2-lekciya. Tema: Turmıs háreketi qáwipsizliginiń huquqıy tiykarları Jobası

100-stat`ya. Miynet shártnamasın is beriwshiniń baslaması menen biykarlaw. Belgisiz múddetke dúzilgen miynet shártnamasında, múddeti tamam bolǵanǵa shekem múddetli miynet shártnamasında is beriwshiniń baslaması menen biykarlaw tiykarlı bolıwı shárt.
Tómendegi sebeplerden biriniń barlıǵı miynet shártnamasın biykarlawǵa tiykarlı ekenligin bildiredi:
1) texnologiyadaǵı, óndiris hám miynetti shólkemlestiriwdegi ózgerisler, isshiler sanı (shtatı) yaki miynet jaǵdaylaranıń ózgeriwine alıp kelgen isler kóleminiń qısqarǵanlıǵı yamasa kárxananıń tarqatılǵanlıǵı;
2) isshiniń tájiriybesi jeterli bolmaǵanlıǵı yaki salamatlıǵına karay orınlap atırǵan jumısına jaramsız bolıp qalıwı;
3) isshiniń óz miynet wazıypaların turaqlı túrde buzǵanlıǵı. Dáslep miynet wazıypaların buzǵanlıǵı ushın isshi intizam yaki materiallıq juwapkershilikke tartılǵan yamasa oǵan salıstırǵanda miynet haqqındaǵı nızamlar hám basqa normativ hújjetlerde názerde tutılǵan tásir sharaları qollanılǵan kúnnen baslap bir jıl dawamında isshi tárepinen qayta intizamǵ qayshı orınsız háreket sádir etiwi miynet wazıypaların turaqlı túrde buzıw esaplanadı;
4) isshiniń óz miynet wazıypaların bir márte qopal buzǵanlıǵı.
Isshi menen dúzilgen miynet shártnamasın biykarlawǵa alıp keliwi múmkin bolǵan miynet wazıypaların bir márte qopal buzıwlarınıń dizimi:
- ishki miynet tártibi qaǵıydaları;
- kárxana múlkdarı menen kárxana baslıǵı ortasında dúzilgen miynet shártnaması;
- ayrım kategoriyadaǵı isshilerge salıstırǵanda qollanılatuǵın intizam sharalar intizam nızam hám ustavlar menen belgilenedi.
Isshiniń óz miynet wazıypaların buzıwı qopal tústi iyelegen yaki iye emesligi hár bir jaǵdayda sádir qılınǵan orınsız hárekettiń awır-jeńilligine hámde bunday buzıw sebepli kelip shıqqan yaki kelip shıǵıwı múmkin bolǵan aqıbetlerine qarap sheshiledi;
5) orındaslıq tiykarında islemeytuǵın basqa isshiniń ornına qabıllanıwı múnásibeti menen, sonday-aq, miynet shártlerine boyınsha orındaslıq isi shekleniwi sebepli orındaslar menen miynet shártnamasınıń biykar qılınǵanlıǵı;
6) kárxana baslıǵı, onıń orınbasarları, bas buxgalter menen, korxonada bas buxgalter lawazımı bolmaǵanda, bas buxgalter wazıypasın ámelge asırıwshı isshi menen dúzilgen miynet shártnaması múlkdardıń almasıwı sebepli biykar etilgenligi. Usı tiykar boyınsha miynet shártnamasın kárxana múlk etip alınǵan kúnnen baslap úsh ay ishinde biykarlawǵa jol qoyıladı. Isshiniń waqtınsha miynetke jaramsızlıq dáwiri, miynet haqqındaǵı nızamlar hámde basqa normativ hújjetlerde názerde tutılǵan dem alıslarda bolǵan waqtı, keshirimli sebeplerge qaray jumısta bolmaǵan basqa dáwirleri usı múddetke kiritilmeydi.
Isshi waqtınsha miynetke jaramsızlıq dáwirinde hám miynet haqkındaǵı nıczamlar hám basqa normativ hújjetlerde názerde tutılǵan dem alıslarda bolǵan dáwirde miynet shártnamasın is beriwshiniń baslaması menen biykarlawǵa jol qoyılmaydı, kárxana tolıq jabılǵan jaǵdaydan tısqarı.
Bul stat`yada názede tutılmaǵan intizam jaza sharalaran qollaw qadaǵan etiledi.