2-lekciya. Tema: Turmıs háreketi qáwipsizliginiń huquqıy tiykarları Jobası

Administrativlik juwapkerlik - mal-múlkke yamasa materiallıq zatlarǵa tiyisli jaza (járima hám óndirip alıw). Administrativlik jaza miynet qorǵawdı qadaǵalawshı mánsabdar shaxslar tárepinen beriledi. Administrativlik basqarıw xızmetkerlerine miynet qorǵaw qaǵıydaları hám normaların buzǵanlıqları ushın járima salınadı. Jaza beriwde professional normalarǵa qatań boysınıw kerek.
Jınayı juwapkerlik - azatlıktan shekelew yaki lawazımınan bostaıw; miynet qorǵawǵa tiyisli qaǵıydalar buzılıwı nátiyjesinde adamlar menen baxıtsız hádiseler júz berse yaki basqa awır aqıbetlerge sebep bolsa, qaǵıydanı buzǵan shaxslar jınayı juwapkerlikke tartıladı.
Respublikamızdıń jınayat kodeksinde miynetkeshlerdiń salamatlıǵın qorǵaw ushın juwapkershilik názerde tutatuǵın bir neshe stat`ya bar. Jinayat kodeksindegi stat`ya bir jılǵa shekem azatlıqtan shekelew yaki usı múddetke dúzetiw jumıslarına tartaw, járima salıw yamasa lawazımınan bosatıw sıyaqlı jazalawdı názerde tutadı. Bir neshe adamǵa dene jaraqatı jetiwine sebepshi bolǵan qaǵıyda buzıwlar ushın jınayı juwapkershiliktiń jáne de qatań sharaları názerde tutılǵan.
Materiallıq juwapkerlik - bu isshi hám xizmetshilerdiń ayıbı menen kárxanaǵa haqıyqıy zıyan jetkizilgen bolsa, olar usı zıyandı tolewge májbúr esaplanadı.
185-stat`ya. Miynet shártnamasınıń bir tárepi basqa tárepke jetkizgen zıyandı qaplaw májbúriyatı. Miynet shártnamasınıń bir tárepi (is beriwshi yaki xızmetshi) miynet tarawındaǵı wazıypaların orınlawı menen basqa tarepke jetkizgen zıyanın usı Kodeks hám miynet haqqındaǵı basqa normativ hújjetlerde belgilengen qaǵıydalarǵa muwapıq qaplaydı.
Miynet shártnaması yaki oǵan qosımsha dúzilgen jazba formadaǵı kelisiwde, sonday-aq, jámiyetlik shártnamasında miynet shártnaması tárepleriniń materiallıq juwapkerligi anıqlastırıp qoyılıwı múmkin. Bunda shártnama boyınsha is beriwshiniń isshi aldıdaǵı juwapkerligi usı Kodekste kózde tutılǵanın kem, isshiniń is beriwshi aldıdaǵı juwapkerligi bolsa názerde tutılǵanınan kóp bolmaslıǵı kerek. Zıyan jetkizilgeninen keyin miynetke baylanıslı qatnasıqlardıń biykarlanǵanlıǵına miynet shártnaması táreplerin materiallıq juwapkershilshikten azat etiwge sebep bolmaydı. (Ózbekstan respublikası MK).