2 Laboratioriya ishi Mashg’ulot: Reaksiya tezligining reaksiyaga kirishuvshi moddalar konsentrasiyasiga bog’likligi. Reaksiya tezligining haroratga bog’liqligi. Mashg’ulotdan maqsad

Kimyoviy reaktsiya tezligiga temperaturaning ta’siri
Asbob va reaktivlar: sekundamer, stakanlar (200 ml), suv hammomi, termometr, 2n Na₂S₂O₃ va 2n H₂SO₄ eritmalari
Ish tartibi. Ikkita probirka olib, birinchisiga 2 ml 2n Na₂S₂O₃ , ikkinchisiga shuncha 2n H₂SO₄ eritmasidan oling va har ikkalasini xona tempera-turasida turgan stakanli suvga tushiring. Suvning xaroratini termometr bilan o‘lchang. So‘ngra probirkalarni suvli stakandan olib, tezda aralashtiring va yana suvga tushirib, sekundomer yordamida loyqalanish vaqtini aniqlang.
SHunday boshqa yana ikkita probirka olib, yuqorida keltirilgan hajmda H₂SO₄ va Na₂S₂O₃ eritmalaridan olib, temperaturani dastlabkisidan 10^oS ga ko‘taring va shu temperaturada eritmalarni qo‘shib, aralashtirib loyqalanish vaqtini belgilang.
Uchinchi marta temperaturani yani 10^oS ga oshrib, tajribani takrorlang.
Reaktsiyaning shartli tezligini xisoblab toping va abstsissa o‘qiga tajriba vaqtidagi temperaturalar (t^oC ; t + 10^o ; t + 20^o), ordinata o‘qiga esa reaktsiya tezligini qo‘yib, grafik chizing. Tajriba natijasi asosida reaktsiya tezligiga temperaturaning ta’sirini izoxlang.
Kimyoviy muvozanatning siljishi
Reaktivlar: FeCl₃ va NH₄CNS ning suyultirilgan va to‘yingan eritmalari, KCl (yoki NH₄Cl) kristallari.
Ish tartibi. Stakanga 10 ml dan temir (III)-xlorid va ammoniy rodanidlarning suyultirilgan eritmalarini solib, aralashtiring. Hosil bo‘lgan qo‘ng’ir-qizil rangli eritmani to‘rtta probirkaga (5 ml dan) teng bo‘ling. Birinchi probirkaga temir (III)-xloridning to‘yingan eritmasidan 2-3 tomchi, ikkinchisiga NH₄CNS ning to‘yingan eritmasidan 2-3 tomchi, uchinchisiga esa ozgina KCl yoki NH₄Cl kristallardan soling va probirkalarni yaxshilab aralashtiring. Uchta probirkalardagi eritmalarning rangini to‘rtinchi probirkadagi etalon eritmaning rangi bilan solishtiring.
Reaktsiya tenglamasini va reaktsiyaning muvozanat konstantasining ifodasini yozing. Eritmalar rangining o‘zgarishiga qarab muvozanatning qaysi tomonga siljishini Le-SHatele qoidasiga muvofiq tushintiring.
Tajriba natijalarini quyidagi jadval shaklida yozish mumkin.