2. Detalning xizmat vazifasi 5

2. Detalning xizmat vazifasi

Reduktor – elektrodvigateldan kelayotgan aylanma harakatni ma’lum miqdorda tezlatib yoki sekinlashtirib mashina qismlariga yetkazib beruvchi yig‘ma birikma hisoblanadi.
Umumiy holda qopqoq detali aylanma haraktlanishga mo‘ljallangan detallarni ma’lum bir o‘qda va yo‘kalishda ushlab turish, ularni tashqi muxit tasiridan asrab, o‘z vaqtida yig‘ma birikmaning ichki qismlarini tashqariga noo‘rin chiqib ketmasligini ta’minlaydi.
Berilgan “qopqoq” detali kulrang cho‘yan SCh 15-32 materialidan GOST 1412 – 85 bo‘yicha tayyorlanadi.
Kulrang cho‘yan SCh 15 – 32 materialidan mashinasozlik ishlab chiqarish sanoatida asosan tana, qopqoq richag, dastak va shu turidagi qo‘yish usuli bilan olinadigan detallar tayyorlanishi mumkin.
Kulrang cho‘yan SCh 15 – 32 materialining o‘rtacha kimyoviy tarkibi quyidagicha (o‘lchamlar % larda).
1 – jadval.

C	Si	Mn	S	P	Ni
3.2 – 3.5	2 – 2.4	0.7 – 1.1	dan kam emas
			0.15	0.4	0.5

Metall asosning xossalari esa po‘lat xossalariga yaqin. Shuning uchun cho‘yanlarni juda qo‘pol va ko‘p nuqsonlarga ega bo‘lgan po‘latlar deb qarash mumkin. Grafitning mexanik xossalari past bo‘lgani uchun u qotishmaning mexanik xossalarini xam pasaytiradi. Undan tashqari grafit, asosan ajralish yuzalarida yig‘iladi. Natijada qotishma mo‘rt bo‘lib usladi. Cho‘yanda grafit qancha kam, uning o‘lchami qancha kichik bo‘lsa, xossalar shuncha yuqori bo‘ladi. Cho‘yanning siqilishdagi mustaxkamligi va qattiqligiga grafit uncha ta’sir qilmaydi. Grafit qotishmadagi qo‘pol nuqson deb qaralsa, ichki kuchlanishlar ana shu nuqson atrofida yig‘iladi. Grafit sirpanishni osonlashtiradigan yupqa qatlam hosil qilganligi uchun quruq – moysiz sharoytda ishlaydigan ishqalanish juftlarini cho‘yanlardan tayyorlash yaxshi natija beradi. Cho‘yan tarkibidagi uglerodning sof grafit holida bo‘lishi kesib ishlashni osonlashtiradi.
Kulrang cho‘yan SCh 15 – 32 materialining o‘rtacha mexanik xossalari.
2 – jadval.

Mustaxkamlik chegarasi kg/mm^2			NV
Cho‘zilishda	Bukilishda	Qisilgan
15	32	65	190

Ishlash sharoitidan kelib chiqqan holda kulrang cho‘yan SCh 15 – 32 materialini kulrang cho‘yan SCh 12, SCh 18 kabi meteriallar bilan o‘rin almashtirish mumkin.