2-Маъруза. Автомобил транспортида юк ташишнинг ўзига хос хусусиятлари. Режа

2-Маъруза. Автомобил транспортида юк ташишнинг ўзига хос хусусиятлари.


Режа.
1.Транспорт воситаларининг ҳаракатчанлиги, манёврчанлиги, турли юкларни ташишга мослашганлиги.
2.Автомобил транспортининг ташиш қобилияти

Автомобил, автотранспорт воситаси - камида 4 ғилдиракли автомобил. Бу атама йўловчи автомобили, юк машинаси, автобус, троллейбус, зихирли транспорт воситасини ўз ичига олади, лекин қишлоқ хўжалиги трактори ва мотоциклни ўз ичига олмайди. 1780-йилларда машҳур рус ихтирочиси Иван Кулибин автомобил лойиҳаси устида ишлаган (сўзнинг маълум бир маъносида, аксинча — велосипед, pedal ҳайдовчи билан).

Кейинчалик, Россияда бир қатор енгил автомобиллар ва юк машиналари кичик серияларда ишлаб чиқарилди, уларнинг аксарияти қисман ёки тўлиқ хорижий еҳтиёт қисмлардан йиғилган хорижий дизайнларнинг лицензияланган версиялари еди. Мисол учун, Russo-Балт 10да 1910 ва 140да 1914 автомобилларини йиғди. Шунга қарамай, Россияда автотранспорт воситаларини бутунлай мустақил равишда оммавий ишлаб чиқариш инқилобдан олдин бошланмаган: унинг шаклланиши деярли Совет ҳокимияти даврида тушиб кетган. АМО-Ф-15-Москвадаги АМО заводи томонидан серияли ишлаб чиқарилган биринчи Совет юк машинаси. Замонавий Россия ҳудудида оммавий моторизация нисбатан кеч бошланди, аслида 1932 йилда Горкий (Нижний Novgorod) автомобил заводининг ишга туширилиши билан биринчи marta йўловчи (ГАЗ-А) ва юкларни кенг миқёсда ишлаб чиқаришни бошлади. Форд компанияси.
Маҳаллий ишлаб чиқаришнинг ушбу автомобиллари йилига ўн минглаб одамлар миқёсида ишлаб чиқарилган "кубок" паркини тезда бошқа жойга кўчирди, бу 1950 йилларда аҳолининг урушдан кейинги тикланиши сифатида аҳолининг ўсиб бораётган талабини қоплаш учун етарли емас еди мамлакат иқтисодиёти. 1950-йилларнинг ўрталарида улар конвеерда кенг експорт қилинган янада илғор ишланмалар — Москвич-402 ва Volga билан алмаштирилди. 1945 йилдан кейинги даврда СССР дунёдаги таниқли енгил автомобиллар ишлаб чиқарувчиси ва енг йирик юк машиналаридан бирига айланди. 1950-йилларда ва 1970-йилларнинг биринчи ярмида Совет енгил ва юк машиналари кўплаб мамлакатларга ва дунёнинг деярли барча минтақаларига, шу жумладан Ғарбий Европа ва Шимолий Америкага катта миқдорда етказиб берилди.
Шунга қарамай, бир қатор муваффақияциз бошқарув қарорлари, шунингдек, саноат ва умуман мамлакат иқтисодиётига хос бўлган тизимли муаммолар туфайли 1970—йилларнинг ўрталаридан бошлаб маҳаллий автомобилсозлик аста-секин доимий ҳолатга ўта бошлади. инқироз, унда аслида у ҳозирги кунгача бўлган.
Ҳозирги вақтда юк Атпларининг катта қисми хусусий мулкдир ва паркнинг муҳим қисми паст тоннажли юк ташишдан иборат бўлиб, уларнинг улуши умумий автомобил юк айланмасининг тахминан 25% ни ташкил қилади.

2.2. Юк ташиш турлари.

Юк ташиш товар-пул муносабатларини ривожлантириш учун асослардан биридир. Юк ташиш-бу жуда кўп сонли давлат ва тижорат тузилмалари, мутахассислар ва transport воситалари ва бошқаларни бирлаштирган жуда мураккаб жараён.
- халқаро юк ташиш. Улар юкнинг жўнаш нуқтаси ва борадиган жой турли штатларда жойлашганлиги билан ажралиб туради. Юкларни манзилга етказиб бериш учун баъзида бир нечта чегараларни кесиб ўтиш керак бўлади ва бу ўз навбатида тегишли рухсатномаларни олиш ва кўплаб процедуралардан ўтиш зарурати билан боғлиқ.
- минтақалараро юк ташиш бир давлат ичида товарларнинг бир минтақадан иккинчисига ўтиши, истеъмолчилар учун танлов яратиш ва уларнинг компаниясини рақобатбардош қилиш билан боғлиқ. Ушбу турдаги юк ташиш тижорат ташкилотлари орасида энг кенг тарқалган, аммо юкларни етказиб бериш пайтида давлат чегаралари кесишмаслигига қарамай, ташиш учун тегишли рухсатномаларни олиш керак.
- шаҳарлараро юк ташиш-шаҳар чегараларидан ташқарида (бошқа жойларда) 50 км дан ортиқ масофада ташиш. Шаҳарлараро юкларни ташиш, қоида тариқасида, жамоат транспорти корхоналари ёки ташкилотлари томонидан амалга оширилади. Шунингдек, юк ташиш турлари автомобил, темир йўл ва ҳаво транспорти учун transport воситасининг табиати билан ажралиб туради.
Мамлакат бўйлаб товарларни етказиб беришда кўпинча автомобил юкларини ташиш қўлланилади, чунки улар моддий ресурслар жиҳатидан энг мақбулдир. Бироқ, агар манзил federal магистраллардан узоқ бўлса, кўпинча темир йўл юк ташиш ишлатилади. Ҳаво транспорти вақт чекланган ҳолларда, вақтни йўқотиш туфайли корхонага жиддий иқтисодий зарар етказилиши мумкин бўлган ҳолларда ёки бошқа бировнинг юк етказиб бериш пунктига кириш имкони бўлмаган тақдирда қўлланилади.
Кўп модали транспорт деб аталадиган нарса юкларни манзилга бир нечта транспорт воситалари ёрдамида ташишдир: автомобил транспорти, темир йўл, денгиз ёки ҳаво транспорти. Ушбу турдаги юк ташиш халқаро ташиш ва бир нечта географик тўсиқлардан ўтиш зарурати учун ишлатилади. Буюртмачининг қулайлиги учун кўплаб юк компаниялари комбинацияланган юклардан фойдаланадилар. Агар мижоз кичик юкни етказиб бериши керак бўлса ва контейнерга буюртма бериш иқтисодий жиҳатдан фойдасиз бўлса, бу усул таклиф этилади. Буюртмачининг товарлари консолидация омборига келтирилади, у ерда бир хил ёки ўхшаш маршрут бўйлаб юк ташиш учун буюртмалар тўпланади, юк ўз манзилига юборилади. Бундай ҳолда, мижоз ўз юки егаллаган маълум бир жой учун тўлайди ва юк битта қутидан иборат бўлиши мумкин.
Тажрибали компаниялар ҳар қандай транспортга буюртма беришда ҳар хил юк ташиш турларини бирлаштирган ҳолда бир нечта транспорт вариантларини таклиф қилишади.
2.3. Юк таснифи.

"Юкларни таснифлаш" тушунчасининг илмий таърифи ташиладиган товарларни бўлимлар, гуруҳлар ва позициялар бўйича тақсимлашдир. Ушбу таъриф товарларнинг таснифи аслида нима эканлигини ва энг муҳими, у қандай тузилганлиги ҳақида ҳеч қандай тасаввур бермайди.

Юк ташувчилар томонидан юкларни таснифлаш турли асосларда амалга оширилади. Юклар иқтисодиётнинг маълум бир соҳасига тегишли бўлиши билан фарқ қилиши мумкин. Шунингдек, юклар мўлжалланган мақсади билан ажралиб туради хом ашё, тайёр маҳсулотлар, ёқилғи, маиший кимё, маиший техника, тез бузиладиган ва хавфли юклар ва бошқалар, ҳаракатланувчи таркиб турлари ва транспорт хусусиятлари, масалан, ҳажми, ўлчамлари, катталиги ва бошқалар. Кўпинча бир хил юк танланган белгига қараб турлича таснифланиши мумкин.
Бироқ, доимо бир хил синфга тегишли юклар мавжуд.
Бундай юкларнинг таснифи қуйидагича: