan usullari mavjud. Oddiy bo’yashda biror bir bo’yovchi modda masalan, ishqorli yoki karbolliy eritmasi metilen ko’ki, fuktsin, binafsha rang gentsian ishlatiladi. Bunda hujayraning hamma qismi bo’yaladi. Turli bo’yoqlar bilan differentsiyalashgan bo’yashda esa hujayraning ma’lum bir tegishli qismi bo’yaladi. Bunga sporalarni Gramm usulida bo’yashni keltirish mumkin.
Mikrobiologiya texnikasida mikroorganizmlarni bo’yash uchun quyidagi anilin bo’yoqlari ishlatiladi: qizil bo’yoqlardan - asosan fuksin, eritrozin; ko’k bo’yoqlardan- metilen ko’ki, tionin; binafsha bo’yoqlardan - gentsian violet, metil violet va boshqa bo’yoqlar ishlatiladi. Mikroblar quyidagi usullarda bo’yaladi:

1. 
   Oddiy usul. Bunda fiksatsiya qilingan preparatlar faqat bir xil fuksin, metilin ko’ki, gentsian violet kabi bo’yoqlar bilan bo’yaladi.
   
2. 
   Murakkab usul. Bunda fiksatsiya qilingan preparat bir necha xil bo’yoq bilan bo’yaladi. Masalan: bakteriyalarni Gramm va bakteriya sporalarini TSil-Nilsen usulida bo’yashlarni keltirish mumkin.