2 Laboratioriya ishi Mashg’ulot: Reaksiya tezligining reaksiyaga kirishuvshi moddalar konsentrasiyasiga bog’likligi. Reaksiya tezligining haroratga bog’liqligi. Mashg’ulotdan maqsad

Probirka №	Qo‘shilgan modda	Eritma rangining o‘zgarishi
Muvozanatning siljishi chapga, o‘ngga
1	FeCl3
2	NH4CNS
3	KCl
4	˚

Eritmalar rangining o‘zgarishiga qarab, muvozanatning qaysi tomonga siljishini L.SHatele qoidasi asosida izoxlang.
Kimyoviy reaksiya tezligi va kimyoviy muvozanat
Asbob va reaktivlar: Probirkalar, sekundomer, termometr, shisha tayoqcha, 10 ml hajmli silindrlar, spirt lampasi, qisqich, Na₂S₂O₃ ning 0,3 n eritmasi, H₂SO₄ eritmasi (1: 200), Al metali kukuni, J₂ kristallari, H₂O₂ ning 3% li eritmasi, MnO₂, HCl ning 10% li eritmasi, marmar va bo`r kukunlari, FeCl<sub>3</sub> ning 0,02n va to`yingan eritmalari, NH₄CNS ning 0,02 n va to`yingan eritmalari, kraxmal kleysteri, yodli suv, NH<sub>4</sub>Cl kristallari.
Ishning bajarilishi
Reaksiya tezligining reaksiyaga kirishuvchi moddalar konsentratsiyasiga bog`liqligi.
Natriy tiosulfat bilan sulfat kislota o`rtasidagi reaksiya quyidagi tenglama bilan ifodalanadi:
Na<sub>2</sub>S<sub>2</sub>O<sub>3</sub> + H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> = Na<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> + SO<sub>2</sub> + H<sub>2</sub>O + S
Oltita probirka olib, ularni probirkalar shtativiga uchtadan qilib alohida-alohida qo`ying. Birinchi uchta probirkaning har biriga H₂SO₄ ning suyultirilgan (1:200) eritmasidan 3 ml dan quying. Ikkinchi uchta probirkalardan birinchisiga 3 ml Na₂S₂O₃ eritmasi va 6 ml distillangan suv, ikkinchisiga 6 ml Na₂S₂O₃ eritmasi va 3 ml suv hamda uchinchisiga esa 9 ml Na₂S₂O₃ eritmasidan quying. H₂SO₄ va Na₂S₂O₃ eritmalarini o`lchashda alohida-alohida o`lchov silindrlaridan foydalaning. H₂SO₄ va Na₂S₂O₃ eritmalari quyilgan probirkalarni probirkalar shtativiga juft-juft holatda joylashtiring.
Birinchi juftlik probirkalardagi H₂SO₄ va Na₂S₂O₃ eritmalarini bir-biriga aralashtiring, chayqating va vaqtni belgilang. Eritmalar aralashtirilgandan toki loyqa hosil bo`lguncha o`tgan vaqtni sekundomer orqali aniqlang. Xuddi shunday tarzda qolgan juftlik probirkalardagi H₂SO₄ va Na₂S₂O₃ eritmalari o`rtasidagi tajribalarni bajaring.
Tajriba natijalarini quyidagi jadvalga yozing:

Pro- birkalar raqami	Hajmi (ml hisobida)			Na2S2O3 ning shartli konsen-tratsiyasi	Vaqt, , sek.	Reaksiya- ning nisbiy tezligi V = 100/ 
	Na2S2O3 eritmasi	H2O	H2SO4 erit-masi
1.	3	6	3	1
2.	6	3	3	2
3.	9	0	3	3

Na₂S₂O₃ ning nisbiy konsentratsiyasini abssissalar o`qida, reaksiyaning nisbiy tezligini esa ordinatalar o`qida aks ettirgan holda, reaksiya tezligining reaksiyaga kirishuvchi moddalar konsentratsiyasiga bog`liqlik grafigini chizing va tegishli xulosangizni yozing.