2-ma’ruza mavzu: Tog’` jinslarining mexanik xossalari Reja

Deformatsiya bu – jismning massasi o’zgarmagan holda tashqi kuchlar ta’sirida hajm va 
shaklining o’zgarishidir. 
Tog’ jinslari shartli ravishda – mustahkam, plastik va sochiluvchan turlarga bo’linadi. 
Tog’ jinslarining reologik xossalari deb – ularning mexanik xarakteristikalarining doimiy ta’sir 
qiluvchi kuchlar ostida o’zgarishiga aytiladi. 
Krip hodisasi deb – deformatsiyaning asta-sekin oshishi natijasida tog’ jinsining oqish 
xususiyatiga ega bo’lishiga aytiladi.
P’ezometr – tog’ jinslarining siqiluvchanlik koeffiysiyentini aniqlovchi asbob. 
Solishtirma issiqlik sig’imi deb – bir birlikdagi tog’ jinsi massasini bir darajaga isitish uchun 
sarflanadigan issiqlik miqdoriga aytiladi. 
Issiqlik o’tkazuvchanlik koeffitseyenti – tog’ jinslarini isitish tezligini bildiradi. 
Issiq quduqlar - quduq tubi harorati 50
0
C dan yuqori bo’lsa. 
Sovuq quduqlar - quduq tubi harorati 50
0
C dan past bo’lsa. 
Ultratovush – 20000 Gs 
Oddiy tovush – 20 – 20000 Gs
Infratovush – 20 Gs 
 
Nazorat savollari. 
1. Tog’ jinsning zichlik deb nimaga aytiladi. 
2. Tog’ jinsning deformatsiyasi bu . . .
3. Tog’ jinsning siqilishi bu . . . 
4. Tog’ jinsning egilish va o’zilishga qarshi mustahkamlik bu . . . 
5. Tog’ jinsning plastiklik bu . . . 
6. Neftning taranglik zaxirasi deb nimaga aytiladi? 
7. Hajm tarangligi koeffitsienti bu . . . 
8. Guk qonuni
9. Yung moduli. 
10. Tog’ jinsning reologik xususiyati bu . . . 
11. Issiqlik sig’mi deb nimaga aytiladi? 
12. Issiqlik o’tkаzuvchаnlik kоeffitsiеnti deb nimaga aytiladi? 
13. Hаrоrаt o’tkаzuvchаnlik kоeffitsiеnti deb nimaga aytiladi? 
14. Issiq va sovuq quduqlar deb qanday quduqlarga aytiladi? 
15. Chiziqli kеngаyish kоeffitsiеnti bu . . . 
16. Rubinshtеyn аsbоbi,
17. Akustiklik хususiyatlаri bu . . . 
18. Ultrаtоvush, оddiy tоvush, infrаtоvushlarning bir-biridan farqi. 
19. Yung mоduli 
20. Sоlishtirmа to’lqinli qаrshilik qanday aniqlanadi. 

---